معمای دیرینه لارو‌های Y شناسایی شد!

به گزارش مجله خبری نگار/برنا،دانشمندان پس از بیش از یک قرن جست‌و‌جو به حل یکی از معما‌های قدیمی زیست‌دریا نزدیک شده‌اند. پژوهش تازه‌ای که در نشریه Current Biology منتشر شده نشان می‌دهد گروه مرموزی از سخت‌پوستان موسوم به لارو‌های Y (Facetotecta) به احتمال زیاد parasitic هستند و شناخت آنها می‌تواند راز‌های تکامل باله‌چسب‌ها را آشکار کند.

parasitic‌های ناشناخته به جای زندگی آزاد

تصویر عمومی از باله‌چسب‌ها موجودات صدف‌مانندی است که به صخره‌ها، بدنه کشتی‌ها یا حتی پوست نهنگ‌ها می‌چسبند. اما برخی گونه‌ها زندگی کاملاً متفاوتی دارند: آنها وارد بدن میزبان معمولاً خرچنگ‌ها می‌شوند و به صورت شبکه‌ای ریشه‌مانند در بافت آن رشد می‌کنند؛ بدون آن‌که اندام مشخصی شبیه جانوران معمول داشته باشند.

جیمز برنوت، دانشیار دانشگاه کانتیکت، درباره این راهبرد می‌گوید: این باله‌چسب‌ها مثل یک سیستم ریشه‌ای در بدن میزبان پخش می‌شوند و تمام چرخه زندگی خود را در آن سپری می‌کنند. آنها عملاً هیچ بدنی به شکل متعارف ندارند.

تیم بین‌المللی برای حل یک راز قدیمی

لارو‌های Y از قرن نوزدهم در نمونه‌های پلانکتونی دیده شده‌اند، اما هیچ‌گاه مرحله بلوغ‌شان شناسایی نشد. به همین دلیل سرنوشت نهایی این موجودات یکی از پرسش‌های بزرگ زیست‌دریا باقی مانده بود.

در پژوهش جدید گروهی از محققان بین‌المللی به سرپرستی نیکلاس درایر از موزه تاریخ طبیعی دانمارک و مرکز تحقیقات تنوع زیستی تایوان بیش از سه‌هزار نمونه را جمع‌آوری کرده و با روش توالی‌یابی ترنسکریپتوم (RNA فعال) مورد بررسی قرار دادند.

خویشاوندی دور با باله‌چسب‌ها

تحلیل‌ها نشان داد لارو‌های Y به باله‌چسب‌ها وابسته‌اند، اما به شاخه‌های parasitic شناخته‌شده نزدیک نیستند. آنها بیشتر نقش خویشاوندان دور را دارند. با این وجود شباهت‌های ساختاری از جمله شاخک‌های مجهز به چنگک احتمال parasitic بودنشان را تقویت می‌کند.

برنوت توضیح می‌دهد: وقتی این لارو‌ها را در معرض هورمون رشد سخت‌پوستان قرار می‌دهیم از حالت شناگر آزاد به موجودی حلزون‌مانند تبدیل می‌شوند؛ درست مشابه parasitic‌هایی که هنگام ورود به میزبان تغییر شکل می‌دهند. این تغییر نشان می‌دهد که آنها هم parasitic‌اند، اما میزبان نهایی‌شان هنوز ناشناخته است.

تنوع گسترده‌تر از حد تصور

اگرچه تاکنون تنها ۱۷ گونه از لارو‌های Y توصیف شده است، شواهد از تنوع بسیار بالاتر حکایت دارد. برخی پژوهشگران در یک بندر ژاپن بیش از ۱۰۰ گونه متفاوت شناسایی کرده‌اند. این کشف نشان می‌دهد که بخش بزرگی از این گروه هنوز ناشناخته مانده است.

استراتژی‌های تکاملی باله‌چسب‌ها

باله‌چسب‌ها در مسیر تکامل راهکار‌های متنوعی برای بقا یافته‌اند؛ از زندگی روی اجسام بی‌جان گرفته تا parasitic در بدن جانوران دیگر. مطالعه این الگو‌ها می‌تواند به درک این پرسش کمک کند که چه ویژگی‌هایی باعث شده این گروه جانوری چنین تنوع و موفقیتی در طول صد‌ها میلیون سال داشته باشد.

برنوت می‌گوید: باله‌چسب‌ها هزاران گونه دارند و حضورشان در تاریخ تکامل نشان می‌دهد که به شکل‌های حیرت‌انگیزی با محیط سازگار شده‌اند. راهبرد‌های بقا در آنها گاهی برای ما عجیب است، اما در عمل بسیار موفق بوده‌اند.

کاربرد‌های انسانی از کشتی‌ها تا دندان‌پزشکی

فراتر از ارزش علمی شناخت بهتر این موجودات می‌تواند کاربرد‌های عملی داشته باشد. یکی از نمونه‌ها چسب باله‌چسب‌ها است؛ ماده‌ای بسیار قوی که حتی در زیر آب نیز عمل می‌کند.

برنوت می‌گوید: چسبیدن این جانوران به بدنه کشتی‌ها باعث افزایش مصرف سوخت و هزینه‌های هنگفت برای نیروی دریایی آمریکا می‌شود. اما همین ویژگی می‌تواند به فرصت صنعتی و پزشکی تبدیل شود؛ از تولید چسب‌های مقاوم برای تجهیزات مکانیکی گرفته تا استفاده‌های تخصصی در دندان‌پزشکی.