به گزارش مجله خبری نگار،خودشیفتگی یک کلمه کلیدی برای توصیف افرادی است که بیهوده، خود محورند و بیش از حد به خودشان اهمیت میدهند. اما در مورد این ویژگی شخصیتی، چیزهای بیشتری برای بررسی وجود دارد، از جمله این واقعیت که خودشیفتگی فقط یک نوع نیست.
تعریف خودشیفتگی
اصولا خودشیفتگی با کلمات و ویژگیهای جالبی همراه نیست. دکتر الیزابت جی لوران در مصاحبهای به Health گفت: خودشیفتگی به معنای شکست افراد در داشتن حس خوب نسبت به خودشان است.
به طور کلی، یک فرد خودشیفته نیاز بسیار زیادی به تحسین شدن دارد، احساس شایستگی و افکار دائمی در مورد بهتر بودن نسبت به دیگران دارد، حالا این حس میتواند به معنای موفقیت یا محبوبیت بیشتر باشد. دکتر پاول هوکمایر گفت: خودشیفتگی وسواسی است که مانع برقراری صمیمیت با دیگران میشود.
درحال حاضر مشخص نیست که خودشیفتگی در حال افزایش است یا خیر، اما نمایش و تجلیل این ویژگی، افزایش یافته است. هوک مایر گفت: رسانه ها، از TikTok گرفته تا Instagram و ریلیتی شو ها، خودشیفتگی را با میزان و شدت بیشتری وارد زندگی و خانههای ما کرده اند.
طبق یک مقاله تحقیقاتی در سال ۲۰۱۸ از موسسه Frontiers، افراد خودشیفته به دو دسته بزرگ تقسیم میشوند: خود برتر بینها و آسیب پذیرها. علاوه بر آنها، دسته سومی هم وجود دارد که مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) که یک اختلال واقعی سلامت روان است، هستند. همه این افراد در برخی ویژگیها مانند خود محوری و خود بزرگ بینی اغراق آمیز مشترک هستند، اما در هر نوع از خودشیفتگی، تفاوتهای اساسی با انواع دیگر وجود دارد.
خود بزرگ بینی
دکتر کیت کمپل متخصص در این زمینه میگوید: افراد خودشیفته گاهی اوقات دوست داشتنی هستند و مانند یک سیاستمدار یا یک سلبریتی رفتار میکنند، بنابراین همیشه هم بدجنس نیستند.
یک خودشیفته خود بزرگ بین عزت نفس بالایی دارد، تمایل دارد تواناییهای خود را بیش از واقع ارزیابی کند وعادت به تلاش برای کنترل دیگران دارد. آنها توهمات مثبتی درباره خود دارند و همزمان سعی میکنند هر گونه ضعفی را پنهان کنند.
یک بررسی در سال ۲۰۱۸ توضیح داد که خودشیفتههای خود بزرگ بین میتوانند انطباقپذیر یا ناسازگار باشند و این مسئله براساس این است که فرد در یک زمان خاص، کدام ویژگیها را بیشتر از خود نشان میدهند.
خودشیفتگان تطبیقی برای محافظت از خود در برابر آسیب دیگران، عزت نفس خود را افزایش میدهند. هوک مایر میگوید: این افراد موفقتر از اکثریت مردم در زندگی هستند، زیرا تلاش میکنند نسخههای جذاب تر، سالمتر و موفق تری از خود ارائه دهند.
همچنین آنها میتوانند دوستانه، خونگرم، متقاعد کننده و دارای ویژگیهایی برای رهبری باشند. اما، خودشیفتههای ناسازگار چنین ویژگیهایی ندارند. آنها مایلند از دیگران برای پیشرفت و انجام کارهایشان سوءاستفاده کنند.
۲-خودشیفته آسیب پذیر
یک خودشیفته آسیب پذیر، برخلاف خودشیفته خود بزرگ بین، رهبر یا در راس زندگی نیست. این افراد به احتمال زیاد در گوشهای میایستند و از اینکه کسی به آنها توجهی نمیکند عصبانی میشوند. خودشیفتههای آسیبپذیر، شکاک، درون گرا و دارای اعتماد به نفس پایینی هستند.
آنها در مورد موفقیت خیال پردازی میکنند و میخواهند دیگران آنها را تحسین کنند، بنابراین احساس بهتری نسبت به خودشان دارند. خودشیفتههای آسیب پذیر، منفعل و گوشه گیر هستند، که همین ویژگیها رسیدن به اهدافشان را دشوار میکند. آنها ممکن است برای صدمه زدن به دیگران به فریب و منفعل بودن متوسل شوند، زیرا نمیتوانند به آن تحسینی که میخواهند دست یابند.
۳-اختلال شخصیت خودشیفته (NPD)
داشتن ویژگیهایی که میتواند شما را به عنوان یک خودشیفته خود بزرگ بین و یا آسیب پذیر طبقه بندی کند، لزوماً به این معنی نیست که شما یک اختلال روانی دارید. این مسائل در مقادیر کم، حتی ممکن است به شما کمک کنند پیشرفت کنید و موفق باشید.
با این حال، علائم شدید خودشیفتگی به عنوان NPD یا چیزی که برخی آن را خودشیفتگی بیمارگونه مینامند، طبقه بندی میشوند.
این همان نوع خودشیفتگی است که وقتی با تمسخر میگوییم فردی خودشیفته است به آن فکر میکنیم. این افراد در روابط خود محور، فریب کار و استثمارگر هستند. آنها حس شفقت و همدلی ندارند و معتقدند که برتر از همه کس و همه چیز در اطرافشان هستند.
یک مقاله در سال ۲۰۱۸ در مجله Psychiatry Research، معیارهای DSM-۵ (راهنمای اختلالات روانی که متخصصان برای تشخیص از آن استفاده میکنند) را برای تشخیص NPD توضیح داد.
افراد مبتلا به NPD پنج تا یا بیشتر از ویژگیهای زیر را نشان میدهند:
احساس عزت نفس خیلی بالا
داشتن فانتزیهای مداوم در مورد بهتر بودن از دیگران
اعتقاد به این که آنها از دیگران خاصتر هستند و فقط باید با افراد با موقعیت بالا ارتباط برقرار کنند
نیاز سیری ناپذیر به چاپلوسی و تحسین
احساس شایستگی
تمایل به سوء استفاده از دیگران برای رسیدن به آنچه میخواهند
فقدان همدلی
تکبر
حسادت نسبت به دیگران یا تصور اینکه همه به آنها حسادت میکنند
جالب اینجاست که با وجود همهی این رفتارها، این افراد عزت نفس بسیار پایینی دارند.
آیا میتوان خودشیفتگی را درمان کرد؟
مشاوره بهترین درمان برای NPD است، زیرا میتواند به افراد کمک کند تا بفهمند چگونه با دیگران به روشی سالمتر ارتباط برقرار کنند. کمپبل گفت: اشکال مختلف خودشیفتگی به مشکلات مختلفی منجر میشود و راهحلهای متفاوتی را میطلبد.
به عنوان مثال، یک خودشیفته خود بزرگ بین ممکن است با گذراندن زمان بیشتر در طبیعت، دیدگاه بهتری نسبت به مسائل دست آورد. یک خودشیفته آسیب پذیر میتواند با یادگیری مدیتیشن یا مصرف داروهای ضد افسردگی احساس اضطراب کمتری داشته باشد.