به گزارش مجله خبری نگار/ایران: دیپلماسی اقتصادی ایران تحریمهای یکجانبه امریکا علیه کشورمان را به استهزا گرفته است. شاید این جمله را بتوان مخرج مشترک همه تحلیلهای خارجی درخصوص سیاست خارجی و اقتصادی ایران در فضای تحریم حداکثری دانست. این تحلیل در یک سال گذشته هر روز پررنگتر شده است و پس از نشست اخیر شانگهای در سمرقند بیشتر هم به چشم میخورد. رئیس جمهور ایران در روزهای اخیر در نشست دوجانبه با سران بیش از ده کشور جهان در ازبکستان به رایزنی پرداخته است و همچنین رسماً جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو سازمان همکاریهای شانگهای معرفی شده است. این خبر، اما در کنار اخبار دیگر معنایی قابل توجه پیدا میکند.
روز گذشته «مایک پمپئو» وزیر خارجه سابق امریکا خشم خود را درباره تداوم فروش نفت ایران به چین ابراز کرد. وی در پیامی توئیتری ضمن تکرار اظهارات بی اساس علیه ایران علیه مراودات نفتی تهران و پکن موضعگیری کرد. وزیر خارجه سابق امریکا که روابط نزدیکی با گروهک تروریستی منافقین دارد، در پیام توئیتری خود لفاظیهای این گروهک را تکرار کرد و البته سعی داشت علت فروش نفت ایران را به ناکارآمدی بایدن نسبت دهد. وی مدعی شد: «تحریمها اگر اجرا نشوند، ارزشی ندارند. چین دارد نفت ایران را میخرد و این رژیم تروریست را غنی میکند. گام اول برای توقف دستیابی ایران به سلاح اتمی این است که بدون هرگونه استثنایی، تحریمها را اجرا کرد.»
سخنان این مقام سابق امریکایی که از وضع کنندگان کارزار فشار حداکثری علیه کشورمان است، اما از دو جهت قابل تأمل است. پمپئو علی رغم آنکه هیأت حاکمه امریکا بارها به شکست پروژه فشار حداکثری اعتراف کردهاند تلاش دارد تا علت آن را نه همراهی کشورهای مختلف جهان با امریکا و دیپلماسی فعال ایرانی که ضعف بایدن معرفی نماید. این در حالی است که خبرها و شواهد به خوبی نشان از آن دارد که دولت بایدن برای کاهش فروش نفت ایران تمام تلاش خود را کرده، اما شکست خورده است. چندی قبل دستیار آنتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا خبر داد در ارتباط با همکاریهای ایران و چین سه دور تحریم علیه پکن اعمال شده است که این اقدامات با همکاری دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری (اوفک) و وزارت امور خارجه انجام میشوند و همچنان نیز تداوم دارند. در دور جدید تحریمها علیه چین در ارتباط با خرید نفت ایران بود که وزارت خارجه چین رسماً اعلام کرد از تحریمهای یکجانبه امریکا پیروی نخواهد کرد.
این کشور اعلام کرد: «چین قاطعانه با هرگونه تحریم یکجانبه مخالف است و از ایالات متحده میخواهد تا در اسرع وقت از اعمال قوانین داخلی خود (درباره تحریمهای یکجانبه ایران) بر نهادها و اشخاص طرف ثالث دست بردارد» بنابراین آنچه مشخص است ناتوانی امریکا در محکم کردن زنجیر تحریمهایی است که مدتهاست پاره شده و پمپئو تلاش دارد آن را نادیده بگیرد.
نکته دیگر آنکه پمپئو به این دلیل از سیر صعودی فروش نفت ایران ابراز نگرانی میکند که در چهارچوب فشار حداکثری امریکا به دنبال صفر کردن فروش نفت ایران بود. آمارها اکنون به خوبی نشان میدهد که تا چه حد این رؤیا غیرقابل تعبیر بوده است. در آخرین آمارها مؤسسه کپلر و تانکر ترکرز به ترتیب فروش ۱ و ۱.۵ میلیون بشکه نفت ایران در ماه ژوئن را اعلام کرده و از روند صعودی فروش نفت خبر دادهاند.
علاوه بر گسترش روابط ایران و چین، تعمیق روابط ایران و روسیه در شرایط تحریم نیز مورد توجه و نگرانی صهیونیستها و مقامات غربی قرار گرفته است. چند روز قبل رسانههای رژیم موقت صهیونیستی از نگرانی مقامهای غربی و صهیونیستی از رشد روابط فزاینده ایران و روسیه خبر دادند. وبگاه «عاروتص شوع» به نقل از وبگاه «اسرائیل هیوم» گزارش داد که مقامات ارشد غربی به تازگی به مقامهای اسرائیلی نسبت به روابط قوی و فزاینده بین روسیه و ایران ابراز نگرانی کردهاند. منابع آگاه گفتند که نمایندگان امریکا و اروپا نسبت به نزدیک شدن هرچه بیشتر تهران و مسکو ابراز نگرانی شدید کردهاند.
نمود اصلی گسترش روابط ایران و کشورهای جهان به خصوص کشورهای آسیایی را میتوان در نشست اخیر شانگهای مشاهده کرد. نشستی که روزنامه الوطن در مطلبی به قلم «بثینه شعبان» مشاور رئیس جمهور سوریه نوشت: «آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در کار، ایدهها و تصمیمات نشست سازمان شانگهای در سمرقند نقش محوری داشت.»
وی همچنین با اشاره به اینکه سازمان شانگهای اعلام کرده که این سازمان تحریمهای یکجانبه امریکا علیه کشورها، خارج از چهارچوب مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد را به رسمیت نمیشناسد، میافزاید، در نتیجه بیانیه نشست این سازمان در سمرقند تأکید شده است که اعمال تحریمهای یکجانبه اقتصادی با اصول قانون بینالملل در تضاد است. مشاور رئیس جمهور سوریه همچنین گفت: بیانیه سمرقند شاید مهمترین بیانیهای باشد که تا به امروز در نفی تک قطبی و هژمونی غرب و نهادینهسازی تشکیل قطب دیگری باشد که معتقد به مشارکت و کرامت برابر برای مردم و کشورهاست.
العربی الجدید نیز در گزارشی به عضویت ایران در سازمان شانگهای پرداخته و آن را «نقطه تحولی» در تاریخ سیاست خارجی ایران معرفی کرده و گفته است: ایران در شرایطی به عضویت کامل شانگهای درآمده است که این کشور از سال ۲۰۱۸ میلادی و از زمان خروج امریکا از برجام، تحت شدیدترین تحریمهای امریکا قرار دارد.
روحالله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران نیز در گفتگو با العربی الجدید گفت که عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای به تهران برای مقابله با تحریمهای امریکا و دورزدن این تحریمها کمک خواهد کرد.
لطیفی با بیان اینکه ایران نظام تحریمهای امریکا را شکست داده است، به العربی الجدید گفت که تجارت غیرنفتی ایران در سال گذشته رقم قابل توجهی را تجربه کرد و به ۵۴ میلیارد دلار رسید که این رقم پیش از تحریمهای امریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی، به ۵۱ میلیارد دلار رسیده بود. لطیفی با بیان اینکه ایران به دورزدن تحریمها از طرق تجاری و رابطه با اعضای سازمان همکاری شانگهای اکتفا نخواهد کرد، گفت: ایران روشهای نوینی را برای صادرات کالاهای خود و تقویت اقتصاد خود، چه از طریق ارزهای ملی و چه از طریق مبادله کالا ابداع خواهد کرد.
امریکاییها اکنون نظاره گر آن هستند که در کنار توسعه پرسرعت صنعت هستهای کشورمان بهبود روابط اقتصادی ایران و کشورهای جهان نیز به سرعت و فارغ از نتایج مذاکرات رفع تحریم مسیر خود را طی میکند.