فارسی، زبان میراث و هویت؛ گنجینه‌ای بی‌همتا در دنیای فرهنگ و ادب

به گزارش مجله خبری نگار، فارسی، پس از یونانی، به عنوان دومین زبان کلاسیک دنیا شناخته شده و تمامی ویژگی‌های یک زبان کلاسیک را دارد. زبان‌های لاتین و سانسکریت به ترتیب در جایگاه سوم و چهارم قرار گرفته‌اند.

فارسی از نظر تنوع ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان اول جهان جای دارد و از لحاظ دامنه و گستردگی واژگان، یکی از غنی‌ترین زبان‌های دنیاست. همچنین، کمتر زبانی فرهنگ لغاتی، چون لغت‌نامه ۱۸ جلدی دهخدا یا فرهنگ ۶ جلدی معین را در خود جای داده است.

این زبان قابلیت ساخت ۲۲۵ میلیون واژه را دارد، قابلیتی که در میان زبان‌های دیگر بی‌نظیر است. فارسی همچنین یازدهمین زبان پرکاربرد در محتوای وب و اینترنت است.

از نظر قدمت، زبان فارسی یک سده از لاتین و دوازده سده از انگلیسی پیش‌تر است. از میان ده شاعر برتر جهان، پنج نفر فارسی‌زبان‌اند، که این خود نشان از غنای فرهنگی و ادبی آن دارد.

یکی از ویژگی‌های جالب زبان فارسی، ساخت جملات طولانی و معنی‌دار با افعال متوالی است. برای مثال: «داشتم می‌رفتم، دیدم گرفته نشسته. گفتم بپرسم می‌آید یا نه، دیدم می‌گوید نمی‌خواهم بیایم، می‌خواهم بروم بخوابم، خسته‌ام، خوابم می‌آید!» ترجمه چنین جملاتی برای غیر فارسی‌زبانان می‌تواند چالش بزرگی باشد!

فارسی به جدایی جنسیتی اهمیتی نمی‌دهد. ضمیر سوم شخص "او" برای زنان و مردان یکسان است و برخلاف بسیاری از زبان‌ها، در اولویت‌بندی‌ها اغلب زنان در مقام نخست قرار می‌گیرند. برای مثال، می‌گوییم «زن و شوهر»، «خواهر و برادر»، «زن و مرد». علاوه بر این، واژه "زن" در فارسی، مستقل و باارزش است، نه مانند برخی زبان‌ها که در قالب‌های زائده‌ای به مرد تعریف می‌شود.

این نگاه برابر و ارزشمند به زنان، در فرهنگ ایرانی نیز مشهود است. حتی در شاهنامه فردوسی، زنان به کرات ستایش و اکرام شده‌اند. از این رو، ما ایران را مادر و وطن می‌نامیم و بسیاری نام‌های دختران را «ایران» می‌گذاریم.

در بسیاری از اشعار فردوسی ما شاهد مدح و ثنای انبیاء و اهل بیت علیهم السلام هستیم. این شاعر بزرگ در زمانی که تمام شاعران به مدح و تعریف از شاهان و حاکمان می‌پرداختند سعی کرد از انبیاء و اولیای دین در قالب شعر تعریف کند و به همین دلیل همیشه مورد خشم و غضب شاهان زمانۀ خویش قرار می‌گرفت.

یکی از نکات در خور توجه ۱۴۰۳، تقارن روز بزرگداشت فردوسی بزرگ و زبان و ادب فارسی با دهه کرامت، ولادت امام رضا «ع» و حضرت فاطمه معصومه «س» بود.

شعار محوری دهه کرامت: «با شما سربلندیم» «اَلاِمامُ عِزُّالمُومنین»

این شعار مبتنی بر فرازی از روایت امام رضا علیه‌السلام: «إنّ الإمامةَ زِمامُ الدِّینِ، و نِظامُ المُسلِمینَ، و صَالحُ الدُّنیا، و عِزُّ المُؤمِنینَ؛ امامت، زمام دین است و رشته مسلمانان و اصلاح و آبادانی دنیا و "عزّت مؤمنان» است.

با توجه به این ویژگی‌ها و جایگاه والا، باید به زبان فارسی افتخار کنیم و آن را با آموزش صحیح به نسل‌های آینده حفظ کنیم. همچنین، تلاش کنیم با رعایت املای درست کلمات و حفظ اصالت واژگان، این میراث ارزشمند را گرامی بداریم.