محتمل‌ترین سناریوی آینده مسکن براساس رفتار سازندگان

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: یکی از نشانه‌های رونق بازار مسکن، تکاپوی سازندگان و انبوه‌سازان برای دریافت پروانه ساختمانی و افزایش برنامه‌ریزی برای تولید مسکن است. آمار‌ها نشان می‌دهد همچنان صدور پروانه ساختمانی و آغاز پروژه‌های جدید به صورت روند عادی انجام می‌شود.

آخرین اطلاعات منتشرشده از وضعیت صدور پروانه‌های ساختمانی در تهران و کشور حاکی از این است که در تابستان امسال، برنامه‌ریزی برای تولید مسکن در شهر تهران ۷.۲ درصد نسبت به تابستان پارسال افزایش پیدا کرده؛ اما همچنان این شاخص برای کل مناطق شهری کشور با کاهش ۶.۶ درصدی مواجه بوده است. بررسی داده‌های مرکز آمار ایران حاکی از این است که با فرض تداوم وضعیت موجود در صدور پروانه‌های ساختمانی، تولید مسکن در سال‌جاری نسبت به ۲ سال گذشته بهبود خواهد یافت، اما همچنان پایین‌تر از سال ۱۳۹۹ باقی می‌ماند.

کارگاه ساخت‌وساز در تهران

در تابستان امسال، ۱۹۰۳پروانه احداث ساختمان در شهر تهران صادر شده که این میزان نسبت به فصل بهار ۳۷ درصد و نسبت به تابستان پارسال ۱۹.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، میانگین تعداد واحد‌های مسکونی پیش‌بینی‌شده در این پروانه‌ها معادل ۷.۲ واحد و میانگین متراژ زیربنا در هر پروانه ۱۳۰۸ مترمربع است.

از نگاهی دیگر، در پروانه‌های احداث ساختمان شهر تهران در تابستان ۱۴۰۲، تعداد ۱۳ هزار و ۷۳۷ واحد مسکونی پیش‌بینی شده که این میزان نسبت به فصل بهار امسال ۴۳.۳ درصد افزایش نشان می‌دهد؛ اما میزان اختلاف آن با فصل مشابه سال قبل فقط ۷.۲ درصد است. به‌عبارت‌دیگر، بعد از اینکه بازار مسکن، سکته تولید در بهار ۱۴۰۱ را رد کرد، وارد شرایط معمولی شد و برنامه‌ریزی برای تولید مانند ۲ سال گذشته در روند عادی دنبال می‌شود.

راهنمای سازندگان به فعالان بازار

دوره‌های رونق بازار مسکن همواره بعد از یک دوره انتظار شروع می‌شود که با وجود تغییر در شاخص‌های کلان اقتصادی نظیر نرخ ارز و شاخص تورم، هیچ‌کدام از بازیگران بازار مسکن یعنی فروشنده، خریدار و سازنده یقین ندارند که چه اتفاقی در حال وقوع است و مناسبات این بازار نسبت به بازار‌های موازی با تنش و نوسان کمتری مواجه است.

این وضعیت تا حدودی متأثر از انباشت عرضه در دوره رکود مسکن و قفل شدن سرمایه سازندگان در بازار است؛ اما در ادامه، وقتی دوره دوم رونق یعنی رشد قیمت آغاز می‌شود، برنامه‌ریزی برای تولید مسکن نیز شتاب می‌گیرد که در قالب افزایش تعداد پروانه‌های ساختمانی قابل رهگیری است. در دوره آخر، همزمان با رشد قیمت مسکن، واحد‌های تولیدشده با این پروانه‌های ساختمانی نیز به بازار می‌رسد و بعد به‌تدریج تب بازار می‌خوابد. البته این دوره در سال‌های گذشته به‌واسطه تضعیف تولید مسکن بخش خصوصی و کاهش عرضه مسکن جدید، جای خود را به رکود تورمی داده؛ اما همچنان دوره‌های سردرگمی و برنامه‌ریزی برای تولید مسکن جدید به‌عنوان طلیعه‌های رونق بازار مسکن معتبر است.

در شرایط فعلی، بازار مسکن برای رسیدن به رونق، ضمن اینکه باید دوره سردرگمی و عرضه واحد‌های انباشته را از سر بگذراند، می‌توان رد این رونق را از روی افزایش برنامه‌ریزی برای تولید مسکن نیز پیدا کرد؛ این در حالی است که فعلا بازار به‌شدت کساد است و برنامه‌ریزی برای تولید نیز روال عادی دارد؛ بر همین اساس، می‌توان انتظار داشت که در میان‌مدت و تا افق یک‌ساله، احتمال تغییرات قیمتی قابل‌توجه در بازار مسکن ضعیف باشد.