رشد ۴ برابری صادرات قزل‌آلا در سال‌جاری؛ سهم ناچیز ایران از بازار گسترده روسیه و چین

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: ماهی قزل‌آلا از جمله ماهیان سردآبی است که به دو صورت وحشی و پرورشی تولید می‌شود. دریای خزر و خلیج فارس به همراه مراکز تولید کوچک و بزرگی که در کشور وجود دارند، به پرورش و تولید ماهی قزل‌آلا مشغول هستند و کشور‌های زیادی هم تمایل به واردات ماهی قزل‌آلای ایرانی دارند. به همین علت هم صادرات قزل‌آلا از صادرات مهم آبزیان کشور محسوب می‌شود. بنابر آمار سال گذشته حدود ۵ هزار تن قزل‌آلا صادر شد و امسال پیش‌بینی می‌شود که با صادرات ۶ تا ۷ هزار تن محصول رکورد سال گذشته زده شود. میزان تولید قزل‌آلا در سال ۹۹ نزدیک به ۱۴۰ هزار تن و در سال ۱۴۰۰ به ۱۱۵ هزار تن رسید که این کاهش تولید اثرات خود را بر قیمت محصول گذاشت. پیش‌بینی می‌شود با توجه به بروز سیل اخیر تولید امسال به ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن برسد.

روسیه و چین؛ متقاضی قزل‌آلای ایرانی

با آغاز مناسبات تجاری ایران و چین، بحث توسعه صادرات محصولات شیلاتی در دستور کار قرار گرفته است. اخیراً ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی نیز با وزیر گمرک چین پروتکل صادرات آبزیان را امضا کردند که بر آن اساس به ایران اجازه صادرات برخی انواع آبزیان از جمله قزل‌آلا و میگو را می‌دهد. با توجه به آغاز مناسبات تجاری ایران و چین و امضای پروتکل با وزیر گمرک این کشور انتظار می‌رود که صادرات محصولات شیلاتی همچون قزل‌آلا و میگو به طور معناداری با چین افزایش یابد. علی‌اکبر خدایی دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان درباره وضعیت تولید ماهی قزل‌آلا در سال‌جاری گفت: پرورش قزل‌آلا وابسته به وجود آب‌های شیرین است، اما با توجه به مشکل خشکسالی در کشور، منابع تأمین آب مزارع تولید ماهی کاهش یافت که بالطبع بر میزان تولید اثرگذار شد.

در همین راستا پیش‌بینی می‌شود حداکثر میزان تولید در سال ۱۴۰۱ به میزان سال ۱۴۰۰ برسد و بیش از آن را نمی‌توان متصور بود. خدایی سیل تابستان امسال را باعث ایجاد خسارت بر تولید ماهی و آبزیان عنوان کرد و گفت: خسارت سیل به مزارع تولید قزل‌آلا بخصوص در استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری زیاد بود به‌طوری که در حدود ۳ تا ۷ هزار تن ماهی از بین رفت.

وی با اشاره به میزان صادرات قزل‌آلا به کشور روسیه گفت: کل واردات آبزیان روسیه به ۱.۸۰۰ میلیون دلار می‌رسد، ولی ایران نتوانسته از این ظرفیت استفاده کند، زیرا با توجه به تقاضای بالا برای ماهی ایران، صادرات به روسیه در حجم بالایی نبوده است. متأسفانه تولیدکنندگان ماهی سردآبی که قزل‌آلا جزو این دسته از ماهیان می‌شوند، همگرایی و همکاری با صادرکنندگان را برای رسیدن به ارقام مناسب برای صادرات ندارند و این مسأله هم ناشی از تمرکز بر بازار داخلی بوده است درحالی که برای میگو و خاویار مبنا بر صادرات است و مازاد محصول در بازار داخلی مصرف می‌شود، اما برای ماهی قزل‌آلا بالعکس است و مازاد ماهی هم به طور معمول کیفیت خوبی ندارد.

دبیر کل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان درباره آمار صادرات قزل‌آلا به روسیه گفت: در شش ماهه اول سال‌جاری ۵۰۸ تن صادرات قزل‌آلا به روسیه انجام گرفت در شرایطی که ۵ هزار تن میگو صادر شد. این تفاوت در حجم صادرات حاکی از آن است که تولیدکنندگان قزل‌آلا خود را با میزان تقاضا در روسیه تطبیق نداده‌اند.

وی با اشاره به افزایش صادرات قزل‌آلا به سایر کشور‌ها گفت: میزان صادرات قزل‌آلا در ۶ ماهه سال قبل ۱۵۰۰ تن بود درحالی که امسال به ۴۰۰۰ تن رسیده و این حاکی از رشد ۴ برابری صادرات است. صادرات طی ۶ ماهه ابتدایی امسال ۵۰۰ تن قزل‌آلا به روسیه، ۶۰۰ تن به ارمنستان، ۴۰۰ تن به آذربایجان، ۱۵۰۰ تن به عراق و ۱۰۰۰ تن به امارات بوده است. افزایش میزان صادرات قزل‌آلا می‌تواند به رشد انگیزه در تولیدکنندگان برای ایجاد تغییر در روش کشت منجر گردد.

خدایی اضافه کرد: ارزش واقعی صادرات ماهی قزل‌آلا در ۶ ماهه ابتدایی امسال ۱۶ میلیون دلار است که شامل ۴۰ درصد افزایش صادرات کل آبزیان می‌شود.

وی درباره صادرات قزل‌آلا به چین با توجه به انعقاد تفاهمنامه میان وزارت جهاد کشاورزی ایران با گمرک چین گفت: ما تاکنون صادرات قزل‌آلا به چین نداشته‌ایم و در تفاهمنامه‌ای که به تازگی منعقد شده محصولاتی علاوه بر میگو و شامل قزل‌آلا، خاویار و ماهی سی‌بس اضافه شده است. اما حالا و با توجه به انعقاد تفاهمنامه میان ایران و چین، امیدوار به افزایش صادرات هستیم.

خدایی یادآور شد: برای انجام صادرات نیازمند ایجاد الزاماتی همچون شرایط داخلی، رعایت پروتکل‌های بین‌المللی و تفاهمنامه‌های قرنطینه‌ای هستیم که در صادرات قزل‌آلا همه این موارد لحاظ شده و مجوز صادرات به اروپا، اوراسیا، چین و ویتنام را کسب کرده‌ایم. صادرات قزل‌آلا به چین هنوز انجام نشده است، ولی امیدواریم در ماه‌های آتی این اتفاق بیفتد.