گرگرفتگی چه مدت طول می‌کشد؟ چرا اتفاق می‌افتد؟

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری آنلاین، گرگرفتگی در واقع از مغز شما یا دقیق‌تر بگوییم از هیپوتالاموس، مرکز کنترل دما در مغز شما شروع می‌شود. به طور معمول، این ناحیه دمای بدن شما را با دقت کنترل می‌کند. اما در دوران قبل از یائسگی و یائسگی زنان هیپوتالاموس به دلیل نوسان و کاهش میزان استروژن بیش از حد حساس می‌شود.

حتی یک تغییر کوچک در دما می‌تواند به اشتباه به عنوان گرمای بیش از حد تعبیر شود و بدن شما را وادار به واکنش کامل برای خنک شدن کند: یعنی گشاد شدن رگ‌های خونی پوست، تعریق، تپش قلب، ... که در اصطلاح علمی به آنها «علائم وازوموتور» (VMS) می‌گویند.

وقتی میزان هورمون جنسی استروژن در زنان در دوران پیش از یائسگی کاهش می‌یابد، تعادل ظریف مواد شیمیایی ناقل عصبی در مغز مانند نوراپی نفرین و سروتونین به هم می‌خورد. این ناقل‌های عصبی به تنظیم دمای شما کمک می‌کنند، بنابراین وقتی آنها از کار می‌افتند، مرکز تنظیم دمای هیپوتالاموس بیش از حد فعال می‌شود و نتیجه احساس گرگرفتگی است. به همین دلیل است که دارو‌هایی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) که این مواد شیمیایی را هدف قرار می‌دهند، به برطرف شدن گرگرفتگی کمک می‌کنند.

گرگرفتگی چه زمانی شروع می‌شود؟

گرگرفتگی اغلب زمانی ظاهر می‌شود که میزان استروژن در مراحل اولیه پیش از یائسگی شروع به نوسان می‌کند و این نوسان می‌تواند تا یک دهه قبل از شروع رسمی یائسگی آغاز شود. این بدان معناست که گرگرفتگی می‌تواند از اوایل دهه ۳۰ سالگی شما بروز کند. یک بررسی اخیر نشان داد که بیش از نیمی از زنان ۳۰ تا ۳۵ ساله علائم متوسط تا شدیدی مرتبط با یائسگی، از جمله گرگرفتگی را تجربه می‌کنند.

گرگرفتگی چه احساسی دارد؟

قابل تشخیص‌ترین علامت گرگرفتگی، احساس ناگهانی و شدید گرما در سراسر بدن است که معمولاً از سینه یا صورت شروع می‌شود. لکه‌های قرمز ممکن است روی سینه، پشت و بازو‌های شما ایجاد شود. این دوره‌ها معمولاً یک تا پنج دقیقه طول می‌کشند و باعث می‌شوند شما سرخ، عرق کرده، سرد و مرطوب شوید یا حتی تپش قلب داشته باشید.

عرق شبانه - یعنی گرگرفتگی‌هایی که در طول خواب اتفاق می‌افتند - نیز رایج هستند. این علائم پس از ساعات کاری می‌توانند به راحتی خواب شما را مختل کنند و شما را بیخواب، عرق‌کرده و خسته رها کنند؛ و با گذشت زمان، این الگو می‌تواند منجر به اختلال خواب درازمدت شود و همه چیز را از سلامت قلب گرفته تا خلق و خوی شما تحت تأثیر قرار دهد.

شدت این علائم از فردی به فرد دیگر به طرز چشمگیری متفاوت است. در حالی که گرگرفتگی ممکن است برای برخی خفیف‌تر باشد، برخی دیگر می‌توانند آن را به دفعات و به اندازه‌ای شدید تجربه کنند که در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.

گرگرفتگی چه مدت طول می‌کشد؟

دوره گرگرفتگی برای اکثر زنان حدود سه تا پنج سال طول می‌کشد، اما برای برخی زنان می‌تواند برای یک دهه یا بیشتر ادامه یابد.

هر کسی گرگرفتگی را به طور متفاوتی تجربه می‌کند - برخی افراد ممکن است بیش از ۱۰ بار گرگرفتگی در روز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط گاهی اوقات دچار آن شوند.

گرگرفتگی معمولاً بخش طبیعی از گذار به یائسگی در زنان است، اما در موارد نادر می‌تواند علائم بیماری‌های دیگری مانند بیماری تیروئید یا برخی سرطان‌ها باشد، یا می‌تواند عوارض جانبی برخی دارو‌ها باشد. به همین دلیل است که مشورت با پزشک بسیار مهم است، به خصوص اگر علائم غیرمعمول به نظر می‌رسند یا زودتر از حد انتظار ظاهر می‌شوند.

تغییر سبک زندگی برای کنترل گرگرفتگی

چندین تغییر در سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند در کاهش شدت و دفعات گرگرفتگی بسیار مؤثر باشد.

از غذا‌های تند صرف نظر کنید: اگر طرفدار غذا‌های تند هستید، بهتر است همین الان مصرف آنها را کاهش دهید. غذا‌های تند و حاوی فلفل می‌توانند باعث گرگرفتگی و تعریق شوند، زیرا حاوی کپسایسین هستند، یک ترکیب شیمیایی که احساس گرما ایجاد می‌کند. کپسایسین باعث می‌شود رگ‌های خونی گشاد و پر از خون شوند که باعث احساس گرما می‌شود - و گرگرفتگی و تعریق می‌تواند در نتیجه این پدیده رخ دهد.

ورزش منظم: توصیه کلی برای فعالیت جسمی ورزش کردن برای دست کم ۲.۵ ساعت در هفته است و رعایت این توصیه آمریکایی‌ها توصیه می‌کند که حداقل ۲.۵ ساعت به ویژه برای تسکین گرگرفتگی مهم است. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که ورزش منظم که آمادگی قلبی-عروقی را بهبود می‌بخشد، به نظر می‌رسد دستگاه کنترل دمای بدن شما را دوباره آموزش می‌دهد و آن را در خنک کردن کارآمدتر می‌کند و به طور بالقوه هم تعداد و هم شدت گرگرفتگی را کاهش می‌دهد.

با این حال شروع کردن ناگهانی تمرین‌های ورزشی شدید ممکن است اثر معکوس داشته باشد. افزایش ناگهانی فعالیت بدنی - انجام تمرین‌های ورزشی بسیار بیشتر از روال معمول - می‌تواند در کوتاه مدت باعث گرگرفتگی شود. نکته کلیدی ثبات در شدت فعالیت جسمی: به تدریج با تمرینات منظم و مداوم آمادگی بدنی خود را افزایش دهید، نه با افزایش چشمگیر فعالیت.

تکنیک‌های کاهش استرس را امتحان کنید: استرس نه فقط می‌تواند خلق و خوی شما را به هم بریزد- بلکه می‌تواند شدت و دفعات گرگرفتگی را افزایش دهد. به این دلیل که هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌توانند ترموستات داخلی حساس شما را بیشتر از کار بیندازند.

روش‌های مبتنی بر شواهد علمی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) و هیپنوتیسم بالینی می‌توانند واقعاً مؤثر باشند. در یک کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده روی بیش از ۱۸۰ زن یائسه، افرادی که به طور منظم هیپنوتیسم دریافت کردند، در مقایسه با گروه کنترل، ۷۴ درصد کاهش در دفعات و شدت گرگرفتگی تجربه کردند.

یکی دیگر از گزینه‌های اثبات‌شده «مداخلات مبتنی بر ذهن‌آگاهی» (MBI) – مانند مدیتیشن، اسکن بدن یا تنفس هدایت‌شده - است. یک بررسی سیستماتیک در سال ۲۰۲۵ نشان داد که زنانی که مبتنی بر ذهن‌آگاهی را انجام می‌دهند، خواب بهتر، خلق و خوی بهتر، کاهش اضطراب و استرس و افزایش کلی کیفیت زندگی را گزارش کرده‌اند. مزیت این شیوه‌ها ایمن بودن، در دسترس بودن و به راحتی قابل اجرا بودن است.

دارودرمانی

اگر گرگرفتگی به حدی شدید باشد که در زندگی روزمره، خواب یا خلق و خو اختلال ایجاد کند و تغییرات سبک زندگی به برطرف شدن آن کمکی نکند - وقت آن است که درمان دارویی را در نظر بگیرید.

درمان جایگزینی هورمون (HRT) موثرترین گزینه دارویی برای کسانی است که نامزد خوبی برای آن هستند. اگر به دلیل سابقه سرطان پستان، لخته شدن خون یا بیماری قلبی، نامزد مناسبی برای دریافت درمان جایگزینی هورمون نیستید، گزینه‌های دیگر عبارتند از:

فزولینتانت: یک داروی جدید تایید شده بوسیله سازمان غذا و داروی آمریکا (اف‌دی‌ای) است که با تحریک سلول‌های عصبی تنظیم‌کننده دما در مغز به کاهش گرگرفتگی کمک می‌کند.

دارو‌های ضد افسردگی از نوع مهارکننده بازجذب سروتونین و مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین: مقادیر پایین برخی از دارو‌های ضد افسردگی (مانند پاروکستین یا ونلافاکسین) می‌توانند با آرام کردن بخشی از مغز که دمای بدن را کنترل می‌کند، گرگرفتگی را کاهش دهند.

گاباپنتین: تاثیربخش بودن این دارو که در ابتدا برای درمان تشنج و درد عصبی استفاده می‌شد، برای گرگرفتگی هم ثابت شده است.

∎