حفاظت یخچال‌های طبیعی تضمین پایداری منابع آبی

به گزارش مجله خبری نگار،: روز جهانی آب در سال ۲۰۲۵ با شعار «حفاظت از یخچال‌های طبیعی» فرصتی ارزشمند برای جلب توجه جهانی به اهمیت منابع یخچالی در تأمین آب، تعدیل اقلیم و حفظ تعادل اکوسیستم‌های طبیعی است. یخچال‌های طبیعی که به عنوان ذخایر حیاتی آب شیرین جهان شناخته می‌شوند، به دلیل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین با تهدیدات جدی مواجه‌اند. کاهش این منابع ارزشمند، مستقیماً بر منابع آبی کشور‌ها و مناطق وابسته به جریان‌های یخچالی تأثیر گذاشته و امنیت آبی را با چالش‌های عمیقی روبه‌رو می‌کند.

یخچال‌های طبیعی، نقش کلیدی در تنظیم جریان‌های سطحی، تأمین منابع آبی پایدار و حفظ تنوع زیستی دارند. این ذخایر یخی، به‌عنوان مخازن طبیعی، آب را در فصول پرآب ذخیره کرده و در دوره‌های خشکسالی به‌تدریج آزاد می‌کنند. در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، مناطق کوهستانی منبع اصلی تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و رودخانه‌ها هستند. کاهش حجم یخچال‌ها منجر به کاهش منابع آب شیرین، افزایش احتمال بروز سیلاب‌های ناگهانی و تشدید اثرات خشکسالی خواهد شد.

بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که افزایش دمای جهانی، سرعت ذوب یخچال‌های طبیعی را به‌شدت افزایش داده است. این پدیده نه‌تنها باعث کاهش تدریجی حجم ذخایر یخچالی شده، بلکه تغییر الگوی بارش و افزایش تبخیر، منابع آبی بسیاری از مناطق را در معرض بحران قرار داده است. در ایران، که منابع آبی به‌شدت تحت تأثیر نوسانات اقلیمی قرار دارند، توجه ویژه به پدیده ذوب یخچال‌ها و کاهش اثرات آن بر منابع آب حیاتی ضروری است.

برای حفاظت از یخچال‌های طبیعی، اقدامات متعددی باید در دستور کار قرار گیرد. نخست، مدیریت پایدار منابع آبی با هدف کاهش برداشت‌های غیرمجاز، افزایش بهره‌وری مصرف آب و اجرای سیاست‌های جامع برای استفاده بهینه از آب‌های سطحی و زیرزمینی، امری ضروری است.

دوم، پایش مستمر تغییرات یخچال‌ها از طریق بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند سنجش از دور و مدل‌سازی داده‌های اقلیمی، می‌تواند به درک دقیق‌تر روند ذوب یخچال‌ها و برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات آن کمک کند.

سوم، کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، نقش مهمی در کند کردن روند گرمایش زمین و حفاظت از این منابع ارزشمند دارد.

در نهایت، آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی در زمینه تأثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آبی و ضرورت کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی، می‌تواند مشارکت همگانی را در حفاظت از یخچال‌های طبیعی افزایش دهد.

حفاظت از یخچال‌های طبیعی، یک مسئولیت جهانی برای تضمین پایداری منابع آبی و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی است. با توجه به نقش حیاتی این منابع در تأمین آب شیرین، اتخاذ سیاست‌های راهبردی و اقدامات مؤثر در سطح ملی و بین‌المللی، می‌تواند در کاهش سرعت ذوب یخچال‌ها و حفظ تعادل زیست‌محیطی مؤثر باشد.

روز جهانی آب ۲۰۲۵، فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در مسیر حفاظت از این ذخایر ارزشمند است که در این راستا، شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی نیز با برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات مؤثر در حوزه مدیریت منابع آبی، به ایفای نقش خود در حفاظت از این میراث طبیعی متعهد خواهد بود. ‏