گیشه‌های جهانی از کدام فیلم‌ها پول پارو کردند؟

به گزارش مجله خبری نگار/فرهیختگان-میلاد جلیل‌زاده: در سال ۲۰۲۴ یک انیمیشن بر صدر فروش باکس‌آفیس جهانی ایستاد. رتبه چهارم این جدول هم به یک انیمیشن تعلق دارد و نکته جالب‌تر رتبه دهم جدول فروش جهانی است که آن هم از آن یک انیمیشن است؛ البته انیمیشنی که جزء محصولات چین به حساب می‌آید. به‌طورکلی از میان ۱۰ فیلم پرفروش دنیا چهار فیلم چینی هستند که رتبه‌های ۵ و ۶ و ۸ و ۱۰ را به خود اختصاص داده‌اند. چینی‌ها در به حداکثر‌رسانی ظرفیت تولید و نمایش داخلی‌شان بسیار عالی عمل کرده‌اند، اما مشکل اصلی آنها همچنان عدم توانایی در برقراری ارتباط با سایر فرهنگ‌هاست. به عبارتی فیلم‌های چینی را فقط چینی‌ها می‌بینند، درحالی‌که به‌طور متوسط ۶۰ تا ۷۰ درصد از فروش فیلم‌های آمریکایی در خارج از این کشور حاصل می‌شود.

نگاه به باکس‌آفیس سال ۲۰۲۴ نکات فراوان دیگری هم در خود دارد، اما شاید یکی از مهم‌ترین نکات سهم ژانر‌های مختلف از کل سبد فروش جهانی باشد. بدون استثنا تمام فیلم‌هایی که در میان ۱۰ اثر پرفروش سال ۲۰۲۴ جای گرفته‌اند، در دایره ژانر‌های ترکیبی قرار می‌گیرند. نکته دوم این است که نقش جلوه‌های ویژه در این ۱۰ اثر بسیار پررنگ است. نکته سوم این است که به‌جز آثار تولیدشده در چین، شش اثر دیگر که آمریکایی هستند، همگی دنباله‌هایی بر فیلم‌هایی محسوب می‌شوند که پیش از این نمایش داده شده بودند، حتی در میان این چهار فیلم چینی هم یکی‌شان دنباله‌ای بر انیمیشنی است که پیش از این ساخته شده بود.

مجموعه فیلم «Dune» با اکران فیلم «Dune: Part Two» قسمت دوم آن مجموعا به بیش از یک میلیارد دلار فروش رسید. فروش مجموعه فیلم‌های «پاندای کونگ‌فوکار» با اکران «پاندای کونگ‌فوکار ۴» به بیش از دومیلیارد دلار رسید. فرانچایز فیلم «هیولا» (Monsterverse) که امتیاز گودزیلا‌ها و کینگ‌کونگ را در اختیار دارد، با اکران فیلم «گودزیلا و کونگ: امپراتوری جدید» بیش از ۲.۵ میلیارد دلار فروخت. مجموعه فیلم «درون و بیرون» با اکران سری دوم آن مجموعا بیش از ۱.۵ میلیارد دلار فروش داشت.

مجموعه فیلم «پسران بد» با اکران فیلم «پسران بد: بران یا بمیر» بیش از یک‌میلیارد دلار فروخت. سری فیلم‌های چینی خرس‌های بونی هم با اکران فیلم «خرس‌های بونی: چرخش زمان» بیش از یک‌میلیارد دلار فروخت. اما همه فروش سینمای جهان در ۱۰ اثر پرفروش سال خلاصه نمی‌شود و حتی اگر قرار باشد سهم ژانر‌های مختلف سنجیده شود، باید به میانه‌های جدول هم نگاهی بیندازیم، علاوه‌بر این محبوبیت ژانر‌های مختلف در کشور‌های مختلف دنیا با هم فرق می‌کند و به این نکته هم باید توجه داشت.

از میان پرفروش‌ترین ژانر‌های سینمای جهان بالاترین سهم را ژانر ماجراجویی با ۶۶ درصد از فروش گیشه‌ها به خود اختصاص داده و پس از آن ژانر اکشن قرار دارد که نزدیک به ۵۶ درصد از فروش گیشه‌ها را از آن خود کرده است. چنانکه در سطور بالاتر به ترکیبی بودن ژانر‌ها اشاره شد، اینجا هم مشاهده می‌شود که تشکیل‌دهنده اصلی‌ترین آمار‌های فروش فیلم‌هایی هستند که در چند ژانر قابل‌تعریفند و به همین دلیل حاصل جمع درصد سهم اولین و دومین ژانر محبوب از عدد ۱۰۰ بالاتر است. پس از آن درام با ۳۶ درصد و کمدی و وحشت هرکدام با ۳۴ درصد از فروش گیشه‌ها رتبه‌های بعدی محبوبیت را دارند. ادامه این فهرست را در جدولی که به پیوست این گزارش آمده می‌توان مشاهده کرد. نکته بعدی محبوبیت ژانر‌های مختلف در کشور‌های مختلف است. در ادامه میزان محبوبیت ژانر‌های اکشن، کمدی، کمدی‌رمانتیک، مستند، درام و وحشت در نقاط مختلف دنیا بررسی و برای توضیح هرکدام جداولی آورده شده است.

اکشن

اکشن محبوب‌ترین ژانر دنیاست، اما این محبوبیت در همه نقاط یکسان نیست. اکشن در شرق آسیا نسبت به تمام نقاط دیگر دنیا محبوب‌تر است، اما ایالات‌متحده با اینکه بیشترین اکشن‌ها را تولید می‌کند و حتی فروش خوبی در این زمینه دارد، دارای جامعه‌ای از مخاطبان است که علاقه‌شان به این ژانر نسبت به میانگین جهانی پایین‌تر است. کمترین محبوبیت ژانر اکشن نسبت به میانگین جهانی در کشور ایتالیاست که ۳۰ درصد پایین‌تر از کف میانگین در سایر نقاط دنیا محاسبه شده است.

کمدی‌رمانتیک

تفکیکی که بین کمدی‌رمانتیک با انواع کمدی‌ها قائل شده‌اند، بسیار برای شناخت زمینه مباحث راهگشاست. اینکه به‌طورکلی هر چیزی قرار است مخاطب را بخنداند، در دسته کمدی قرار بگیرد، روش دقیقی برای محاسبه نیست. کمدی‌رمانتیک آغشته به مسائل عاطفی است و به آن عاشقانه هم می‌گویند. مکزیک بازار بسیار خوبی برای کمدی‌های رمانتیک است، اما در صدر این فهرست روسیه قرار دارد. به‌نظر می‌رسد ژاپنی‌ها و برخلاف تصورات عمومی فرانسوی‌ها در مورد مسائل عاطفی کمتر مشتاق هستند یا شاید کمتر تمایل دارند چنین چیز‌هایی را خنده‌دار بدانند.

کمدی

ایتالیا، زادگاه کمدی‌دلارته و روبرتو بنینی، با اختلاف زیادی نسبت به سایر نقاط جهان خانه کمدی است. فیلم‌های کمدی در باکس‌آفیس ایتالیا دوبرابر بهتر از سایر کشور‌ها عمل می‌کنند. اما این ژانر دارای دشواری عمده برای فروش در سطح بین‌المللی است، چون کمدی‌های ایتالیایی با لحن محلی ساخته می‌شوند و گویشوران به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر را نمی‌خندانند. با این حال سرگرمی خانوادگی در این کشور بهتر از کره جنوبی یا ژاپن عمل می‌کند.

مستند

به نظر می‌رسد فیلم‌های مستند در سایر نقاط دنیا خوب سفر نمی‌کنند و به‌طور متوسط، ۸۶.۹ درصد از درآمد ناخالص مستند‌های پولی، از یک منطقه (که تقریبا همیشه کشور اصلی آنها است) به دست می‌آید. اما هنگامی که آنها سفر می‌کنند، در ایالات‌متحده، کانادا و استرالیا به‌طور نامتناسبی مورد استقبال قرار می‌گیرند. چین، ژاپن و روسیه در این مقوله عملکرد ضعیفی دارند که می‌تواند به دلیل حساسیت‌های فرهنگی و سیاسی باشد. شاید تعجب‌آور باشد که به نظر نمی‌رسد فیلم‌های مستند در اروپا هم به‌خوبی عمل کنند.

درام

مختصات بازار درام در سرتاسر جهان کمی پیچیده است. کره جنوبی در صدر قرار دارد، اما بسیاری از کشور‌های دیگر هم بازار‌های بالقوه‌ای برای یک درام خوب به نظر می‌رسند؛ سرزمین‌های اروپای غربی (بریتانیا، آلمان، فرانسه و ایتالیا)، همچنین استرالیا، ایالات‌متحده و روسیه همگی پذیرای نوع مناسبی از فیلم‌های درام هستند. مکزیک، ژاپن و چین به‌عنوان اهداف کمتر امیدوارکننده در این زمینه برجسته هستند. به‌طورکلی درام سومین ژانر پرفروش دنیا در صنعت سینماست و علاوه‌بر این، در سریال‌های تلویزیونی هم هواداران پرشماری دارد.

وحشت

تماشاگران سینما در مکزیک و کره جنوبی بزرگ‌ترین طرفداران فیلم‌های ترسناک هستند و این ژانر در ژاپن و چین عملکرد کمتری دارد. بی‌علاقگی چینی‌ها به ژانر وحشت تا حدی به دلیل قوانین محدودکننده سانسور در چین است؛ چراکه بسیاری از فیلم‌های ترسناک با محدودیت‌هایی در مورد ترویج عادت‌های بد (که شامل سیگار کشیدن، الکل، قمار، فحاشی، سوء مصرف مواد مخدر، رابطه جنسی، خشونت و فعالیت‌های مجرمانه می‌شود) روبه‌رو می‌شوند و همچنین فیلم‌های حاوی ایده‌هایی که براساس واقعیت‌های علمی نیستند (ازجمله ارواح، مذهب، سفر در زمان، ماوراءالطبیعه و خرافات) در چین با محدودیت مواجهند.