علت و روش‌های درمان پلاک قهوه‌ای روی زبان چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،جلوی آینه بایستید، دهان خود را باز کنید و زبان خود را بیرون بیاورید. اگر رنگ صورتی با سطح خشن دارد، پس شما کاملا سالم هستید. با افزایش سن، بدن انسان پیر می‌شود و در برابر بیماری‌ها سطح ایمنی اش کمتر می‌شود که در زبان منعکس می‌شود. زبان شاخص سلامت انسان است، با توجه به وضعیت زبان می‌توانید مشکلاتی را که در بدن ما ایجاد می‌شود مشخص کنید.

زبان نیز مانند هر عضو دیگر انسان با لایه‌ای از اپیتلیوم پوشیده شده است که بسته به محل قرار گرفتن آن ساختار متفاوتی دارد. قسمت پایینی زبان صاف است، سمت بالایی خشن است، پاپیلا‌های کوچکی دارد که به لطف آن فرد طعم‌های مختلف را تشخیص می‌دهد.

یک زبان سالم معمولی صورتی است، سطح پاپیلا‌ها دارای رنگ مایل به خاکستری مایل به سفید است. پس از خوردن غذا، ذرات ریز غذا می‌توانند بین پاپیلا‌ها گیر کنند که در آن باکتری‌ها شروع به تکثیر می‌کنند. این ذرات غذا و مواد زائد باکتریایی هستند که اساس پلاک را تشکیل می‌دهند که معمولاً مدتی پس از خوردن غذا روی زبان ایجاد می‌شود.

دلایل قهوه‌ای شدن زبان 

دلایل ایجاد پلاک قهوه‌ای می‌تواند بسیار متنوع باشد، از خوردن غذا‌هایی که دارای رنگدانه‌ها هستند تا وجود بیماری‌های مزمن جدی. اغلب، زبان قهوه‌ای نشانه بیماری‌های دستگاه گوارش است. علاوه بر این، هر چه رنگ شدیدتر باشد، بیماری پیچیده‌تر و جدی‌تر است. با این حال، بیماری‌های دستگاه گوارش به هیچ وجه تنها دلیل وجود یک پوشش قهوه‌ای روی زبان نیست.

۱ – صبح بعد از خواب 

پوشش قهوه ای، سفید-قهوه‌ای یا زرد-قهوه‌ای روی زبان در صبح بعد از خواب نشانه اختلال در عملکرد بدن انسان است. به طور معمول، صبح‌ها ممکن است یک پوشش شفاف سفید وجود داشته باشد که به راحتی با مسواک و خمیر دندان پاک می‌شود.

گاهی اوقات حتی پلاک قهوه‌ای روشن در صبح اگر به راحتی برداشته شود و بعد از مسواک زدن دوباره ظاهر نشود، عادی است. اما اگر صبح رنگ تند داشته باشد، به سختی می‌توان آن را خارج کرد و پس از مدتی بعد از تمیز کردن دوباره ظاهر شد، باید به وضعیت سیستم برونش ریوی (واقع در نوک زبان) یا دستگاه گوارش (نزدیک به ریشه) توجه کرد.

۲ – سیگار کشیدن 

پوشش قهوه‌ای روی زبان و سیگار کشیدن در نگاه اول چیز‌هایی ناسازگار هستند. با این حال، این فقط در نگاه اول است. در واقع، افراد سیگاری اغلب لکه‌های تیره روی زبان و دندان‌های خود دارند. مسئله این است که رزین‌های تشکیل دهنده سیگار خاصیت رنگی دارند و به مرور زمان نه تنها نوک انگشتان، بلکه دندان‌ها و حتی زبان فرد سیگاری را به رنگ تیره رنگ می‌کنند.

۳ – چای و قهوه 

رنگ تیره زبان می‌تواند باعث مصرف مقدار زیادی شکلات داغ و همچنین شکلات تخته‌ای شود. در این حالت پلاک قهوه‌ای روی زبان و دندان‌ها تشکیل می‌شود که هنگام مسواک زدن به راحتی از بین می‌رود. اگر چای بیش از حد پررنگ در مقادیر زیاد بنوشید، پوشش قهوه‌ای روی زبان می‌تواند ظاهر شود. در این مورد، مانند تشکیل پلاک از شکلات، لکه‌ها به راحتی پس از اقدامات بهداشتی پاک می‌شوند.

قهوه همچنین می‌تواند باعث ایجاد پوشش قهوه‌ای روی زبان شود که به راحتی با مسواک و خمیر دندان پاک می‌شود. چنین پلاک نشانه‌ای از بیماری نیست و نیازی به درمان خاصی ندارد. می‌توان توصیه کرد که از مصرف بیش از حد چای و قهوه غلیظ خودداری کنید، مصرف شکلات را محدود کنید و دندان ها، لثه‌ها و زبان را با مسواک، خمیر و دهان شویه‌های مخصوص تمیزتر کنید.

۴ – آنتی بیوتیک‌ها و دارو‌ها 

استفاده از برخی دارو‌ها نیز می‌تواند دلیلی باشد که بیمار زبان قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره دارد. به عنوان مثال، رنگ قهوه‌ای شدید در اثر استفاده از دارویی مانند pharyngosept (که برای التهاب لوزه‌ها و سایر بیماری‌های گلو استفاده می‌شود) ایجاد می‌شود بعد از مصرف مقداری آنتی بیوتیک پلاک ایجاد می‌شود.

مالاویت همچنین می‌تواند زبان قهوه‌ای را تحریک کند. تعدادی از دارو‌ها وجود دارند که اثر مشابهی دارند، معمولاً احتمال تشکیل پلاک قهوه‌ای در دستورالعمل‌ها نشان داده شده است. در این صورت پس از قطع دارو عوارض جانبی نیز از بین می‌رود. به هر حال، پلاک زرد-قهوه‌ای یا سفید-قهوه‌ای روی زبان که در نتیجه مصرف دارو‌ها ایجاد شده است، معمولاً نیازی به حذف خود دارو‌ها یا اصلاح درمان ندارد.

۵ – بیماری‌های قارچی حفره دهان 

یکی دیگر از دلایل نسبتاً رایج دیگری که باعث می‌شود یک پوشش قهوه‌ای روی زبان ایجاد شود این است که بیمار مبتلا به بیماری‌های قارچی حفره دهان است. با میکوز غشا‌های مخاطی حفره دهان در مراحل اولیه، پلاک سفید رنگی ظاهر می‌شود که به سختی قابل حذف است. اگر درمان به موقع شروع نشود، شروع به تیره شدن می‌کند. در موارد پیشرفته، یک پلاک کانونی زرد مایل به قهوه‌ای از بیمار تشکیل می‌شود که معمولاً در مرکز زبان قرار دارد. در این صورت باید فوراً با پزشک مشورت کنید و بدون معطلی شروع به مصرف دارو‌های تجویز شده کنید.

۶ – دیس باکتریوز و مسمومیت غذایی 

پوشش قهوه‌ای روی زبان، تلخی دهان، یبوست یا اسهال، به ویژه اگر با درد شکم همراه باشد، معمولاً نشان دهنده مسمومیت غذایی یا دیس بیوز روده است. در این مورد، نمی‌توان از دارو‌ها صرف نظر کرد، شما باید بلافاصله با پزشک مشورت کنید تا تشخیص را تعیین کرده و درمان مناسب را تجویز کند. توجه داشته باشید که علت اصلی آموزش یعنی اختلال در دستگاه گوارش باید درمان و برطرف شود. پس از بهبودی، پلاک روی زبان خود به خود و بدون درمان خاصی از بین می‌رود.

اغلب، تأخیر در شروع درمان به این دلیل است که بیمار با مشاهده یک پوشش قهوه‌ای روی زبان، نمی‌داند با کدام پزشک تماس بگیرد. اگر تشکیل پلاک با حالت تهوع، اسهال، درد شکم، احساس تلخی در دهان همراه باشد، باید با متخصص گوارش مشورت کنید، زیرا این علائم نشان دهنده اختلال در دستگاه گوارش است. اگر علت تشکیل پلاک قهوه‌ای روی زبان ناشناخته باشد، باید برای معاینه کامل با پزشک عمومی مشورت کنید تا تشخیص صحیح را به شما امکان دهد.

۷ – استوماتیت 

پلاک قهوه‌ای صبح روی زبان نیز ممکن است نشان دهنده ایجاد استوماتیت باشد. در این مورد، مانند بسیاری از موارد قبلی، در مراحل اولیه بیماری یک پوشش سفید تشکیل می‌شود که مخاط دهان را می‌پوشاند و هنگام برداشتن باعث درد می‌شود. معمولاً در این مرحله، بیمار به پزشک مراجعه می‌کند و شروع به مصرف دارو می‌کند، بنابراین علائم بیماری متوقف می‌شود.

اما اگر به طور ناگهانی، به دلایلی، بیمار به موقع به دنبال درمان نگردید، پلاک به تدریج از سفید به قهوه‌ای تبدیل می‌شود که نشان دهنده پیشرفت روند است. در این صورت، درمان باید در اسرع وقت آغاز شود.

۸ – کم آبی بدن 

اگر زبان قهوه‌ای در بیمار یافت شود، دلایل این وضعیت ممکن است در کم آبی بدن باشد. معمولاً اختلالات شدید طولانی مدت دستگاه گوارش با کم آبی بدن همراه است. در این صورت، افزایش مقدار مایعی که می‌نوشید کافی نخواهد بود، به درمان شایسته تری از جمله استفاده از دارو‌ها تحت نظارت یک متخصص گوارش مجرب نیاز است.

در این حالت، هر چه پلاک ضخیم‌تر و تیره‌تر باشد، شرایط بیمار دشوارتر می‌شود. اگر در طول درمان ضخامت و شدت رنگ کاهش یابد، درمان با موفقیت پیش می‌رود. اگر برعکس، ضخامت پلاک افزایش یابد و رنگ آن تیره‌تر شود، درمان بی اثر است و باید آن را اصلاح کرد.

۹ – کمبود ویتامین B و علل دیگر 

زبان قهوه‌ای نشانه بیماری‌های وحشتناکی مانند پلاگر، کمبود ویتامین گروه B، کمای دیابتی، بیماری آدیسون و برخی دیگر است. در این مورد، تنها یک پزشک با تجربه می‌تواند تشخیص صحیح را بر اساس آزمایشات آزمایشگاهی ایجاد کند. کمبود ویتامین B نه تنها باعث ایجاد پلاک قهوه‌ای تیره یا سیاه می‌شود، بلکه باعث ایجاد ترک‌های دردناک نیز می‌شود. اگر مصرف دارو‌های لازم را به موقع شروع نکنید، در آینده زبان قرمز روشن می‌شود و به نظر می‌رسد.

دلیل پلاک زبان در کودکان چیست؟  

در کودکان، یک پوشش قهوه‌ای روی زبان می‌تواند نشان دهنده مشکلات مشابه در بزرگسالان باشد. اول از همه، یک پزشک با تجربه محل بیشترین تجمع پلاک را تعیین می‌کند. اگر یک لایه ضخیم در نوک زبان قرار دارد، به احتمال زیاد این نشان دهنده مشکلات ریه‌ها و برونش‌ها است. اگر لکه‌های پلاک به طور متقارن در نوک زبان قرار گرفته باشند، ممکن است حتی نشانه‌ای از شروع ذات الریه دو طرفه باشد.

اگر کودک دارای یک پوشش قهوه‌ای رنگ است که در مرکز زبان قرار دارد، این به احتمال زیاد نشان دهنده مشکلات دستگاه گوارش است. به هر حال، کودک باید در اسرع وقت به یک متخصص اطفال با تجربه نشان داده شود. فقط او می‌تواند برای معاینه بفرستد، تشخیص صحیح بدهد و درمان را تجویز کند.

نحوه حذف رنگ قهوه‌ای زبان و درمان آن 

اگر پلاک قهوه‌ای در بیمار یافت شود، درمان باید با هدف از بین بردن علت ایجاد کننده آن باشد. ابتدا باید دندان ها، لثه ها، سطح داخلی گونه‌ها و زبان را از پلاک با مسواک و خمیر به طور کامل تمیز کنید. در مرحله بعد، باید مشاهده کنید که آیا پلاک دوباره ظاهر می‌شود و اگر چنین است، با چه سرعتی و بسته به نتیجه، ممکن است بخواهید به پزشک مراجعه کنید یا نخواهید. اگر پس از اقدامات بهداشتی دقیق، پلاک ناپدید شد و دوباره ظاهر نشد، به احتمال زیاد نتیجه رنگ‌آمیزی با غذا یا دارو بوده است. در این صورت دلیلی برای زنگ خطر و درمان وجود ندارد.

اما اگر پلاک بار‌ها و بار‌ها ظاهر شود، برداشتن آن دشوار است و بیش از پنج روز روی زبان می‌ماند، این دلیل جدی برای تماس با متخصص گوارش است، زیرا زبان قهوه‌ای در درجه اول نشان دهنده مشکلات دستگاه گوارش است..

مقابله مستقیم با پلاک به شستشوی دهان با جوشانده گل بابونه یا گل همیشه بهار کمک می‌کند. همچنین می‌توانید یک تکه کوچک بره موم را برای چند دقیقه بجوید، این ماده دارای خواص باکتری کشی عالی است و به یاد داشته باشید: اگر علتی که باعث ایجاد یک پوشش قهوه‌ای روی زبان شده است از بین برود، پس از چند روز بدون هیچ اقدامی خود به خود ناپدید می‌شود بنابراین باید با علت ایجاد کننده آن مقابله کرد.

انواع دیگر پلاک در زبان چیست؟ 

زبان گاهی اوقات در اثر مواد غذایی حاوی رنگ یا در اثر هوای گرم و خشک زرد می‌شود. این رنگ پس از مدت زمان مشخصی از بین می‌رود. در موارد دیگر، زبان زرد رنگ نتیجه عملکرد ضعیف دستگاه گوارش و کبد است. اگر کل زبان با یک لایه نازک از پلاک زرد با چگالی متوسط پوشیده شده باشد، به احتمال زیاد، فرد مبتلا به کوله سیستیت شده است، از استاز صفرا، افزایش اسیدیته معده رنج می‌برد.

یک پوشش چرب نشان دهنده هضم ضعیف است. رنگ زرد روشن نوک زبان نشانه هپاتیت است. زردی شدید پشت زبان وجود سیروز کبدی را تایید می‌کند. این واقعیت که بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش به مرحله یک بیماری حاد رفته اند، از پوشش خاکستری قابل مشاهده است. در این مورد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد.

رنگ خاکستری قهوه‌ای با گاستروانتریت به شکل مزمن رخ می‌دهد. زبان خاکستری مایل به زرد و خاکستری مایل به زرد نشانه کم آبی بدن است. رنگ مایل به آبی پوشش روی زبان نشان دهنده وجود تیفوس و اسهال خونی است. قارچ با رنگ سبز زبان آشکار می‌شود.

یکی از علائم رکود خون وجود لکه‌های بنفش رنگ روی زبان است. بیماری‌های شدید ریه‌ها و دستگاه گوارش را می‌توان با بررسی یک پوشش قهوه‌ای رنگ که در تمام سطح زبان قرار دارد، تشخیص داد. در مستی‌های مزمن، می‌توانید یک پوشش قهوه‌ای رنگ در ناحیه پایه زبان مشاهده کنید. بیماری وبا و کرون در مرحله اولیه با وجود پلاک سیاه ظاهر می‌شود. همین علامت را می‌توان با کم آبی شدید بدن یا با تشنج‌های اپیدمی شدید مشاهده کرد.  

منبع:دندان لند