وزیر خارجه انگلیس در قطر و پاکستان چه اهدافی را دنبال کرد؟

به گزارش مجله خبری نگار، دومینیک راب چهارشنبه گذشته پس از جلسه دو ساعته و نفس‌گیر با اعضای کمیته امور خارجه مجلس عوام انگلیس، راهی دوحه شد و با همتا و امیر قطر دیدار کرد. او در جلسه مشترک خبری با محمد بن عبدالرحمان آل ثانی وزیر خارجه قطر ادعا کرد که دو طرف بر سر آینده افغانستان و چگونگی تعامل با طالبان اشتراک نظر دارند.

به گفته وی، طالبان نباید اجازه دهد که افغانستان دوباره به پایگاهی امن برای تروریست‌ها تبدیل و از بحران انسانی در این کشور جلوگیری و ثبات منطقه حفظ شود. وی همچنین از طالبان خواست تا به تعهداتش در خصوص تشکیل دولت فراگیر در افغانستان عمل کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی انگلیس در خصوص شناسایی دیپلماتیک طالبان هم بر خلاف اظهار نظر نخست وزیر این کشور بیان داشت که دولت لندن طالبان را به رسمیت نخواهد شناخت. او با این حال تصریح کرد که این مساله با ضرورت تعامل با طالبان منافاتی ندارد، چون در غیر این صورت نمی‌توان بین دو طرف پیام رد و بدل کرد.

وی ادعا کرد که لندن نسبت به تحولات افغانستان نگاهی واقع‌بینانه دارد و خود را با شرایط جدید وفق خواهد داد. وزیر خارجه انگلیس افزود که اولویت فوری و ضروری لندن خروج امن اتباع انگلیسی و افغان‌هایی است که با دولت همکاری یا در معرض خطر قرار دارند.

راب از دولت قطر به دلیل پذیرش و میزبانی کارکنان سفارت انگلیس در افغانستان هم قدردانی کرد. انگلیس پس از پایان مهلت تعیین شده در خصوص خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان سفارت خود را به قطر منتقل کرد. وزیر خارجه انگلیس بیان داشت: ما تمایل داریم که خط ارتباط با افغانستان را حفظ کنیم تا همانطور که گفتم خود را با واقعیت‌های این کشور وفق بدهیم. البته این مساله چالش برانگیز و نیازمند طراحی راهبرد‌های جدیدی خواهد بود.

وی همچنین همسو با سیاست سایر اعضای ناتو افزود که لندن آمادگی دارد تا از طریق حمایت مالی همسایگان افغانستان به پناهجویان افغان در منطقه کمک کند. او در این زمینه ادعا کرد که لندن کمک مالی به پناهجویان افغان را دو برابر کرده است.

تاکید بر حفظ تعامل با طالبان

راب اواخر پنجشنبه شب راهی اسلام‌آباد شد تا از مقامات این کشور برای کمک به خروج اتباع انگلیسی از افغانستان تقاضای همکاری کند. او سومین دیپلمات ارشد یک کشور اروپایی است که کمتر از یک هفته گذشته به پاکستان سفر کرد. روز‌های اخیر همتایان آلمانی و هلندی وی نیز در اسلام‌آباد با مقام‌های ارشد دولت پاکستان دیدار و پیرامون اوضاع افغانستان و افزایش تلاش‌های طرف پاکستانی برای کمک به خروج اتباع آن کشور‌ها گفتگو کردند.

راب ظهر جمعه پس از دیدار با «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان و مذاکره هیات‌های بلندپایه دو کشور، با حضور در کنفرانس مطبوعاتی مشترک در اسلام‌آباد اظهار داشت: ما طالبان را به عنوان یک دولت به رسمیت نمی‌شناسیم، اما با واقعیت‌های جدیدی در افغانستان روبرو هستیم.

وی افزود: لندن در عین حال ارتباط و تعامل مستقیم با طالبان را مهم می‌داند، زیرا بسیاری از مسائل وجود دارد که باید به آن پرداخته شود از جمله خروج امن اتباع انگلیسی از کابل و آن دسته از شهروندان افغانستانی که در این کشور با دولت انگلیس همکاری داشتند.

راب افزود: طالبان مجموعه‌ای از تعهدات را انجام داده است که برخی از آن‌ها در سطح کلمات مثبت است با این حال ما باید آنان را مورد آزمون قرار بدهیم تا این حرف‌ها به گام‌های عملی تبدیل شوند.

وی اظهار داشت: امیدواریم طالبان بتواند ثبات و پایان خشونت‌ها را در افغانستان به ارمغان آورد، اما در حال حاضر صحبت درباره به رسمیت شناختن طالبان زود است.

دومینیک راب مدعی شد که ما خواستار فروپاشی بافت اقتصادی و اجتماعی افغانستان نیستیم و این به نفع طالبان نیز نیست بنابراین لندن مایل است از طریق سازمان‌های بشردوستانه در داخل افغانستان به کمک خود ادامه دهد، اما برای این هدف ما نیز به یک محیط ایمن نیازمندیم.

وزیر امور خارجه انگلیس افزود که دولت این کشور از شرکای منطقه از جمله پاکستان که نگران تهدید نفوذ افراد از افغانستان به مرز‌های خود هستند، حمایت خواهد کرد و برای ایجاد افغانستانی مرفه از همسایگان این کشور نیز حمایت می‌کنیم.

راب می‌گوید که در این دو سفر چهار محور را دنبال کرد: حمایت از مردم افغانستان، جلوگیری از اینکه کشور به بهشت تروریست‌ها تبدیل شود، به بحران بشری در افغانستان و حفاظت از ثبات منطقه پاسخ دهد. او با انتشار ویدیویی در پایان سفرش گفت: انگلیس به سهم خود طالبان را به رسمیت نخواهد شناخت و دیگران را هم در همین زمینه ترغیب می‌کند. اما مایلیم با آن‌ها تعامل کنیم، چون این مساله برای خروج امن شهروندان انگلیسی و افغان‌هایی که با ما کار می‌کردند از افغانستان حائز اهمیت است.

باید در نظر داشت که سفر راب به منطقه، هم زمان با نشست وزرای امور خارجه کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در اسلوونی برای بررسی اوضاع افغانستان انجام شد. طرف‌ها پس از پایان نشست در خصوص حضور هیات اروپایی در کابل توافق کردند، اما انگلیس پس از خروج از اتحادیه اروپا جایگاهی در اجلاس و تصمیمات وزرای خارجه اتحادیه اروپا ندارد. از این منظر سفر رئیس دستگاه دیپلماسی انگلیس امری ایجابی و برای حفظ آبروی لندن تلقی می‌گردد.

از سوی بعید است تلاش‌های راب برای جبران مافات و بقا او بر کرسی وزارت امور خارجه نتیجه بخش باشد. قانون‌گذاران انگلیس از پاسخ‌های هفته گذشته وزیر امور خارجه درباره مدیریت بحران افغانستان قانع نشده و خواستار تحقیق کامل در زمینه سیاست خارجی دولت درباره مسائل مربوط به کابل شده‌اند.

«تام توگندهات» که پیش‌تر در ارتش انگلیس در افغانستان خدمت کرده و اینک ریاست کمیته بانفوذ امور خارجی مجلس را برعهده دارد می‌گوید که سقوط کابل برای ملت افغانستان و اعتبار کشور‌هایی که (با خروج از افغانستان) زمینه آن را فراهم کردند یک فاجعه است.

وی با بیان اینکه خروج سراسیمه انگلیس از افغانستان، این کشور را دچار بحران انسانی و حقوق بشری کرده است افزود که با وجود پاسخ‌های وزیر امور خارجه همچنان «سووالات بزرگی» در این زمینه باقی‌مانده است. این مقام انگلیسی ابراز امیدواری کرد که با انجام تحقیقات کامل ابعاد عملکرد دولت روشن شود.

وزیر امور خارجه انگلیس این روز‌ها ناامیدانه می‌کوشد تا قربانی سیاسی فاجعه افغانستان نباشد. او در جلسه هفته گذشته حتی اعتبار سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس را به باد داد تا بقا خود در وزارت امور خارجه را تضمین کند.

او در برابر کمیته امور خارجی پارلمان انگلیس که به مدت دو ساعت بی‌رحمانه این سیاستمدار محافظه کار را تحت فشار قرار داد، تصریح کرد که ارزیابی اطلاعاتی دولت «بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس و همچنین متحدان ناتو (کشور‌های عضو پیمان آتلانتیک شمالی)، سقوط کابل به دست طالبان را در سال جاری میلادی رد می‌کرد.

به گفته وی، ارزیابی اطلاعاتی کمیته مشترک اطلاعات و ارتش انگلیس این بود که با خروج نیرو‌ها در اواخر ماه اوت، محتمل‌ترین فرض، وخامت تدریجی اوضاع افغانستان باشد، اما سقوط کابل در سال جاری پیش بینی نشده بود.

انگلیس مانند آمریکا نتوانست پیش بینی کند دولت افغانستان با این سرعت سقوط خواهد کرد و لذا برای آشفتگی بعد از تصرف پایتخت به دست طالبان در روز ۱۵ اوت به اندازه کافی آماده نشده بود.

بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس قرار است امروز (دوشنبه) درباره سیاست لندن در قبال افغانستان و پیش‌بینی غلط دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور در خصوص سرعت پیشروی طالبان سخنرانی کند. احتمالا این آخرین تلاش دولت برای حفظ راب بر کرسی دستگاه دیپلماسی است و اگر نتیجه ندهد احتمالا مایکل گوو (معاون نخست وزیر) جانشین او می‌شود. نام او این روز‌ها بیش از هر زمان دیگری سر زبان‌هاست که در عملیات ترمیم کابینه، جانشین راب شود. اما نکته اصلی شکست سنگینی است که پس لرزه آن از کابل به لندن رسیده است.