مجله خبری-سبک زندگی نگار: گاهی به درون طبیعت پر عمق و سرسبز جنگل قدم میگذارید. طبیعتی که هر چند بسیار زیباست، اما هر چه به درون آن بیشتر پیش میروید، بیشتر آن را مشابه مییابید. تمام قسمتهای جنگل ممکن است به نظرتان شبیه هم بیاید و گاهی در طی مسیر به سمت محل اتراقتان ممکن است که راه را گم کنید. شاید از مسیری دوبار عبور کنید و اصلا متوجه آن نشوید. گاهی حتی بعضی از مناطق جنگلی آنقدر درختان متراکم و نور کمی دارند که دیدن خورشید و تشخصیص جهت حرکت خورشید را برای شما سخت میکنند. در این مواقع اگر راه خود را گم کنید، چگونه باید به مسیرتان ادامه دهید؟ چگونه راه برگشت را پیدا کنید.
جهت یابی اولین قدم برای پیدا کردن مسیر برگشت به خانه است و طبعا درون طبیعتهایی همانند جنگل و یا مناطقی که پوشش گیاهی فراوان دارند، دانستن جهت یابی به کمک پوشش گیاهی میتواند بسیار حیاتی و کارساز برایتان باشد. در این مطلب برای شما از جهت یابی به کمک پوشش گیاهی صحبت خواهیم کرد.
فکر کنید که درون طبیعت گیر افتاده اید و هیچ گونه وسیلهای برای تعیین جهات چهارگانه ندارید. در کوله پشتی تان خبری از جی پی اس و قطب نما نیست. همچنین گوشی تان به اینترنت وصل نمیشود و یا حتی شارژ باتری تمام کرده است. در نتیجه شما در طول روز در میان جنگلی سرگردان شده اید و به دلیل تشابه مناظر جنگل نمیدانید راه خانه و محل کمپ کدام سمت است؟ در این مواقع خونسردی خود را حفظ کنید. یادتان باشد “جمله طبیعت خودش، راه برگشت را به شما نشان میدهد” کاملا درست است. وقت آن رسیده است که کمی دقیقتر به طبیعت اطرافتان نگاه کنید.
شاید بتوان سادهترین جهت یابی به کمک پوشش گیاهی را جهت یابی با خزه و گلسنگ دانست. خزهها و گلسنگها بر روی درختان و سنگها میرویند؛ بنابراین حتی اگر پوشش گیاهی در اطرافتان نبود، به سنگها دقت کنید. خزهها و گلسنگها در مناطق مرطوب درختها و سنگها رشد میکنند. مناطقی که خنک هستند، اکثر مواقع در سایه قرار دارند و در نتیجه خورشید به آنها نمیتابد. هر چند این روش خیلی دقیق و قابل استناد نیست، اما اگر تمام عوامل را در نظر بگیرید، میتوانید محدوده جهتهای چهارگانه را بیابید. جهت یابی به کمک پوشش گیاهی و این روش نیازمند مهارت و تمرین خاصی نیز هست که با نکته سنجی و موشکافی طبیعت اطرافتان به دست میآورید.
جهت یابی در طبیعتجهت یابی به کمک پوشش گیاهی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد
به دلیل اینکه ما در نیم کره شمالی قرار گرفته ایم، خورشید کمی متمایل به جنوب در آسمان حرکت میکند. در فصلهای سرد بیشتر به سمت افق جنوبی منحرف میشود و شما طول سایه بیشتری دارید. در فصلهای گرم نیز خورشید بیشتر عمود بر ما میتابد. در نتیجه سایه کمتری ایجاد میکند. در نتیجه در جهتی که در مقابل تابش خورشید قرار دارد، خزه و گلسنگ نمیروید.
جهت یابی به کمک پوشش گیاهی بسیار تحت تاثیر عواملی همچون فصلی که در آن قرار دارید و زاویه تابش خورشید، بادهای موسمی و فصلی، بادهای غالب، تراکم درختان و حتی حیوانات گیاه خوار منطقه است. قبل از اینکه جهت مورد نظر خود را پیدا کنید باید به تمام این موارد در منطقهای که به آن وارد شده اید، اطلاع داشته باشید. عموما مردم محلی اطلاعات جامعی از بادهای غالب و طبیعت اطراف خود دارند.
به شما توصیه میکنیم که اگر طبیعت گرد ماهری هستید یا میخواهید (چه به تنهایی و چه با گروه) وارد طبیعتی شوید که پوشش گیاهی (طبیعتهایی به جز بیابانها و صحراها) دارد، حتما اطلاعات خود را راجع به آن منطقه بالا ببرید.
جهت وزش بادهای غالب را نه تنها از سایتها و کتابهای گوناگون میتوانید پیدا کنید، بلکه تنها با صحبت با اهالی آن منطقه میتوانید به این موضوع پی ببرید.
از مردمی که در آنجا زندگی میکنند بپرسید که بادها از کدام جهت میوزند؟ مردم محلی حتی زمان وزش بادها را نیز میدانند. اما بادها چه ربطی به خزه و گلسنگ دارد؟ یادتان باشد که باد نیز همانند یک سشوار عمل میکند. به هر جایی که میوزد آن منطقه را خشک میکند و رطوبت را از آن میگیرد. در نتیجه بر روی سنگها و درختان جهتی که در مقابل وزش باد است، خزه و گلسنگی نمیبینید.
بگذارید برایتان مثالی بزنیم. شما در نیمکره شمالی قرار دارید و فصل زمستان است. در نتیجه خورشید زاویه تابش خورشید دیگر عمود بر شما نیست و زاویه دار میتابد. در منطقهای همانند گیلان که منطقهای پر درخت است و در نزدیکی سواحل دریای خزر قرار گرفته اید. از قبل راجع به جهت وزش بادها در این منطقه از اهالی پرسیده اید. بیشتر بادهای مرطوب و خنک گیلان در فصل سرد بادهایی هستند که از جهت شمال غربی به منطقه میبارند. بادی که از جهت شمال شرقی میوزد را باد مطلوب و خشک میدانند. همچنین بادهای زمستانی در این ناحیه از جهت شمال، شرق و غرب میوزند. اکثر این بادها اگر چه سرد هستند، اما مرطوب نیز میباشند و احتمال وجود گلسنگ در این جهتها وجود دارد؛ بنابراین جهت یابی دقیقی به شما نمیدهد. اما برای جهت یابی به کمک پوشش گیاهی به دنبال مناطق باز جنگلی بگردید که آفتاب به تنه درختان و سنگها میتابد. در این صورت شما در نقاطی که آفتاب به درختان میرسد، در تنها نقطهای که خزه و گلسنگ نخواهید دید، جنوب است. با پیدا کردن جنوب میتوانید باقی جهات چهارگانه را پیدا کرده و به کمپ و روستای نزدیک خود برگردید.
این روشها چندان دقیق نیست و شما باید هر چند تا علامت طبیعی که میتوانید پیدا کنید. همچنین یادتان باشد جهتی که رو به جنوب قرار دارد، آفتاب بیشتری دریافت میکند. در نتیجه درختان و شاخ و برگ بیشتری دارد. در کل میتوان گفت که سمت شمال درختها و سنگ ها، گلسنگ و خزه بیشتری دارد. تنه درختها در سمت شمال رطوبت و سایه بیشتری دارند.
یکی از روشهای جهت یابی به کمک پوشش گیاهی توجه به تنه درختان بریده شده است. اگر در منطقهای قرار گرفته اید که چنین موردی را مشاهده کردید، میتوانید از آن برای جهت یابی استفاده کنید. روش کار در این روش به این صورت است که تنه درخت بریده شدهای که ریشه هایش هنوز در زمین است را انتخاب کنید. به دایرههای عمر درخت بر روی تنه بریده شده نگاه کنید. این دایرههای عمر هر چند که هم مرکز هستند، اما به یک سمت کشیده و فشرده شده اند. آن سمت از این دایرههای هم مرکز که بیشتر به هم نزدیک بوده و فشرده هستند، نشان دهنده سمت شمال و سمتی که حلقههای سن درخت از یکدیگر فاصله بیشتری دارند، سمت جنوب را نشان میدهد.
یکی از روشهای جهت یابی استفاده از تنه درختان است
نکات:
گیاهها و گلهای درختان نیز میتوانند در جهت یابی راهنمای شما باشند. جهت یابی به کمک پوشش گیاهی هر چند مسیر دقیق را همانند قطب نما و جی پی اس به شما نشان نمیدهند، اما میتوانند محدوده جهات چهارگانه را برایتان مشخص نمایند. در این میان گلها و گیاهان تمایل بسیار دارند که به سمت آفتاب بچرخند. یعنی یا رو به سمت جنوب هستند یا در اوایل صبح رو به سمت شرق و جایی که خورشید طلوع میکند.
در این میان بسیاری از گیاهان در طبیعت خود به عنوان یک قطب نمای طبیعی شناسایی شده اند. به عنوان مثال گیاه قطب نما یا رُزینوید (Rosinweed) همیشه جهت گیری شمالی جنوبی دارد. یعنی برگ بعضی برگ هایش به سمت شمال و برگهای دیگری به سمت جنوب چرخیده اند. هر چند این گیاه در قاره آمریکا وجود دارد، اما در دیگر مناطق نیز میتوان گیاهان بومی با چنین خاصیتی را شناسایی نمود. از دیگر درختانی که برای جهت یابی به کمک پوشش گیاهی میتوانید به آنها به عنوان قطب نما اشاره کنید، گیاهانی همانند اکالیپتوس استرالیایی با برگهایی شمالی-جنوبی و نخل رهنوردان با شاخههایی شرقی-غربی هستند. در نتیجه هر چه آگاهی شما از یک گونه گیاهی بالاتر باشد، بهتر میتوانید برای جهت یابی به کمک پوشش گیاهی راه خود را پیدا نمایید.
جدای از موارد بالا، اگر روشهای ساخت قطب نما در طبیعت را بدانید هم، میتوانید به راحتی جهت شمال را پیدا نموده و به مقصد خود برسید.
بعضی از درختان برای رشد نیاز به آفتاب بیشتری دارند و، چون آفتاب بیشتر از سمت جنوب میتابد تراکم چنین درختانی را در جنوب بیشتر میبینید. درختهایی همانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختهای آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا از جمله این درختها هستند.
نکتهها