درمان و راه‌های پیشگیری از پا پرانتزی شدن چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، این مشکل می‌تواند به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مختلف رخ دهد و روش‌های درمانی گوناگونی برای آن وجود دارد.

در ادامه قصد داریم درباره پا پرانتزی و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم. 

پا پرانتزی چیست؟ 

پای پرانتزی یا زانوی پرانتزی که به نام ژنو واروم مادر زادی نیز شناخته شده به شرایطی گفته می‌شود که زانو‌های فرد در حالت عادی به هم نرسند و از یکدیگر فاصله داشته باشند، حتی زمانی که فرد کف و مچ پاهایش را کنار هم قرار می‌دهد.

این وضعیت در برخی موارد ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری بلانت یا راشیتیسم بوده و به آرتریت در زانو‌ها و لگن منجر شود.

برخی گزینه‌های درمانی موجود برای پای پرانتزی شامل بریس، گچ گیری یا عمل جراحی برای اصلاح این ناهنجاری استخوانی است.

لازم به ذکر است این وضعیت در نوزادان به دلیل تنگ بودن فضای آن‌ها در رحم نسبتا شایع است و در حالت معمول نیاز به درمان خاصی در دوره نوزادی ندارد، زیرا پا‌های کودک زمانی که شروع به راه رفتن می‌کند (معمولا بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی) به مرور به حالت طبیعی بر می‌گردد و در اکثر موارد عوارض جانبی ایجاد نمی‌شود.

با این حال در صورتی که کودک بیش از ۲ سال دچار این وضعیت باشد لازم است با پزشک مشورت شود. 

علت پا پرانتزی 

۱. بیماری بلانت 

در بیماری بلانت ساق پای کودک به طور غیر طبیعی رشد می‌کند و زیر زانو خم می‌شود. به مرور که کودک شروع به راه رفتن می‌کند خم شدن پا‌ها تشدید می‌یابد.

علائم بیماری بلانت ممکن است در اوایل زندگی فرد ظاهر شود، اما در برخی موارد تا زمانی که کودک به سن بلوغ نرسیده چندان قابل توجه نمی‌باشد. این مسئله می‌تواند به مشکلات مفصلی در زانو منجر شود.

لازم به ذکر است بیماری بلانت در زنان، آمریکایی‌های آفریقایی تبار و کودکان چاق شایع‌تر است. به علاوه کودکانی که زود شروع به راه رفتن می‌کنند بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. در حالت معمول کودک باید بین ۱۱ تا ۱۴ ماهگی تنهایی راه رفتن را شروع کند. 

۲. راشیتیسم 

راشیتیسم نوعی بیماری ناشی از کمبود طولانی مدت ویتامین D است که باعث نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها و همچنین پرانتزی شدن پا‌ها می‌شود. 

۳. بیماری پاژه 

این بیماری متابولیک روی نحوه تجزیه و بازسازی استخوان‌ها تاثیر منفی می‌گذارد به طوری که استخوان‌ها به درستی بازسازی نمی‌شوند و این مسئله با گذشت زمان می‌تواند به پرانتزی شدن پا و سایر مشکلات مفصلی منجر شود.

لازم به ذکر است بیماری پاژه در افراد مسن شایع‌تر است و می‌توان با تشخیص و درمان به موقع آن را به خوبی کنترل کرد. 

۴. کوتولگی 

شایع‌ترین فرم عارضه کوتولگی از وضعیتی به نام آکندروپلازی ناشی می‌شود که نوعی اختلال رشد استخوانی است و به مرور زمان می‌تواند به پرانتزی شدن پا‌ها منجر شود. 

۵. سایر علل 

پا پرانتزی ممکن است به دلایل زیر نیز ایجاد شود:

شکستگی‌های استخوانی که به درستی درمان نشده اند
رشد غیر طبیعی استخوان‌ها یا دیسپلازی استخوان
مسمومیت ناشی از سرب
مسمومیت با فلوراید 

علائم پا پرانتزی 

پا پرانتزی یک وضعیت بسیار واضح با علائم قابل تشخیص است.

علامت این عارضه به این صورت است که زمانی که فرد بایستد و کف و مچ پا‌ها را کنار هم قرار دهد متوجه می‌شود زانوهایش از هم فاصله داشته و به هم نمی‌رسند. این وضعیت معمولا متقارن به نظر می‌رسد.

اکثر موارد پا پرانتزی در کودکان زمانی که کودک ۱۲ تا ۱۸ ماهه است شروع به بهبود می‌کند، اما اگر تا ۲ سالگی ادامه داشته یا بدتر شود لازم است با پزشک مشورت شود. 

تشخیص پا پرانتزی 

تشخیص پا پرانتزی ساده است و حتی خود فرد می‌تواند با دقت به وضعیت پاها، این عارضه را تشخیص دهد، اما مراجعه به پزشک برای تعیین شدت وضعیت و این که آیا پرانتزی شدن پا‌ها از یک بیماری زمینه‌ای نشات گرفته یا خیر توصیه می‌شود.

پزشک در حین معاینه احتمالا پا‌های فرد را اندازه گیری و راه رفتن او را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است برای تایید وجود هر گونه نا هنجاری استخوانی در پا‌ها از اشعه ایکس یا سایر آزمایش‌های تصویر برداری استفاده کند.

آزمایش خون نیز برای تعیین این که آیا این عارضه به دلیل بیماری دیگری مانند راشیتیسم یا بیماری پاژه ایجاد شده یا خیر لازم می‌باشد. 

درمان پا پرانتزی 

درمان پا پرانتزی در نوزادان و کودکان نو پا معمولا توصیه نمی‌شود مگر این که بیماری زمینه‌ای خاصی در آن‌ها تشخیص داده شود.

در مواردی که پا پرانتزی شدید بوده، بدتر شود یا به دلیل سایر بیماری‌ها رخ داده باشد ممکن است نیاز به درمان باشد که در این صورت روش‌های درمانی عبارتند از:

کفش‌های مخصوص
بریس
گچ گرفتن
عمل جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی
درمان بیماری‌هایی که باعث بروز این مسئله شده اند 

پیشگیری از پا پرانتزی 

به طور کلی پیشگیری از عارضه پا پرانتزی امکان ندارد، اما در برخی موارد ممکن است بتوان احتمال بروز شرایط خاصی که موجب ایجاد پا پرانتزی می‌شوند را کاهش داد.

به عنوان مثال با دریافت کافی ویتامین D از رژیم غذایی و همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌توان از راشیتیسم جلوگیری کرد.

به علاوه در صورتی که کودک بعد از ۲ سالگی همچنان دچار عارضه پا پرانتزی باشد لازم است حتما با پزشک مشورت شود، زیرا با تشخیص و درمان زود هنگام می‌توان به مدیریت این وضعیت کمک کرد.

آرتریت اولین اثر طولانی مدت پای پرانتزی است که می‌تواند به مشکلاتی در زندگی فرد منجر شود و در صورتی که شدید باشد به دلیل فشار‌های غیر عادی اعمال شده ممکن است زانو، مچ پا و مفاصل ران را تحت تاثیر قرار دهد.

اگر فرد در سنین پایین نیاز به تعویض کامل زانو داشته باشد احتمالا باید در سنین بالاتر ناحیه دوباره بازبینی شود. انجام عمل آرتروپلاستی کامل زانو در چنین افرادی به دلیل جراحی‌هایی که قبلا انجام داده اند و همچنین تراز غیر طبیعی استخوان‌ها ممکن است دشوار باشد. 

منبع:سومیتا