گردش مالی ۱.۵ میلیارد دلاری گیاهان دارویی ایران

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: گیاهان دارویی علاوه بر کاربردشان در تولید داروها، دارای کاربرد‌های صنعتی نیز هستند و هرساله ارزآوری بالایی برای کشور‌های تولیدکننده این محصولات به دنبال دارند، به طوری که گفته می‏شود گیاهان دارویی می‏توانند تا ۲ درصد GDP کشور را از آن خود کنند.

طی سال‏های گذشته به طور متوسط ایران با صادرات ۴۵۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار گیاهان دارویی سهمی نیم‏درصدی از بازار ۲۲۰ میلیارد دلاری گیاهان دارویی در جهان داشته است.

در سال ۲۰۲۰ نیز حدود ۱۰ درصد از میزان تجارت جهانی محصولات کشاورزی به گیاهان دارویی اختصاص داشته است؛ به همین دلیل طی سالیان گذشته کشور‌های مطرح دنیا تمایل زیادی برای سرمایه‏گذاری در واردات و صادرات گیاهان دارویی داشته و ایران می‏تواند این فرصت را غنیمت شمرده و گیاهان متنوع دارویی خود و فرآورده‏های آن را با دیپلماسی اقتصادی مناسب صادر کند تا از این طریق ارزآوری بخش کشاورزی بیشتر شده و کشاورزان نیز از این امر منتفع شوند.

میزان تولید گیاهان دارویی در کشور

کشورمان ظرفیت بسیار زیادی برای تولید گیاهان دارویی دارد، به طوری که ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم جهانی در ایران وجود دارد، ۳۰۰ روز در سال آفتاب به طور مداوم بر گیاهان می‏تابد و تنوع گیاهان دارویی نیز با وجود ۸ هزار و ۵۰۰ گیاه دارویی در کشور بسیار بالاست و ایران جزو بهترین کشور‌های جهان از این لحاظ محسوب می‏شود.
با این حال در سال‏جاری ۲۸۰ هزار هکتار از اراضی کشور به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافت و میانگین عملکرد تولید گیاهان دارویی ۳۶۰ هزار تن بوده است. هم‏اکنون ایران ۷۰ درصد تولید گل‏محمدی و ۹۰ درصد تولید زعفران جهان را در اختیار دارد، در تولید زیره هم پس از هندوستان کشور دوم تولیدکننده این محصول ارزشمند هستیم.

میزان صادرات گیاهان دارویی

حسین زینلی مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: در راستای بهره‏مندی از مواهب تولید و صادرات گیاهان دارویی در حال حاضر دو پالایشگاه گیاهان دارویی در کشور احداث شده و در حال راه‏اندازی و بهره‏برداری است و از سوی دیگر با جذب یکسری سرمایه‏گذاری برنامه احداث و راه‏اندازی ۳ پالایشگاه دیگر نیز در کشور در دست اقدام است.

نکته جالب توجه اینکه به گفته زینلی به طور متوسط گردش مالی گیاهان دارویی در کشور یک و نیم میلیارد دلار است که حدود ۵۰۰ میلیون دلار خارج از کشور می‏رود و یک میلیارد هم در داخل کشور در صنایع دارویی، غذایی و خوراکی استفاده می‏شود.

با این وجود مجری طرح گیاهان دارویی کشور معتقد است اگر سطح زیرکشت گیاهان دارویی را از ۲۵۰ هزار هکتار تا ۱۰ برابر توسعه دهیم و استاندارد‏سازی هم انجام دهیم، می‏توانیم سالانه تا ۱۵ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی از این حوزه رقم بزنیم.

اجرای برنامه کشت در ۸ هزار هکتار اراضی دیم

زینلی تصریح کرد: از برنامه ۵۰ هزار هکتاری کشت گیاهان دارویی در اراضی دیم تاکنون ۸ هزار هکتار آن محقق شده است. وی ادامه داد: در چهارچوب این برنامه، کشت گیاهان دارویی همچون گل محمدی، زیره سبز، سیاهدانه، برزک، بالنگو، موسیر و شیرین‏بیان در اراضی دیم را هدفگذاری کرده‏ایم. مشاور وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: سال گذشته نزدیک به ۱۸ هزار هکتار از اراضی دیم به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافت. وی از برنامه‏ریزی برای افزایش کشت گیاهان دارویی در سطح حدود ۱۰ هزار هکتار اراضی آبی در سال ۱۴۰۲ خبر داد و گفت: از این سطح تاکنون ۶ هزار هکتار گیاهان دارویی در اراضی آبی زیر کشت رفته است.

تقویت مکانیزاسیون و فرآوری گیاهان دارویی

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی بر تقویت مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی در حوزه گیاهان دارویی تأکید کرد و اظهار داشت: یکی از برنامه‏های ما توسعه و تقویت مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش گیاهان دارویی به منظور افزایش فرآوری و ایجاد ارزش افزوده است. وی ظرفیت اسمی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی را بیش از ۶۷۰ هزار تن عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ۷۰ هزار تن از این ظرفیت غیرفعال است. زینلی افزود: به‏کارگیری تکنولوژی‏های نوین برای تولید اسانس و عصاره گیاهان دارویی از اهداف ماست. مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه با سرمایه‏گذاری‏های بخش کشاورزی تاکنون دو پالایشگاه گیاهان دارویی در استان خراسان‏رضوی راه‏اندازی شده است، اذعان داشت: سال گذشته با همکاری مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و آبخیزداری کشور و بخش خصوصی، دستگاه تولید اسانس نوع تام گل محمدی ساخته و خط تولید آن ایجاد شد.

وی تصریح کرد: با به‏کارگیری این دستگاه، میزان اسانس‏گیری نوع تام گل محمدی از یک کیلوگرم به ۳ کیلوگرم ارتقا یافته است. زینلی گفت: خریداران دستگاه اسانس‏گیری نوع تام گل محمدی می‏توانند از تسهیلات مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی بهره‏مند شوند و ۸۰ درصد قیمت این دستگاه تسهیلات پرداخت می‏شود. وی به‏کارگیری ماشین‏آلات برداشت و فرآوری گیاهان دارویی را از دیگر اقدامات برای ارتقای کیفیت و سلامت این محصولات برشمرد و اظهار داشت: ماشین‏آلات برداشت موسیر و کلاله جدا‏کن زعفران که مجهز به هوش مصنوعی است در ایران ساخته شده و در سامانه مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی قرارگرفته است.

تولید ۴۵۰ هزار تن گیاهان دارویی در سال جاری

حسین زینلی، مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی میزان برداشت سالانه گیاهان دارویی از مزارع کشور را بیش از ۴۰۰ هزار تن عنوان کرد و افزود: در حال حاضر نزدیک به ۲۶۰ هزار هکتار انواع گیاهان دارویی در کشور کشت می‏شود. مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی اظهار داشت: یکی از برنامه‏های امسال این دفتر اجرای کشت ۵۰ هزار هکتار گیاهان دارویی در اراضی دیم با مشارکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است و امیدواریم این هدف محقق شود و شاهد رشد کشت این محصولات در مزارع دیم باشیم.