چگونه دانشمندان ایرانی به فناوری واکسن mRNA دست یافتند؟

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: نخستین مرحله کارآزمایی بالینی و تزریق واکسن مبتنی بر تکنولوژی mrna ایرانی تولیدی یک شرکت دانش‌بنیان جمعی از مسئولان برگزار و این واکسن به یک داوطلب مرد تزریق شد. مهم‌ترین مزیت واکسن‌های mrna نسبت به سایر واکسن‌ها، توانایی القای همزمان پاسخ ایمنی خونی و ایمنی سلولی بدون کمک گرفتن از مواد اضافی در فرمولاسیون واکسن است، همچنین سرعت و انعطاف‌پذیری در تولید این نوع واکسن‌ها، باعث می‌شود در شرایط همه‌گیری بتوان بسرعت نسبت به ساخت واکسن‌های جدید اقدام و از گسترش ویروس و تلفات انسانی جلوگیری کرد. واکسن کرونای ایرانی «رناپ» نیز بر مبنای فناوری mrna و با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان تولید و پس از اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو وارد مرحله مطالعات کارآزمایی بالینی مرحله یک شد و روز گذشته برای نخستین بار روی یک داوطلب مرد آزمایش شد. واکسن mrna ساختار‌های ژنتیکی را به سلول‌های بدن تحویل می‌دهد تا خودشان پروتئین‌های ویروسی یا باکتریایی بسازند. سیستم ایمنی بدن به این‌ها پاسخ می‌دهد و ایمنی ایجاد می‌کند.

مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری درباره تکنولوژی ساخت واکسن کرونای «ام‌آر‌ان‌ای» گفت: واکسن‌پذیر بودن ویروس کرونا یکی از مزیت‌هایی است که موجب شد شرکت دانش‌بنیان به فناوری mrna دست یابند. (این پلتفرم تنها در اختیار دو شرکت دارویی مدرنا و فایزر است.)

وی در ادامه افزود: یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته فناوری ساخت واکسن بر پایه پروتئین «ام‌آر‌ان‌ای» را بومی‌سازی کرده و مراحل آزمایشی مختلف آن را طی کند لذا پس از آنکه تأثیرات واکسن‌های مبتنی بر mrna در فاز پیش‌بالینی آزمایش شد پس از اخذ مجوز‌های مربوطه و کد اخلاق از سازمان غذا و دارو این واکسن را در مرحله کارآزمایی بالینی به یک داوطلب مرد تزریق کردند.

وی گفت: اگر دقت کنید سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ چالش‌مان این بود که به مردم بگوییم بیایید واکسن بزنید و واکسن ذخیره داشتیم، ولی سال ۱۳۹۹ با چالش تهیه واکسن روبه‌رو بودیم. کشوری که بتواند طی یک سال از یک کشور متقاضی واکسن به یک کشور صادرکننده تبدیل شود، نشان می‌دهد توانایی بسیار بالایی دارد و می‌تواند این فناوری اش را به بازار بیاورد و عرضه کند. تولید تنها واکسنی که فقط ۲ ماه زمان برد، واکسن مبتنی بر فناوری mrna است و کشور توانست در زمان کوتاهی به آن دست یابد.

دکتر قانعی درباره صدور مجوز برای کارآزمایی بالینی اولین واکسن mrna و وارد شدن آن به فاز کارآزمایی بالینی، عنوان کرد: این فرایند به معنای آن است که این واکسن همه مراحل تحقیقاتی را طی کرده است و این موضوع را کسانی می‌فهمند که می‌دانند برای دریافت مجوز‌ها چه موانعی وجود دارد.

همچنین خدامی مدیرعامل شرکت رناپ هم درباره تولید واکسن مبتنی بر mrna نیز گفت:ما در شرکت «رناپ» توانستیم این فناوری را بومی‌سازی کرده و مراحل آزمایشی مختلف آن را طی کنیم لذا تأثیرات واکسن‌های مبتنی بر mrna را در فاز پیش بالینی آزمایش کرده‌ایم که نتایج درخشان آن که با واکسن‌های فایزر و مدرنا برابری می‌کند در نشریه Vaccines از گروه انتشارات نیچر (Nature) منتشر شده است.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان رناپ تصریح کرد: امروزه این پلتفرم در اختیار دو شرکت دارویی مدرنا و فایزر است، در ایران توانستیم تمام زیرساخت‌های لازم را برای تولید mrna از جمله دستگاه‌های تخصصی تولید و فرمولاسیون و مواد اولیه تخصصی بیولوژیک و شیمیایی مورد نیاز آن را داخلی‌سازی و تولید کنیم و کیفیتی همپای کیفیت شرکت‌های مطرح دنیا ارائه دهیم.