نشانه‌های بروز زحم معده و راه‌های درمان آن

به گزارش مجله خبری نگار،زخم معده یکی از بیماری‌های دردناک دستگاه گوارشی است که بسیاری به اشتباه فکر می‌کنند بیشتر در افراد سیگاری، لاغر و پراسترس رخ می‌دهد. اما عامل اصلی این بیماری، وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری است. اگر در معده یا بخش فوقانی روده کوچک خود زخم‌های باز دارید، به احتمال زیاد دچار زخم معده هستید. این زخم‌ها زمانی به وجود می‌آیند که اسید‌های معده از لایه محافظ دستگاه گوارش عبور کرده و به بافت‌های داخلی آسیب می‌زنند. برای اطلاعات بیشتر درباره علائم زخم معده و درمان زخم معده ادامه این مقاله را دنبال کنید.

انواع زخم معده

زخم معده در پوشش داخلی معده ایجاد می‌شود و معمولاً با درد شدید همراه است. این زخم‌ها ناشی از آسیب به لایه محافظ مخاطی معده هستند که اجازه می‌دهند اسید‌های معده به بافت‌های زیرین آسیب برسانند. علائم شایع زخم معده شامل درد در ناحیه فوقانی شکم، تهوع، و کاهش اشتها می‌باشد.

زخم اثنی عشر

زخم اثنی عشر در بخش انتهایی روده کوچک که وظیفه جذب و هضم مواد غذایی را دارد، ایجاد می‌شود. این نوع زخم‌ها نیز می‌توانند با درد شدید و مشکلات گوارشی همراه باشند. علائم زخم اثنی عشر شامل درد در هنگام خالی بودن معده، به ویژه در شب، و بهبود موقتی درد با خوردن غذا یا مصرف آنتی‌اسید‌ها است. احتمال بروز این زخم‌ها با افزایش سن بیشتر می‌شود.

علل زخم معده

اسید معده

زخم‌های معده زمانی شکل می‌گیرند که اسید‌های گوارشی به دیواره‌های معده یا روده کوچک آسیب می‌زنند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که لایه مخاطی که از دیواره معده و روده کوچک محافظت می‌کند، نازک شده و یا معده بیش از حد اسید تولید کند. در نتیجه، اسید معده به بافت‌های زیرین آسیب رسانده و باعث ایجاد زخم می‌شود.

باکتری هلیکوباکتر پیلوری

این باکتری که به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) شناخته می‌شود، تقریباً در نیمی از جمعیت جهان وجود دارد. اکثر افراد مبتلا به H. pylori دچار زخم معده نمی‌شوند، اما در برخی موارد، این باکتری می‌تواند تولید اسید معده را افزایش داده و لایه محافظ مخاطی را تضعیف کند. این باکتری از طریق تماس نزدیک مثل بوسیدن یا مصرف مواد غذایی و آب غیر بهداشتی منتقل می‌شود.

عوامل تشدید زخم معده

دارو‌های ضد درد

مصرف مکرر و طولانی‌مدت آسپرین و سایر دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID ها) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌تواند منجر به زخم معده شود. این دارو‌ها با مهار تولید ماده شیمیایی محافظ دیواره داخلی معده و روده کوچک، زمینه‌ساز زخم می‌شوند. دارو‌های ضد درد دیگر مانند استامینوفن چنین تاثیری ندارند.

سیگار کشیدن و نوشیدن الکل

مصرف سیگار و الکل نیز احتمال بروز زخم معده را افزایش می‌دهند. اگرچه استرس و مصرف غذا‌های تند به خودی خود باعث ایجاد زخم معده نمی‌شوند، اما می‌توانند روند درمان زخم را دشوارتر کنند. اجتناب از این عادات می‌تواند به پیشگیری و مدیریت زخم معده کمک کند.

علائم زخم معده

درد و ناراحتی

یکی از اصلی‌ترین علائم زخم معده، درد و ناراحتی در ناحیه بین شکم و سینه است. این درد معمولاً با معده خالی، بین وعده‌های غذایی یا در طول شب شدیدتر می‌شود و ممکن است با مصرف غذا یا آنتی‌اسید‌ها موقتی بهبود یابد. درد می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و به صورت دوره‌ای بازگردد.

سایر علائم

علاوه بر درد، ممکن است علائمی مانند احساس پف کردن، لرزیدن، کاهش اشتها، کاهش وزن، حالت تهوع، مدفوع خونی یا سیاه و استفراغ خونی را تجربه کنید. زخم‌های کوچک ممکن است علائمی نداشته باشند، اما در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص زخم معده

روش‌های تشخیصی

برای تشخیص زخم معده، پزشک ممکن است درباره علائم شما و مصرف دارو‌های NSAID سوال کند و تاریخچه پزشکی شما را بررسی کند. معاینه فیزیکی شامل بررسی شکم برای هرگونه درد نیز انجام می‌شود. بهترین روش تشخیص زخم معده، استفاده از آندوسکوپی است. در این روش، یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین به معده و روده کوچک وارد می‌شود تا زخم‌ها بررسی شوند.

آزمایشات

پزشک ممکن است برای تشخیص باکتری H. pylori، نمونه‌برداری (بیوپسی) از زخم انجام دهد. آزمایشات دیگری مانند تست خون، تنفس و مدفوع نیز می‌تواند برای تشخیص این باکتری استفاده شود. این آزمایشات به تشخیص دقیق عامل زخم معده کمک می‌کنند.

درمان زخم معده

دارو‌ها و درمان‌های پزشکی

برخی از زخم‌های گوارشی خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما در صورت عدم درمان، تمایل به بازگشت دارند. اگر H. pylori عامل زخم باشد، پزشک ممکن است ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند. در صورتی که مصرف دارو‌های NSAID علت زخم باشد، ممکن است نیاز به کاهش یا تغییر دارو داشته باشید. پزشک همچنین ممکن است دارو‌های ضد اسید یا محافظ مخاط معده و روده کوچک را تجویز کند تا زخم‌ها بهبود یابند.

تغییرات سبک زندگی

علاوه بر داروها، تغییرات در عادات غذایی و رفتاری نیز می‌تواند به بهبود و پیشگیری از زخم معده کمک کند. مصرف وعده‌های کوچک و مکرر، اجتناب از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های بسیار داغ یا سرد، پرهیز از استرس و سیگار کشیدن، و مصرف مواد غذایی سالم و کم چربی می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.

نکات تغذیه‌ای

غذا به میزان کم بخورید و آن را به خوبی بجوید تا به مایعی رقیق تبدیل شود.

از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های بسیار داغ و سرد پرهیز کنید.

از کشیدن سیگار و مصرف الکل اکیداً خودداری کنید.

مصرف برنج به مقدار اندک و به صورت کاملاً پخته و بدون چربی باشد.

همیشه معده خود را پر نگه دارید و غذا را در پنج وعده کوچک مصرف کنید.

عادات سالم

همراه غذا روزانه یک عدد پیاز خام متوسط مصرف کنید.

گوشت‌ها را بیشتر آب پز یا کباب شده مصرف کنید.

از مصرف چای پررنگ، قهوه، کاکائو، شکلات و نوشابه گازدار خودداری کنید.

ترشیجات و مواد شور مصرف نکنید.

روزانه از شیر کم چرب استفاده کنید.

از مصرف فلفل و ادویه جات تند مانند زنجبیل، میخک و خردل پرهیز کنید.

از نوشابه‌های گازدار و کنسرو‌ها به ویژه کنسرو ماهی اجتناب کنید.

هر یک ساعت یک لیوان آب بنوشید.

سوسیس، کالباس و فست فود مصرف نکنید.

از خوردن نان‌های حجیم و غیر برشته پرهیز کنید.

این توصیه‌ها می‌توانند به پیشگیری از بروز زخم معده و مدیریت بهتر علائم کمک کنند. در صورت مشاهده هرگونه علائم نگران‌کننده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

جمع‌بندی

زخم معده و زخم اثنی عشر از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش هستند که معمولاً به دلیل وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی ایجاد می‌شوند. علائم این زخم‌ها شامل درد شکمی، تهوع و کاهش اشتها است. تشخیص زخم معده با آندوسکوپی و آزمایشات مختلف انجام می‌شود. درمان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های ضد اسید و تغییرات در سبک زندگی و عادات غذایی است. پیشگیری از زخم معده با رعایت تغذیه سالم، اجتناب از سیگار و الکل و مدیریت استرس امکان‌پذیر است.