ADHD چیست و چه کسانی به این بیماری مبتلا میشوند

به گزارش مجله خبری نگار،چرا برخی از افراد به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) مبتلا می‌شوند و اینکه بذر این اختلال روانی از چه موقع در رحم کاشته می‌شود؟

دانشمندان دانشگاه آرهوس دانمارک در یک مطالعه بزرگ که به تازگی در مجله Nature Genetics منتشر شده است، به پاسخ این سوال نزدیکتر شده اند.

یک مطالعه بزرگ بین المللی، ۲۷ جایگاه را در ژنوم انسان به همراه انواع عامل‌ها ژنتیکی که خطر ابتلا به ADHD را افزایش می‌دهند، شناسایی کرده است.

محققان در سطح بین المللی، بیش از شش میلیون عامل ژنتیکی را در ۳۸۶۹۱ فرد مبتلا به ADHD و ۱۸۶۸۴۳ فرد بدون ADHD مورد مطالعه قرار دادند. به این ترتیب، شناسایی ۲۷ عامل خطرناک ژنتیکی برای این اختلال عصبی رایج، ممکن شده است.

این ژن‌های خطرناک در مغز و نورون‌ها فعالیت می‌کنند

این مطالعه، به این دلیل که بیش از دو برابر بیشتر از مطالعات قبلی، عوامل خطرناک ژنتیکی را شناسایی کرده است، بسیار پیشرفته‌تر است.

اصطلاح “عوامل ژنتیکی” به معنای تغییرات خاصی در کد DNA است و در این مورد به معنای انواع عوامل ژنتیکی است که در افراد مبتلا به ADHD بیشتر از افراد بدون این بیماری، مشاهده می‌شود. برای مثال انواع مختلف DNA، بر میزان فعالیت یک ژن و متعاقباً مقدار پروتئینی که توسط آن ژن کدگذاری می‌شود، تأثیر می‌گذارند.

محققان با پیوند دادن انواع عوامل ژنتیکی یعنی همان تغییرات DNA، به ژن‌هایی خاص، به بینش جدیدی در مورد بافت‌ها و انواع سلول‌ها در افراد مبتلا به ADHD دست یافته‌اند.

متعاقباً، محققان نتایج را با داده‌های موجود در مورد فعالیت ژن در بافت‌های مختلف، انواع سلول‌ها و مراحل رشد مغز ترکیب کردند و کشف کردند که ژن‌های دخیل در ADHD سطح فعالیت بالایی در طیف وسیعی از بافت‌های مغز و در مراحل اولیه توسعه مغز (در مرحله جنینی) دارند.

پروفسور دیته دمونتیس از گروه زیست پزشکی دانشگاه آرهوس، که اولین نویسنده این مطالعه است، می‌گوید: این یافته تاکید می‌کند که ADHD باید به عنوان یک اختلال در رشد مغز در نظر گرفته شود، و این مسئله به احتمال زیاد تحت تاثیر ژن‌هایی است که تاثیر عمده‌ای بر رشد اولیه مغز دارند.

علاوه بر این، محققان متوجه شدند که عامل ژنتیکی که خطر ADHD را افزایش می‌دهد، بطور ویژه‌ای بر یک سری ژن خاص در نورون‌ها، تأثیر می‌گذارد.

دیته دمونتیس می‌گوید: این مسئله خیلی جالب است، زیرا دوپامین در مغز، مستقیما با پاسخ پاداش رابطه دارد، و این مسئله به همین دلیل جالب است که نوع پرکاربرد داروی ADHD، با افزایش غلظت دوپامین در مناطق مختلف مغز عمل می‌کند.

این بیماری با کاهش ظرفیت تمرکز و حافظه کوتاه مدت مرتبط است

پروفسور دمونتیس می‌گوید ADHD تحت تأثیر بسیاری از انواع عوامل ژنتیکی رایج اتفاق می‌افتد که هر کدام از این عوامل کم کم خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

در واقع، با کمک نمونه‌های آماری پیشرفته، محققان تخمین زده اند که حدود ۷۳۰۰ عامل ژنتیکی رایج وجود دارد که خطر ADHD را افزایش می‌دهد. این مسئله وقتی جالبتر می‌شود که بفهمیم که اکثریت قریب به اتفاق این عوامل ژنتیکی در حدود ۸۴ تا ۹۸ درصد، بر سایر اختلالات روانی نیز تأثیر دارند، به عنوان مثال اوتیسم، افسردگی و اسکیزوفرنی.

در مطالعات قبلی نشان داده شده بود که انواع گوناگون خطرناک ADHD می‌تواند بر توانایی‌های مغزی فرد تأثیر بگذارد.

برای بررسی بیشتر این موضوع، محققان مجموعه‌ای متشکل از ۴۹۷۳ نفر را که تحت آزمایش‌های عصبی-مغزی گسترده قرار گرفته بودند، تجزیه و تحلیل کردند. با استفاده از اطلاعات به دست آمده از این مطالعه جدید در مورد این که کدام عوامل ژنتیکی، خطر ADHD را افزایش می‌دهند، محققان متوجه شدند که افزایش میزان متغیر‌های خطرناک ADHD در ژنوم یک فرد با کاهش خواندن و توانایی‌های ریاضی، کاهش توجه و کاهش حافظه کوتاه مدت همراه است.

دیته دمونتیس توضیح می‌دهد: نتایج بدست آمده، دانش ما را در مورد مکانیسم‌های بیولوژیکی اساسی ADHD افزایش می‌دهد و به ژن ها، بافت‌ها و انواع سلول‌های خاص درگیر در ADHD اشاره می‌کند. این بینش می‌تواند به عنوان نقطه شروعی برای مطالعات بیشتر در مورد مکانیسم‌های این بیماری و شناسایی اهداف دارویی جدید مورد استفاده قرار گیرد. وی تاکیید کرد که این تحقیق باید ادامه پیدا کند.

او گفت: ما فقط بخش کوچکی از انواع عوامل ژنتیکی رایجی را که بر ADHD تأثیر می‌گذارند ترسیم کرده‌ایم و فقط ۲۷ مورد از ۷۳۰۰ موردی که وجود دارد را شناسایی کرده ایم؛ بنابراین قطعا نیاز به مطالعات ژنتیکی بزرگتری وجود دارد.

برای پیشبرد این تحقیق نیاز به همکاری بین المللی است

همانطور که در مطالعات فعلی درمورد بیماری ADHD، اغلب ۱۰۰ نفر یا بیشتر، محقق در زمینه‌های مختلف تخصص، مانند ژنتیک، روانپزشکی، روانشناسی، اپیدمیولوژی، زیست شناسی مولکولی، آمار، بیوانفورماتیک و علوم کامپیوتر درگیر هستند، همکاری‌های بین‌المللی گسترده برای شناسایی علل ژنتیکی بیماری‌های مربوط به مغز و اختلالات عصبی بسیار مهم است، زیرا انجام این کار مستلزم مطالعه ده‌ها یا صد‌ها هزار نفر با این شرایط است.

پروفسور آندرس بورگ لوم از گروه زیست پزشکی دانشگاه آرهوس، که آخرین نویسنده این مطالعه است، می‌گوید: برای درک بیشتر مکانیسم‌های ژنتیکی و بیولوژیکی، انجام مطالعات بزرگ‌تر که شامل افراد بیشتر مبتلا به ADHD می‌شود، مهم است.

وی افزود:، اما انجام مطالعاتی که بر شناسایی اینکه چگونه انواع عوامل خطرناک ژنتیکی، فرآیند‌های بیولوژیکی را در سلول‌های مغز (نورون‌ها) مختل می‌کنند، و نحوه اتصال و ارتباط آن‌ها با یکدیگر در مغز، بسیار حائز اهمیت است. درحال حاضر هم خود سلول‌های مغزی و هم مراحل اولیه رشد مغز و هم ارگانوئید‌های مغزی، در حال بررسی هستند.