۴ عاملی که باعث بیماری پارکینسون می‌شود

به گزارش مجله خبری نگار،بیماری پارکینسون در اثر از کار افتادن یا مرگ سلول‌های تولید دوپامین در مغز ایجاد و باعث لرزش اعضای بدن، سفتی عضلات و کندی حرکت می‌شود. همچنین، می‌تواند باعث اضطراب و افسردگی نیز شود. با وجود درک زیادی که از علائم این بیماری داریم، یک سوال بزرگ همچنان باقی می‌ماند: چه چیزی باعث بیماری پارکینسون می‌شود؟

دکتر لیندا نوابوبی، استاد عصب شناسی در مصاحبه‌ای به Health می‌گوید: متأسفانه، پاسخ ساده‌ای برای دلیل این بیماری وجود ندارد. اما آموخته‌های ما درباره بیماری پارکینسون می‌گوید که این بیماری به دلیل تعامل بین مغز پیر، ژنتیک و محیط اتفاق می‌افتد.

در این مطلب با کمک پزشکان، نگاهی دقیق‌تر به برخی از مواردی که ممکن است باعث بیماری پارکینسون یا افزایش خطر ابتلا به این اختلال عصبی شود، می‌اندازیم.

سن

سن به طور مستقیم عامل بروز بیماری پارکینسون نیست، اما بزرگترین عامل خطرناک برای این اختلال عصبی است. دکتر نوابوبی می‌گوید که دلیل این امر این است که سلول‌های مغزی هم مانند سایر اعضای بدن انسان با گذشت زمان بیشتر مستعد آسیب می‌شوند. علاوه بر این، عملکرد فعالیت ژن‌ها می‌تواند در طول زمان تغییر کند و باعث ایجاد تغییراتی در فعالیت سلولی شود که در نهایت ممکن است منجر به پارکینسون شود.

معمولاً افراد در دهه ۶۰ زندگی خود به این بیماری مبتلا می‌شوند و با افزایش سن، احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون افزایش می‌یابد. با این حال، همیشه این احتمال وجود دارد که فردی به پارکینسون زودرس یا پارکینسونی که قبل از سن ۵۰ سالگی رخ می‌دهد، مبتلا شود. این موارد که تقریباً ۴ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و به احتمال زیاد به ژنتیک مربوط است.

ژنتیک

طبق اعلام بنیاد پارکینسون، ژنتیک حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد ازعلل پارکینسون را شامل می‌شود. اما تحقیقات ژنتیکی هنوز در مراحل ابتدایی است، بنابراین کارشناسان هنوز تصویر کاملی از نقش ژن‌ها ندارند. دکتر نوابوبی می‌گوید: جهش‌های ژنتیکی زیادی در این بیماری نقش دارند.

محققان مؤسسه ملی بهداشت، اولین ارتباط بین ژنتیک و پارکینسون را در سال ۱۹۹۷ پیدا کردند و متوجه شدند که جهش در ژن SNCA (PARK ۱) که پروتئین آلفا سینوکلئین را می‌سازد، با این بیماری مرتبط است. به طور خاص، آن‌ها متوجه شدند که در سلول‌های مغزی افراد مبتلا به پارکینسون، آلفا سینوکلئین در توده‌هایی به نام اجسام لویی جمع می‌شود.

همچنین در این بیماری، جهشی در ژن GBA۱ وجود دارد که اخیراً به عنوان شایع‌ترین ناهنجاری ژنتیکی مرتبط با پارکینسون شناسایی شده است. به طور معمول، ژن GBA۱ پروتئینی به نام GCase را تولید می‌کند که سلول‌های ناخواسته را از بین می‌برد. اما زمانی که GBA۱ از بین می‌رود، امکان ایجاد آلفا سینوکلئین فراهم می‌شود که ممکن است به طور بالقوه سرنخی برای علت بیماری پارکینسون باشد.

یکی دیگر از جهش‌های مرتبط با پارکینسون می‌تواند در ژن LRRK۲ رخ دهد. در واقع، طبق اعلامیه بنیاد پارکینسون، حداقل ۲۰ جهش در ژن LRRK۲ شناخته شده است که می‌توان آن‌ها را در ۲ درصد از افراد مبتلا به پارکینسون یافت. افرادی که از نژاد یهودی و بربر‌های شمال آفریقا هستند، بطور ویژه‌ای مستعد ابتلا به این جهش ژنی هستند.

حالا سوالی که پیش می‌آید این است که آیا شخصی که والدینش پارکینسون دارند، قطعاً به این بیماری مبتلا می‌شود؟ خیر. بنیاد پارکینسون بیان می‌کند که حتی زمانی که فردی دارای جهش ژنی مرتبط با پارکینسون باشد، احتمال ابتلا به این بیماری کم است. در هر حال، وجود یک جهش ژنی می‌تواند نقش قابل توجهی در علت پارکینسون ایفا کند و این امر فشار زیادی برای لزوم پیشرفت تحقیقات در زمینه ژنتیک برای درک بهتر بیماری، بهبود درمان و کشف یک راه حل درمانی ایجاد می‌کند.

دکتر نوابوبی می‌گوید: «آنچه ما نمی‌دانیم بسیار بیشتر از آن چیزی است که می‌دانیم. من همه‌ی افراد به ویژه بیمارانی با سابقه خانوادگی را به انجام آزمایش ژنتیک تشویق می‌کنم. هر چه تعداد افراد بیشتری را آزمایش کنیم، موضوعات بیشتری راجع به این بیماری کشف می‌کنیم.»

محیط و سبک زندگی

محیطی که در افراد در آن زندگی می‌کنند نیز می‌تواند به طور بالقوه باعث بیماری‌پارکینسون شود یا خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.

شغل شما چیست؟ کجا زندگی می‌کنید؟ آیا تاکنون در معرض سموم قرار گرفته اید؟ اگرچه متخصصان ارتباط دقیق بین عوامل محیطی و علت بیماری‌پارکینسون را مشخص نکرده اند، اما شواهد نشان می‌دهد که عوامل محیطی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

دکتر نوابوبی می‌گوید: آزمایشات نشان دادند که قرار گرفتن در معرض برخی سموم خاصی خطر پارکینسون را افزایش می‌دهد.

به همین ترتیب، برخی فلزات، آفت کش‌ها و قارچ کش‌ها نیز می‌توانند خطر پارکینسون را افزایش دهند. بر اساس اظهارات بنیاد پارکینسون، آفت کشی به نام پاراکوات عوارض زیادی دارد و با وجود ممنوعیت آن در ۳۲ کشور، از جمله اتحادیه اروپا و چین، هنوز به طور گسترده در ایالات متحده استفاده می‌شود. محققان همچنین در حال بررسی این موضوع بوده اند که آیا آسیب‌های مغزی یا ضربه مغزی می‌تواند باعث بیماری‌پارکینسون شود یا خیر. تحقیقات نشان می‌دهد که تنها یک ضربه مغزی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را تا ۵۷ درصد افزایش دهد.

دکتر نوابوبی می‌گوید: «اگر بازیکن فوتبال یا بوکسور هستید و ضربه‌ی مغزی را تجربه کرده اید، این مسئله خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.»

دارو‌ها و علائم پارکینسون

مصرف برخی داروها، به ویژه دارو‌هایی که مانع از عملکرد دوپامین می‌شوند، می‌تواند باعث علائم بیماری پارکینسون شود. این بیماری، “پارکینسون ناشی از دارو” نامیده می‌شود و اگرچه خود بیماری پارکینسون نیست، اما می‌تواند بسیار شبیه آن باشد.

برخی از دارو‌هایی که می‌توانند باعث علائم بیماری پارکینسون شوند:

دارو‌های ضد روان پریشی (مانند فلوفنازین، پیموزید، هالوپریدول و پرفنازین)
دارو‌های ضد تهوع (از جمله کلرپرومازین، دروپریدول و پرومتازین)
دارو‌هایی که اختلالات حرکتی هیپرکینتیک را درمان می‌کنند (مانند تترابنازین، دوترابنازین و والبنازین)
به خاطر داشته باشید که اگرچه این دارو‌ها (و سایر داروها) می‌توانند علائمی مشابه پارکینسون ایجاد کنند، اما باعث ایجاد بیماری نمی‌شوند و اکثر اوقات، طبق گفته انجمن بیماری پارکینسون، پس از قطع مصرف آن دارو، علائم ظرف چند ساعت یا چند روز از بین می‌روند.

با این وجود، در برخی موارد، علائم پارکینسون پس از قطع مصرف دارو‌هایی که منجر به آن شده است از بین نمی‌روند و در نهایت افراد به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شوند.

تحقیقات در مورد عوامل ایجاد کننده بیماری پارکینسون همچنان درحال توسعه است. اگر علائم پارکینسون مانند لرزش دست، کندی حرکت، مشکلات تعادلی یا تغییر در گفتار یا نوشتار خود را تجربه کردید، برای تشخیص این بیماری با پزشک تماس بگیرید.