آنچه پاپ از واقعیات بحرین باید بداند

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از الوقت، پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان به زودی برای شرکت در نشست «گفت‌وگوی شرق و غرب» که قرار است سوم تا ششم نوامبر (۱۱ تا ۱۴ آبان) در بحرین برگزار شود راهی این کشور می‌شود.

به گفته دولت بحرین این مجمع توسط مرکز جهانی همزیستی مسالمت‌آمیز ملک حمد و با همکاری شورای بزرگان مسلمان بحرین و شورای عالی امور اسلامی این کشور برگزار می‌شود.

شیخ خالد بن خلیفه آل خلیفه رئیس هیئت امنای مرکز جهانی همزیستی مسالمت‌آمیز ملک حمد، تاکید کرده که خاندان پادشاهی مایل به گسترش فرهنگ صلح و همزیستی مسالمت آمیز بین مذاهب و تبدیل شدن به یک نمونه جهانی در پذیرش تنوع مذهبی و فرقه‌ای است.

بیانیه مشترک مخالفان علیه نمایش حکومتی

این اظهارات مقامات رژیم آل خلیفه در مورد تساهل مذهبی در شرایطی است که مخالفان حکومت متشکل از مهمترین نیرو‌های سیاسی بحرین شامل جمعیت وفاق ملی اسلامی، نهضت اسلامی بحرین، جنبش اسلامی الوفا، جمعیت العمل الاسلامی، ائتلاف جوانان ۱۴ فوریه و نهضت آزادی و دموکراسی (حق) در بیانیه‌ای مشترک رژیم را متهم به ریاکاری و تداوم سرکوب بی‌رحمانه بخش زیادی از جمعیت شیعه کشور کرده‌اند.

معارضان بحرینی در این بیانیه خطاب به پاپ فرانسیس اعلام کردند که رژیم آل خلیفه زمانی نشست «گفت‌و گوی ادیان» را مطرح کرد که اوضاع سیاسی و حقوق بشر در بحرین بیش از پیش بدتر شده، اختلافات سیاسی بین مردم و رژیم گسترش یافته است. همچنین سیستم سرکوب‌گری این رژیم علیه منتقدان و مخالفان افزایش یافته است و بسیاری از علما و فعالان نیز در بازداشت به سر می‌برند.

در این بیانیه آمده است: «ملت بحرین معمولاً به دیدار رهبران معنوی از همه کشور‌های جهان مفتخرند و بر اساس دین و ارزش‌ها از علماء استقبال می‌کنند».

معارضان بحرینی در ادامه اعلام کردند که واقعیت بحرین با بحران‌ها و مشکلات بی‌شماری در همه سطوح رو به روست. آزار و اذیت، بی‌عدالتی، سرکوب و ظلم، اختلافات مذهبی، فرقه‌ای و سیاسی در این کشور بیداد می‌کند.

بر اساس این بیانیه روشنگرانه مخالفان، رژیم آل خلیفه علما را زندانی و تبعید می‌کند، تعدادی از مساجد را تخریب کرده و به هتک حرمت مقدسات اسلامی ادامه می‌دهد. این رژیم همچنین تبعیض نژادی و فرقه‌ای را علیه ملت اعمال می‌کند. علاوه بر این سلب تابعیت شیخ «عیسی قاسم» رهبر معنوی انقلاب بحرین به خودی خود مقوله نشست ادیان مذهبی که توسط دولت بحرین ارائه شده است را زیر سوال می‌برد.

همچنین در حالی که رژیم آل خلیفه تلاش می‌کند تا در جریان سفر پاپ فرانسیس به بحرین که مورد توجه رسانه‌های جهان خواهد بود واقعیات داخلی بحرین را تحریف شده و با سانسور شدید به مهمانان این نشست و رسانه‌ها عرضه کند، در آستانه این سفر روحانیون بازداشت شده بحرینی نیز خطاب به پاپ اعلام کردند: «شما پای در سرزمینی خواهید گذاشت که شعار مدارا و همزیستی برای فرزندان و مردمش وجود ندارد و درحالی از عدالت و نیکوکاری سخن گفته می‌شود که در عمل بی‌عدالتی و تجاوز دیده می‌شود».

ابعاد سرکوب سیستماتیک شیعیان توسط آل خلیفه

رژیم آل خلیفه در حالی ژست دفاع از آزادی و گفتگوی ادیان را گرفته است که خود یکی از سرکوبگرانه‌ترین سیستم‌های سیاسی جهان نسبت به حقوق اولیه سیاسی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی شیعیان بوده است.

این رژیم در حالی به صورت ریاکارانه اجازه تأسیس معبد برای هندوها، کلیسا برای مسیحیان و معبد برای یهودیان را صادر می‌کند که در رفتاری کاملاً متفاوت به صورت مداوم آزادی مذهبی شیعیان را نقض می‌کند.
این در حالی است که شیعیان بخش عمده جمعیت ۱.۷ میلیونی بحرین را تشکیل می‌دهند. بر اساس پایگاه داده ادیان جهانی دانشگاه بوستون، جمعیت بحرین شامل تقریباً ۱.۴ میلیون مسلمان، ۲۰۵۰۰۰ مسیحی و ۱۰۹۰۰۰ هندو است.

طبق آمار دولتی، تقریباً ۷۱۲۰۰۰ شهروند بحرینی وجود دارد که کمتر از نیمی از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. دولت آماری در مورد تقسیم جمعیت مسلمانان شیعه و سنی منتشر نمی‌کند، اما بر اساس گمانه زنی‌ها از کل تعداد شهروندان بحرینی شیعیان ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند.

این در حالی است که رژیم آل خلیفه به طور سیستماتیک برای به حاشیه راندن شیعیان در حوزه‌های سیاست، اقتصاد و فرهنگ اقدام می‌کند به صورتی که در کتاب‌های درسی هم باور‌های مذهبی شیعیان هدف قرار گرفته است و چیزی از آن گفته نمی‌شود. هم‌زمان شخصیت‌های مذهبی بزرگ شیعه بحرین مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و ده‎‌ها روحانی در زندان و یا تبعید به‌سر می‌برند و با انواع توهین‌ها و شکنجه‌ها روبه‌رو هستند.

رژیم آل خلیفه برای به بیرون درز نکردن واقعیات داخلی بحرین سانسور شدید رسانه‌ای را اعمال می‌کنند و اجازه تحقیقات آزاد سازمان‌های حقوق بشری بین المللی را نمی‌دهند، اما بعضاً این سازمان‌ها در گزارش‌های خود نسبت به تبعیضات موجود روشنگری می‌کنند.

برای مثال گروهی از کارشناسان مستقل حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۶ از مطرح شدن طیف گسترده‌ای از اتهامات علیه شیعیان از جمله «تجمع غیرقانونی»، «تحریک نفرت علیه رژیم»، «پولشویی» و «اقدامات تروریستی» از سوی حکومت برای محدود کردن تجمعات مسالمت آمیز و اجماعات مذهبی آن‌ها و بیان مسالمت آمیز عقاید آن‌ها پرده برداشت. کارشناسان سازمان ملل این اتهامات را «بی اساس و برای پنهان کردن هدف قرار دادن عمدی شیعیان در کشور» توصیف کردند.

مقامات بحرینی همچنین برای سرکوب و ارعاب شیعیان از قانون شهروندی بحرین یا «قانون حمایت از جامعه در برابر اقدامات تروریستی» استفاه ابزاری می‌کنند و با توسل به این ابزار در دادگاه‌های نمایشی رهبران سیاسی و مذهبی شیعه را از بحرین اخراج می‌کنند.

در این رابطه کارشناسان حقوق حکم دادگاه بحرین در لغو تابعیت آیت الله شیخ عیسی قاسم رهبر بزرگ شیعیان بحرین در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۶ را بدون اینکه به وی فرصتی برای دفاع از خود داده باشد، نمونه‌ای از این احکام سرکوبگران عنوان کردند.

سازمان‌های غیردولتی (NGO)، رسانه‌ها و رهبران مخالف در زندان گفته اند که دولت همچنان به بازجویی، بازداشت و دستگیری روحانیون شیعه ادامه می‌دهد. حتی سازمان‌های غیردولتی اظهار می‌کنند که مقامات زندان به طور معمول از نیاز زندانیان شیعه به درمان بیشتر از زندانیان سنی خودداری می‌کنند. در ماه اوت ۲۰۲۰، اعضای خانواده زندانیان شیعه در «زندان جو» در توییتر پست کردند که زندانیان در اعتراض به تبعیض مذهبی و عدم دسترسی به امکانات پزشکی دست به اعتصاب غذا زده اند.

حتی برخی زندانیان سیاسی شیعه به طرز مشکوکی در زندان فوت می‌کنند. برای مثال وزارت داخله بحرین در ۵ آوریل ۲۰۲۰ اعلام کرد که زندانی شیعه عباس حسنعلی ملاالله بر اثر سکته قلبی در زندان «جو» درگذشت. دیده بان حقوق شیعه اعلام کرد که به گفته سایر زندانیان، ملاالله در ۴ آوریل با شکایت از درد قفسه سینه درخواست معالجه پزشکی کرده بود، اما مقامات درخواست او را رد کردند.

محدودیت‌های دولت بر شیعیان تنها به سرکوب فعالیت‌های سیاسی محدود نمی‌شود و عقاید مذهبی شیعیان و ممانعت از تبلیغ و برگزاری آزاد مراسمات مذهبی نیز همواره در دستور کار سیستم سرکوب رژیم بوده است. برای مثال در ژانویه، حمد بن عیسی پادشاه بحرین دو شورای مستقل را تحت نظارت وزارت دادگستری، امور اسلامی و اوقاف برای نظارت بر موقوفات سنی و جعفری (شیعه) ایجاد کرد که دارای اختیارات بر دارایی‌های موقوفه‌ای، از جمله درآمد‌ها و اماکن بود. این اقدام که رای کنترل بیشتر دولت بر هیأت‌های اوقاف مربوطه بر فعالیت‌های مساجد و نمازخانه‌ها صورت می‌گرفت با مخالفت شدید رهبران مذهبی شیعه بویژه شیخ عیسی قاسم، روحانی تبعیدی مواجه شد که آن را «غیر مشروع» و «خصمانه» با فقه جعفری اعلام کرد.

دولت حتی به نظارت مستقیم و فشار برای تنظیم محتوای خطبه‌های مذهبی رهبران شیعه هم وارد شده است تا این رهبران مجبور شوند که تنها موضوعات مورد علاقه حکومت را به مردم بیان کنند. این سیاست منجر به احضار رهبران شیعه برای بازجویی در رابطه با خطبه‌هایی که در مراسمات مذهبی همانند عاشورا و یا نماز جمعه ایراد کرده اند، شده است.

ممانعت از اجرای مراسمات بزرگ مذهبی شیعه بویژه عزاداری امام حسین (ع) در ماه محرم و محدودیت‌های شدید بر رفتن شهروندان بحرینی به راهپیمایی اربعین در عراق بخش دیگری از سرکوبگری سیتماتیک حکومت علیه آزادی ذهبی شیعان بوده است. در دوران شیوع ویروس کرونا سازمان‌های غیردولتی و روحانیون شیعه و سیاستمداران اپوزیسیون اظهار داشتند که مقامات محدودیت‌های مضاعفی به بهانه مقابله با شیوع بیماری علیه آیین‌های مذهبی شیعه اعمال کردند در حالی که پروتکل‌های حکومتی برای سایر تجمعات اجتماعی- مذهبی همانند تعطیلات هندو‌ها و مسیحیان به این اندازه سختگیرانه نبود.

به گفته رهبران شیعه و فعالان جامعه، دولت همچنان به تبعیض علیه شهروندان شیعه و رفتار ترجیحی با شهروندان سنی برای دریافت بورسیه تحصیلی و اشتغال دولتی و ارتش ادامه می‌دهد.

فعالان سیاسی و حقوق بشر بحرین بیشتر بودن نرخ بیکاری، محدودیت بیشتر در چشم انداز تحرک اجتماعی رو به بالا، و وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تر شیعیان در جامعه را در مقایسه با جمعیت سنی گزارش کرده‌اند.

این واقعیات موجب شده تا یک گروه فعال آمریکایی که حقوق بشر در بحرین را ترویج می‌کند از پاپ فرانسیس خواسته است که یا از سفر آتی خود به این کشور خلیج فارس صرف نظر کند یا از آنچه به گفته آن‌ها اقدامات سرکوبگرانه و تبعیض آمیز دولت است، انتقاد کند.

آمریکایی‌ها برای دموکراسی و حقوق بشر در بحرین (ADHRB) در بیانیه‌ای در ۱۲ اکتبر گفت که برخی از اعمال دوستی نسبت به برخی ادیان "یک دیکتاتور را از سرکوب و آزار و اذیت دیگران تبرئه نمی‌کند. "

آن‌ها خاطرنشان کردند که اکثریت جمعیت بحرین را مسلمانان شیعه تشکیل می‌دهند که به گفته آن‌ها "عمداً از طریق تبعیض مذهبی، آزار و اذیت و با زور تحت فشار قرار می‌گیرند. "

سوءاستفاده از پاپ به عنوان مهره بازی عادی‌سازی

رژیم آل خلیفه می‌کوشد تا از طریق برافراشتن پرچم عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، بر بحران مشروعیت داخلی و سرکوب شدید اعتراضات مسالمت آمیز بحرینی‌ها سرپوش گذاشته و در جامعه بین المللی برای خود آبرویی دست و پا کند.

به همین منظور برخلاف سیاست روشنی که رژیم علیه عقاید مذهبی بخش زیادی از جمعیت شهروندان خود در پیش گرفته است در خوش‌رقصی برای صهیونیست‌ها اخیراً یهودیان توانستند برای اولین بار از سال ۱۹۴۷ در کنیسه تازه بازسازی شده در منامه مراسم اولین عروسی یهودی را برگزار کنند.

اگرچه رسانه‌ها و دولت‌های غربی عادی سازی روابط را به عنوان گامی در جهت تساهل و گفتگوی مذاهب عنوان می‌کنند، اما ایجاد رابطه با رژیمی که آپارتاید مذهبی و نژادی را علیه صد‌ها هزار فلسطینی اعمال می‌کند و کودکان را در برابر چشم جهانیان به قتل می‌رساند هیچ جایگاهی در گفتگوی ادیان ندارد؛ چنانکه در ماه‌های اخیر مسیحیان نیز از سرکوب مذهبی اشغالگران صهیونیست در امان نبوده اند.

در این میان اگرچه رهبران کاتولیک رژیم بحرین را به خاطر اهدای زمینی که در آن بزرگترین کلیسای کاتولیک بحرین ساخته شد، ستایش کردند، اما انتخاب با خود پاپ است که می‌خواهد صدای مظلومیت شهروندان شیعه بحرین علیه رژیمی سرکوبگر و ضدتساهل مذهبی باشد و یا مهره بازی شیطانی که صهیونیست‌ها و دیکتاتور‌های عربی به راه انداخته‌اند.