زندگی از پشت عینک!

به گزارش مجله خبری نگار، در سال‌های نه چندان دور، عینک زدن نوعی نقص برای فرد به حساب می‌آمد. این که شخص عیبی دارد و با عینک مجبور است آن را بپوشاند. برای همین بود که خیلی‌ها از زدن عینک فراری بودند و وقتی می‌فهمیدند چشم‌شان ضعیف است، هر کاری می‌کردند تا عینک نزنند. یا دانش‌آموزانی که از خجالت هم‌کلاسی‌هایشان حاضر بودند به سختی درس بخوانند و سر کلاس زجر بکشند، ولی عینک نزنند. واژه «چهارچشم» هم که آن زمان مد بود و به عینکی‌ها می‌گفتند، برای تمسخر شخص عینکی بود. چند سال گذشت تا فرهنگ عینک زدن جاافتاد و به یک امر عادی تبدیل شد. حتی امروزه عده‌ای برای تیپ و استایل‌شان به جز عینک آفتابی، از عینک‌های طبی با عدسی صفر هم استفاده می‌کنند. در این پرونده به این وسیله طبی و حواشی و نکات جالبش می‌پردازیم.

چرا عینکی می‌شویم و علایم ضعف چشم چیست؟

ضعیف شدن چشم سن و سال نمی‌شناسد. از نوزاد تازه به دنیا آمده تا جوان ورزشکار و فرد سالمند ممکن است به عینک زدن نیاز پیدا کنند. وراثت، تغذیه نامناسب، بیماری، دیابت، بالارفتن سن، ضربه خوردن به سر، مصرف بعضی داروها، مصرف کم آب، سیگار کشیدن، کم‌خوابی، کار مداوم و بدون استراحت با رایانه و گوشی همراه، نزدن عینک آفتابی در نور شدید، فعالیت در نور کم، معاینه نرفتن دوره‌ای و... عوامل شایع ضعیف شدن چشم هستند. حال اگر شما این علایم را در خود احساس کردید، حتما به چشم‌پزشک یا اپتومتریست مراجعه کنید تا زودتر جلوی ضعیف‌تر شدن چشم‌های خود را بگیرید و اگر نیاز به عینک دارید، متوجه شوید: تاری دید مخصوصا هنگام مطالعه، خستگی چشم و نیاز به پلک زدن مداوم، سردرد مخصوصا در ناحیه پیشانی و هنگام انجام کار‌های ظریف یا سخت، بروز درد هنگام خیره شدن به چیزی، مشاهده لکه‌هایی در جلوی چشم، مشاهده ناگهانی حالتی شبیه به برق‌گرفتگی یا صاعقه، مشاهده تار مو هنگام نگاه کردن به اجسام و پیدایش حالت مگس‌پران یا سایه‌های مزاحم و توخالی مقابل دید.

چه صورتی، چه عینکی؟

صورت مربعی و مستطیلی دنبال عینک‌هایی با فریم منحنی بروید، چرا که می‌توانند چهره شما را ظریف‌تر نشان دهند. سعی کنید تا جای ممکن از خرید عینک‌های زاویه‌دار اجتناب کنید.

صورت گرد باید به دنبال فریم عینک‌هایی بروید که تیزتر و زاویه‌دارتر هستند. این مدل‌ها باعث می‌شوند استخوان‌های گونه‌تان نمایان‌تر و شکل کلی صورت‌تان متناسب‌تر شود. این افراد نباید از عینک‌هایی که فریم‌شان گرد است استفاده کنند، زیرا گردی صورت شما را بیشتر می‌کند.

صورت بیضی در این مدل از صورت‌ها بهتر است به سراغ عینک‌های بزرگ بروید که انحنای زیادی دارند و از عینک‌هایی که قاب ظریفی دارند استفاده نکنید.

صورت قلبی این مدل صورت‌ها معمولا چانه‌های ظریف و باریکی دارند و گونه‌ها هم به سمت پیشانی برجستگی پیدا می‌کنند. سراغ عینک‌هایی بروید که گردی کمتری دارند. عینک‌های گربه‌ای هم می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای این صورت‌ها باشند.

صورت‌های کوچک سراغ عینک‌هایی بروید که قاب ندارند یا شیشه‌هایشان مدور هستند.

صورت‌هایی با پیشانی بلند باید دنبال گزینه‌هایی بود تا مقداری از بلندی پیشانی را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم از عینک‌هایی با قاب بزرگ استفاده کنید.

تشویق اصولی بچه‌ها به عینک‌زدن

دکتر حسین ابراهیمی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد درباره دلایل عینک نزدن کودکان و راه‌های ترغیب آنان به استفاده از عینک می‌گوید: «شاید کودک به دلیل تمسخر دوستانش عینک نمی‌زند که باید به او یاد داد عینک بزند تا دنیا را بهتر ببیند از هر ۱۰ بچه مدرسه‌ای ۲ نفر عینک می‌زنند. ممکن است قاب عینک سنگین یا ناراحت باشد که به راحتی می‌توان این مشکل را حل کرد. گاهی خود خانواده باعث تنفر فرزندشان از عینک شده‌اند. مثلا پدر و مادر عینک دارند و بار‌ها در حضور کودک گفته‌اند عینک را دوست ندارند و از آن ناراضی هستند. برای تشویق کودک به عینک زدن می‌توان به او پیشنهاد داد که مثلا عینک بزند و روزی نیم ساعت کارتون دلخواهش را تماشا کند. فعالیت‌های انتخابی باید طوری باشند که زدن و نزدن عینک در آن‌ها تفاوت زیادی ایجاد کند ابتدا کوتاه‌مدت باشند و سپس به مرور مدت آن‌ها افزایش یابد. مثال زدن افراد موفقی که چهره‌های مطرحی هستند و عینکی‌اند هم معمولا سودمند است. همچنین والدین باید داستان‌ها و شعر‌های آموزنده درباره عینک پیدا کنند و برای فرزندشان بخوانند. اگر کودک در طول روز عینکش را درمی‌آورد، برخورد خشن نشان ندهند و با منطق، محبت و آرامش از او بخواهند دوباره آن را به چشم بزند».

نکات کنکوری استفاده از عینک

برای خرید عینک طبی به سراغ مدل‌های باکیفیت بروید، حتی اگر کمی گران‌تر باشند، اما عمر عینک‌تان بیشتر خواهد بود. عینک نباید روی گوش و بینی فشار وارد کند. بهتر است فریم عینک لبه عدسی‌های ضخیم را بپوشاند. اگر پوست صورت‌تان سفید است به سراغ عینک‌هایی با رنگ تند مانند قرمز، قهوه‌ای، مشکی و... بروید و برعکس. سراغ عینک‌هایی بروید که با رنگ موهایتان متناسب هستند. اگر نمره چشم‌تان بالاست عینک درشت‌تر بگیرید تا دامنه دیدتان محدود نشود. فریم‌های منحنی (کمانی) یا به اصطلاح بیس‌دار هم برای چشم‌های خیلی ضعیف توصیه نمی‌شود. از دو دست خود برای گذاشتن یا برداشتن عینک استفاده کنید. عینک‌تان را روی سر قرار ندهید و از لبه پیراهن یا جیب آویزان نکنید. فریم را روی بینی خود فشار ندهید. از پارچه‌ها و اسپری‌های مخصوص تمیزکننده عینک استفاده کنید. حداقل دو بار در سال عینک‌تان را تعمیر کنید، پیچ‌هایش را سفت کنید، پایه‌های روی بینی را تنظیم یا تعویض کنید و تاب دسته‌هایش را بگیرید. بعد از استفاده، عینک را در جعبه مخصوص خودش قرار دهید.

انواع عدسی‌های عینک

عدسی‌های جدید که پلاستیکی هستند علاوه بر این که نسبت به عدسی‌های قدیمی شیشه‌ای مقاوم‌تر و سبک‌تر هستند، از چشم‌ها در برابر اشعه مضر هم محافظت می‌کنند. برخی از انواع عدسی‌های طبی عبارتند از:

پلی کربنات بسیار مقاوم است و برای کسانی که ورزش می‌کنند یا فعالیتی دارند که عینک‌شان در معرض شکستن است، مناسب است.

اسفریک این عدسی‌ها انحنای متفاوت دارند و به دلیل داشتن ضخامت کمتر، برای افرادی که نمره چشم بالایی دارند مناسب‌تر است.

تریوکس مانند عدسی‌های پلی کربنات، بسیار مقاوم هستند و برای اصلاح دید مناسب است.

فتوکرومیک بر اثر نور خورشید تغییر رنگ می‌دهد و می‌تواند به جای عینک آفتابی هم استفاده شود.

آنتی رفلکس این نوع از عدسی‌ها تابش خیره‌کننده سطوح را می‌گیرند و به همین دلیل برای ورزش، رانندگی و کار با رایانه مناسب‌تر هستند. در روز و شب دید شخص را بهتر و شفاف‌تر می‌کند. پوشش آنتی استاتیک هم باعث جذب نشدن ذرات گرد و غبار روی این عدسی می‌شود و به تمیز ماندن آن کمک می‌کند.

بلوکات به طور ویژه برای جلوگیری از ورود نور آبی به داخل چشم طراحی شده است. برای جلوگیری از تاثیر اشعه ماوراءبنفش روی چشم و برای کسانی که چشم‌شان ضعیف نیست، ولی زیاد با رایانه کار می‌کنند این عدسی توصیه می‌شود.

راهنمای انتخاب جنس فریم

در بازار فریم‌هایی با جنس‌های مختلف موجود است که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

فریم پلاستیکی انعطاف‌پذیری بالا و تنوع زیادی دارد. از نظر قیمت مناسب است، ولی احتمال شکستگی‌اش زیاد است. رنگ بندی و شکل این عینک‌ها بسیار متنوع است و مناسب افرادی است که تیپ فانتزی می‌پسندند.

فریم فلزی تنوع بسیار زیادی دارد و به انواع آلومینیمی، فلکسون، فولاد ضدزنگ، بریلیومی، تیتانیومی، مونل و... تقسیم می‌شوند. این فریم‌ها گران‌تر است، ولی وزن کمی دارند، در برابر خوردگی مقاوم هستند، انعطاف‌پذیری خوبی دارند، هیچ‌گونه آلرژی و حساسیتی ایجاد نمی‌کنند، محکم هستند و می‌توانند در طرح‌های خاص طراحی شوند.

فریم سلولز استات و زیلونایت قیمت نسبتا پایینی دارد، آلرژی‌زا نیست و به دلیل وزن سبکی که دارد گزینه ایده‌آلی برای بسیاری است. البته استحکام کم و انعطاف‌پذیر نبودن این فریم‌ها از معایب بزرگ آن‌ها به شمار می‌رود.

فریم مونل از معمولی‌ترین و ساده‌ترین نوع عینک‌های طبی است و ویژگی بارزشان انعطاف‌پذیری بالاست.

معمولا این نوع فریم‌ها طرفداران زیادی دارند و می‌توانند هم به صورت زنانه و هم مردانه و برای سنین مختلفی مناسب باشند.

فریم چوبی امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده و مناسب افرادی است که به دنبال استایل و انتخاب‌هایی منحصربه‌فرد هستند. معمولا فریم چوبی استحکام بالایی ندارد و به صورت دست‌ساز تولید می‌شود که هزینه‌اش نسبتا بالاست.

مصائب عینکی‌ها

ما عینکی‌ها با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنیم که شاید دیگران ندانند. اصلا سبک زندگی خاصی داریم! اول از همه هزینه بیشتری است که برای دیدن پرداخت می‌کنیم. یعنی هیچ چیزی را مفت نمی‌بینیم. یا مثلا در دید و بازدید‌ها اگر دو نفر عینکی بخواهند با هم روبوسی کنند، احتمال دادن تلفات خیلی زیاد می‌شود. حتی اگر بخواهیم با یک غیرعینکی هم روبوسی کنیم، قطعا بخشی از عینک‌مان چرب خواهد شد که مثل چی روی اعصاب‌مان است و هرگز مثل قبل تمیز نخواهد شد. یا در فصل‌های سرد که از شال گردن استفاده می‌کنیم یا دوران شدت کرونا که ماسک می‌زدیم، باید با بخار شیشه عینک هم بجنگیم. طوری که وسط خیابان ناگهان دیدمان صفر می‌شود و اگر عینک را برداریم، باز هم چیزی نمی‌بینیم! همین موضوع باعث می‌شود که نتوانیم مثل بی‌عینک‌ها از قدم زدن رمانتیک زیر باران و برف لذت ببریم، مگر این که برای عینک‌مان برف پاک‌کن بگذاریم! مسئله دیگرمان علاقه غیرعینکی‌ها به زدن عینک ماست. مخصوصا در دوران نوجوانی، همه اصرار دارند ببینند ما دنیا را با عینک چطور می‌بینیم. البته وقتی عینک‌مان را به چشم می‌زنند، قیافه‌شان دیدنی می‌شود، چون دنیا را طوری می‌بینند که ما بدون عینک می‌بینیم. بعد هم می‌گویند «وای چشم‌هات چقدر ضعیفه!» انگار خودمان نمی‌دانیم و از روی دلخوشی این چیز را روی دماغ‌مان می‌گذاریم!

مصیبت بعدی دست زدن دیگران به شیشه‌های عینک ماست. مخصوصا اگر طرف با دستش پفک یا کباب خورده باشد. البته حفاظت از عینک برای ما عینکی‌ها خیلی مهم است، طوری که مثلا وقتی زمین می‌خوریم حتی اگر نصف بدن‌مان هم له شود، باز خوشحالیم که شانس آوردیم و عینک‌مان سالم مانده است. مخصوصا اگر عینک زاپاس نداشته باشیم که بدون عینک دنیا برایمان تیره و تار خواهد شد. البته یک خوبی هم دارد و این که اگر از قیافه طرف مقابل خوش‌مان نیاید، می‌توانیم خیلی ریلکس عینک‌مان را برداریم تا آن شخص محو شود! این ترفند برای دیدن صحنه‌های ترسناک فیلم‌ها هم جواب می‌دهد.

مشکل دیگر بیشتر ما عینکی‌ها استفاده از عینک آفتابی است. یا باید هزینه کنیم و عدسی مخصوص سفارش بدهیم، یا فریم دومنظوره بخریم، یا این که عینک آفتابی را روی عینک طبی‌مان بگذاریم. در غیر این صورت باید بدون عینک طبی، عینک آفتابی بزنیم که خب قطعا دیگر شما را نمی‌بینیم که بشناسیم، نه این که فکر کنید از وقتی عینک آفتابی زده‌ایم، کلاس می‌گذاریم و خودمان را می‌گیریم! گم شدن عینک هم مصیبت دیگری است، چون نمی‌توانیم چیزی ببینیم تا دنبالش بگردیم، مخصوصا اگر روی چشم‌مان باشد و حواس‌مان نباشد! ولی ما عینکی‌ها گزینه‌ای داریم که خیلی باکلاس است، این که وقتی اعصاب‌مان خرد می‌شود عینک‌مان را برمی‌داریم، روی میز می‌اندازیم و چشم‌هایمان را می‌مالیم. قابلیتی که مردم عادی از آن بی‌بهره هستند!

عینک، لنز یا لیزیک؟

ممکن است استفاده از عینک برای عده‌ای مشکل باشد و با توجه به کارشان، عینک مزاحم فعالیت‌شان بشود. مثلا ورزشکاران، یا افرادی که از ماسک استفاده می‌کنند و ... یا افرادی که از لحاظ زیبایی عینک را دوست ندارند. در این صورت متخصصان استفاده از لنز را توصیه می‌کنند. استفاده از لنز‌های تماسی در این شرایط توصیه می‌شود: پیرچشمی و دوربینی، آستیگماتیسم، دوربینی و نزدیک‌بینی. لنز‌ها نباید برای مدت زمان طولانی استفاده شوند و باید در زمان خواب درآورده شوند. همچنین لنز‌ها باید هر ۳ ماه یک بار معاینه و اگر لازم بود جایگزین شوند. هرگز دوباره از محلول لنز‌های چشمی استفاده نکنید و بعد از هر بار استفاده از محلول، آن را دور بریزید و بگذارید لنز‌ها در مقابل هوا خشک شوند. لنز را در دهان خود قرار ندهید. از راه‌حل‌های تمیزکردن خانگی استفاده نکنید. قبل از گذاشتن لنز‌ها دست‌های خود را بشویید. از لنز‌های اشتراکی استفاده نکنید. به دستورالعمل‌های پزشک و بینایی‌سنج توجه کنید. اگر چشم‌تان به نور حساس است، درد می‌کند، بیش از دو روز قرمز مانده است، ترشحاتی دارد، بینایی تار دارید یا... هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

و، اما لیزیک ...

با این حال برخی شرایط مانع استفاده از لنز‌ها می‌شود. مثلا مشاغلی که امکان مراقبت مناسب از لنز‌ها نیست، محیط کار آلوده، خشکی چشم، آلرژی، عفونت چشم و... در این صورت متخصصان عمل لیزیک چشم را توصیه می‌کنند. لیزیک مخفف عبارت laser in situ keratomileusis است. این جراحی یک روش پرطرفدار برای اصلاح بینایی در افرادی است که مشکلات نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم دارند. عمل لیزیک هیچ دردی ندارد و برای هر دو چشم حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. پس از این عمل بینایی معمولا طی چند روز بهبود می‌یابد و تثبیت می‌شود. در روش لیزیک امکان ریسک حدودا ۶/۰ درصد است. بعضی افراد هم پس از این عمل دچار اختلالات کوتاه‌مدت بینایی مانند خشکی چشم، احساس وجود تابش خیره‌کننده غیرمعمول و مشکل در تمرکز می‌شوند که این علایم معمولا موقتی است، اما در موارد نادر می‌تواند دایمی باشد. بعضی از بیماران درمان‌شده توسط لیزیک هم دچار درد مزمن چشم یا عفونت‌های جدی می‌شوند. در غیر این صورت اکثر قریب به اتفاق بیمارانی که این عمل را انجام می‌دهند بینایی ۲۰/۲۰ خود را باز می‌یابند و جای هیچ نگرانی نیست.

منبع: خراسان