پیش بینی‌های تغییرات آب و هوایی ایران تا ۲۰۸۰ در یک مطالعه بین المللی

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر علیرضا واعظی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین در جشنواره آب که امروز به صورت آنلاین برگزار شد، با بیان اینکه تحقیقاتی در زمینه تغییر دیرینه اقلیم و همزمان مدل سازی تغییرات عادی اقلیمی اجرایی شد، گفت: این تحقیق، بخشی از پروژه بین المللی است که گرنت قابل توجهی با همکاری محققانی از دانشگاه سوئد، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، دانشگاه تهران و دانشگاه فلوریدا اجرایی شد.

وی اساس این پروژه تحقیقاتی را بازسازی دیرینه اقلیم در منطقه جازموریان و جنوب شرق ایران دانست و اظهار کرد: در نتایجی که در این زمینه استخراج شد، سعی شد رویکردی به آن اضافه شود که بتوانیم مدل سازی را با موضوع دیرینه اقلیم تلفیق کنیم و این نتایج حاصل تحقیقات با این رویکرد است.

واعظی با اشاره به اهمیت جریان‌های مانسون (طوفان‌های موسمی) با بیان اینکه زندگی بیش از ۲ میلیارد نفر بر کره زمین مرتبط با این جریان‌ها و شدت و تغییر مسیر آن است، خاطر نشان کرد: از این رو نیاز داریم که اجزای تاثیر گذار بر این سامانه و نحوه تغییرات آن را شناسایی کنیم. در حال حاضر مدل‌های عمومی جریان‌های جوی، مشکلات زیادی را در بازسازی و شبیه سازی به ویژه مانسون در بخش‌های ناحیه‌ای و کوچک مقیاس دارند که به دلیل میزان متغیر‌های موثر بر عملکرد جریان‌های مانسون است.

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین، اضافه کرد: از این رو برای اینکه این عدم قطعیت‌ها را در پیش بینی مانسون کاهش دهیم، لازم است اجزای این جریان را شناسایی کنیم؛ از این رو به عنوان یک رویکرد نوین در این مطالعه، نسبت به شبیه سازی اقلیم آینده در جنوب شرقی ایران اقدام کردیم.

وی با طرح این سوال که آیا تغییرات دیرینه اقلیمی که در منطقه جنوب شرق ایران رخ داده، در دوره‌های سرد و گرم و اثرات آن بر روی مانسون با دوره‌های آتی گردش این جریان‌ها همسویی دارند یا خیر، پاسخ داد: ما در این زمینه سعی کردیم پارامتر‌هایی مانند بیشینه و کمینه بارش را با استفاده از نسل پنجم مدل‌های گردش عمومی جو بر اساس دو سناریو مورد بررسی قرار دهیم.

واعظی، جنوب شرق ایران را محل تلاقی سیستم‌های جوی منطقه جنوب غرب آسیا دانست و ادامه داد: در حال حاضر این منطقه از ایران از نوع مدیترانه‌ای است و مربوط به فصول سرد سال می‌شود؛ ولی بارندگی محدود مانسونی نیز در این منطقه وجود دارد.

این محقق اضافه کرد: بازه زمانی مدل سازی در این مطالعات را از سال ۲۰۶۱ تا ۲۰۸۰ میلادی در نظر گرفتیم و بر اساس یکی از سناریو‌های این مطالعات پیش بینی می‌شود که تا انتهای قرن بیست و یکم میزان غلظت گاز‌های گلخانه‌ای و گاز CO ۲ به ۶۵۰ PPm برسد و بر اساس دومین سناریو این میزان ۱۳۷۰ PPm پیش بینی شده است.

وی یادآور شد: امید‌ها بر این است که این اتفاق رقم نخورد و جامعه جهانی با اقداماتی که انجام می‌دهد، ادامه وضع موجود را تغییر دهد.

واعظی با اشاره به برداشت دو مغزه از جازموریان و دره جیرفت برای مطالعات دیرینه اقلیم، گفت: مغزه ۵ متری ما ۲۱ هزار سال گذشته و مغزه ۲.۵ متری نیز از ۴ هزار سال گذشته تا کنون را پوشش داد و بازسازی دیرینه اقلیمی که در منطقه جنوب شرق ایران انجام شده است، بر مبنای چند مطالعه شاخص بوده است که یکی از آن مطالعات انجام شده در پژوهشکده علوم زمین بوده است.

این محقق خاطر نشان کرد: نتایج دیرینه اقلیم این مطالعات نشان داد که میزان تابش خورشید در ایران از ۲۱ هزار سال گذشته تاکنون در حدود ۱۱ هزار سال قبل بیشترین تابش خورشیدی را در منطقه داشته است؛ یعنی چیزی شبیه به فضای گرمایش جهانی.

به گفته وی عملکرد گاز‌های گلخانه‌ای به صورتی است که مانند پتویی، میزان خروجی گرما از جو زمین را کاهش می‌دهند و سبب می‌شوند که میزان دریافت انرژی در هر متر مربع کره زمین افزایش یابد.

وی اظهار کرد: بنابراین ما می‌توانیم اتفاقی که در ۱۱ هزار سال قبل رخ داده است را به عنوان یک شبیه سازی برای این وضعیت (تابش خورشید و گرمایش زمین) در نظر بگیریم.

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین اضافه کرد: بعد از اوج یافتن تابش خورشید در منطقه ایران، یک دوره بسیار مرطوب را در منطقه جازموریان تجربه کردیم که دلیل آن این بوده است که بارندگی‌ها در منطقه، منشأ جریان مانسونی داشته است.

به گفته وی در حال حاضر منطقه بارندگی غالب در جنوب شرقی ایران، مدیترانه‌ای است و بارندگی اندکی را از مانسون تجربه می‌کنیم، ولی در سناریوی گرمایشی جهانی، در گذشته سامانه مانسون اقیانوس هند تقویت شده و توانسته است مناطقی مانند پلایای جازموریان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد که جازموریان در دوره افزایش تابش خورشید، دریاچه دائمی داشته است و پوشش گیاهی آن نیز متفاوت بوده است.

وی اضافه کرد: ما انتظار داریم که اگر دوباره گرمایش جهانی در منطقه ما رخ دهد، سامانه مانسون اقیانوس هند تقویت شود و بارندگی‌های مانسونی را در جنوب شرق ایران با شدت بیشتری داشته باشیم.

واعظی با تاکید بر اینکه مدل سازی‌های انجام شده در این مطالعات، تضعیف بارندگی‌های مدیترانه‌ای را در این منطقه به درستی نشان داده اند، افزود:، ولی مدل‌ها تقریبا تغییرات خاصی را در بارندگی‌های مانسونی در دوره ۲۰۶۱ تا ۲۰۸۰ میلادی نشان نمی‌دهند، در حالی که در گذشته این منطقه، مانسون بسیار در این منطقه موثر بوده است.

وی ادامه داد: علاوه بر آن مدل سازی‌های ما نشان می‌دهد که در منطقه ما در سال ۲۰۶۱ تا ۲۰۸۰ بین ۳.۲ تا ۴.۶ افزایش دما خواهیم داشت.