سرگردانی مردم با نرخ افزایشی دلار

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: بازار ارز روز‌های خاصی را پشت سر می‌گذارد. نرخ ارز طی چند روز اخیر روند افزایشی را طی کرده و در بازار توافقی، هر اسکناس دلار در کانال ۳۴ هزار تومان معامله می‌شود. نرخ غیررسمی در بازار آزاد هم در حال تقلا برای تثبیت در کانال ۳۶ هزار تومان است. بانک مرکزی از ابتدای هفته جاری سامانه برخط خرید ارز را راه‌اندازی کرد. همچنین از گواهی سکه طلا رونمایی شد که ابتدا نماد آن در بورس رونمایی و از امروز خرید سکه در بورس امکان‌پذیر شد و باید دید این اقدامات می‌تواند عطش ایجادشده در بازار را سیراب کند یا خیر. اما چرا بازار ارز دچار این نوسانات شد؟

از مجموع نظرات کارشناسان چنین برمی‌آید که در کنار نقدینگی و خلق پول شکل‌گرفته در سال‌های اخیر، عواملی همچون تخصیص یک میلیارد دلار ارز به جهت واردات خودرو، کاهش تعرفه کالا‌های وارداتی از کشور‌های اوراسیا و مصرف ارز برای واردات تلفن همراه گران‌قیمت سبب رشد تقاضا در بازار ارز کشور شده است. علاوه بر این‌ها تراز ارزی و تجاری، انتظارات تورمی و ناآرامی‌های اخیر هم تأثیر مستقیمی بر وضعیت اخیر داشته است. روند نقدینگی سرسام‌آوری که در دهه ۹۰ تولید شده همچنان بازیگر اصلی نوسانات ارز محسوب می‌شود هرچند که در یک سال اخیر سرعت رشد آن مهار شد و تغییر روند آن امیدوارکننده است. درباره تراز ارزی هم باید گفت که اکنون منابع ارزی رو به بهبود است و تحت‌تأثیر افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی، ناترازی تجاری نیز برطرف شده است.

درگیری کشور‌ها با تقویت دلار آمریکا

یکی از دلایل مهم افزایش قیمت دلار در برابر ریال، به افزایش قیمت جهانی دلار برمی‌گردد که بسیاری از کشور‌ها را درگیر کرده است. نشریه آمریکایی فورچون در این زمینه گزارش داد: قیمت دلار در سال جاری میلادی ۱۸ درصد افزایش یافته و در ماه میلادی گذشته به بالاترین رقم در ۲۰ سال گذشته رسید. این رشد قیمت دلایل عجیب‌وغریبی ندارد. فدرال رزرو آمریکا برای مقابله با تورم در این کشور طی سال جاری پنج بار نرخ بهره کوتاه‌مدت خود را افزایش داده و از احتمال افزایش‌های بیشتر خبر داده است.

این کار باعث افزایش بیشتر نرخ طیف گسترده‌ای از اوراق دولتی و شرکتی در آمریکا شده است. سرمایه‌گذاران جذب این اوراق شده‌اند و در نتیجه ارزش دلار بالا رفته است. این گزارش می‌افزاید: برخلاف دلار، سایر ارز‌ها عمدتاً با کاهش ارزش خود مواجه شده‌اند. به‌ویژه پول ملی کشور‌های فقیر ضربه زیادی از گرانی دلار متحمل شده‌اند. روپیه هند ۱۰ درصد ارزش خود در برابر دلار را طی امسال از دست داده است. پوند مصر ۲۰ درصد و لیر ترکیه نیز ۲۸ درصد در برابر دلار ارزان‌تر شده‌اند.

تلاش دولت برای غلبه بر جوسازی رسانه‌ای

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد به‌تازگی درباره تأثیر این التهاب‌آفرینی‌ها تصریح کرد: برخی التهابات کشور و نیز فضای رسانه‌ای که با ایجاد جو روانی، صاحبان سرمایه را ترغیب به تبدیل پول‌های خود به دلار می‌کنند در افزایش قیمت ارز تأثیرگذار هستند. وی یادآور شد: درست است که کلاً ممکن است چند هزار نفر بیشتر تحت‌تأثیر این فضا قرار نگیرند، اما به‌خاطر کم عمقی بازارها، ورود و خروج روزانه چند صد میلیارد تومان نیز می‌تواند آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد. وزیر اقتصاد با اعلام اینکه اتفاقات اخیر منجر به‌نوعی نااطمینانی و موج تبدیل دارایی‌ها به ارز و خروج از کشور شد، تأکید کرد: این در حالی است که اقتصاد ایران کاملاً پایدار بوده و در مسیر مهار تورم حرکت می‌کند و ما باید تلاشمان را صرف پاک‌کردن هراسی کنیم که بیهوده در ذهن فعالان اقتصادی پیدا شده است؛ ضمن اینکه بانک مرکزی هم وعده داده ظرف حداکثر چند روز آینده، شرایط ارز را به قبل برگرداند.

سرمایه‌گذاری در ارز چقدر منطقی است؟

اتفاق نگران‌کننده‌ای که در این هفته‌ها رخ داده و می‌تواند برای مردم طبقات ضعیف‌تر دردسرساز شود، اجاره دادن کارت ملی به دلالان ارزی برای دریافت سهمیه ۲۰۰۰ دلاری در ازای حدود یک میلیون تومان پول است. در این زمینه معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه با ارسال پیامی به مردم تأکید کرده است: «بدیهی است اطلاعات هویتی خریداران برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد و تبعات عدم رعایت ضوابط مقرر در قانون مبارزه با پول‌شویی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برعهده دارنده کارت ملی خواهد بود.»

سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها نیز احتمال تغییر دهک و میزان یارانه این افراد را جدی دانسته است. این سازمان گفته است که اطلاعات خرید دلار ازاین‌جهت که یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود به‌عنوان یکی از معیار‌های دهک‌بندی در نظر گرفته خواهد شد، بنابراین ممکن است افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به‌واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند. همچنین عباس آرگون؛ نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با ایبِنا با بیان اینکه بالارفتن تقاضا برای خرید ارز و افزایش قیمت در روز‌های اخیر ناشی از کمبود ارز در کشور نیست و دلیل اقتصادی ندارد، می‌گوید: ما در مؤلفه‌های کلان اقتصادی در مدت اخیر تغییر محسوسی نداشتیم و این انتظارات تورمی است که تقاضا را افزایش داد. وی با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در بازار ارز خارجی کار منطقی و درستی نیست، افزود: حتی می‌توان گفت به دلیل این اتفاقات ممکن است شاهد خروج سرمایه از کشور هم باشیم.

وعده صالح آبادی برای ایجاد آرامش در بازار ارز

به دنبال این ناآرامی‌ها در بازار ارز، روز گذشته در فراکسیون انقلاب اسلامی جلسه‌ای با آقای صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی و با توجه به التهابات ارزی و حساسیت پیش آمده ناشی از شرایط فعلی بازار تشکیل شد. ابوالفضل عمویی سخنگوی این فراکسیون درباره این جلسه توضیح داد: در این جلسه ۱۵ نفر از نمایندگان به بیان نظرات، دیدگاه‌ها و نظرات خود درخصوص نحوه عملکرد بانک مرکزی در بازار ارز و ضرورت تقویت عملکرد بانک‌ها پرداختند. سپس مباحث کارشناسی درخصوص چگونگی مدیریت بازار و کنترل نرخ دلار ارائه شد.

صالح‌آبادی با اشاره به تحولات روز دنیا و جنگ اوکراین و تاثیر این وقایع بر تورم جهانی و افزایش تورم در اکثر کشور‌های دنیا توضیح داد که پس از بحران اوکراین، شاهد کاهش ارزش پول ملی بیشتر کشور‌ها در برابر دلار و تضعیف یورو، پوند، لیر و بسیاری از ارز‌ها در برابر دلار بودیم به‌طوری که به ترتیب؛ لیر، پوند و یورو، ۱۰۸ درصد، ۳۲ درصد و ۲۲ درصد در برابر دلار تضعیف شده‌اند. عمویی اضافه کرد: براساس گزارش آقای صالح آبادی، وضعیت تخصیص ارز برای واردات در سامانه نیما با قیمت متعادل حدود ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان با روانی تداوم دارد و کالا‌های مورد نیاز وارداتی برای کشور با این قیمت تامین ارز می‌شود و از ابتدای سال ۲۶ میلیارد دلار در این سامانه برای مایحتاج اصلی تامین شده است. دولت در روز‌های آتی، در چارچوب اقدامات مداخله‌ای در بازار با همکاری صادرکنندگان و عرضه کنندگان ارز به سمت ایجاد آرامش و کاهش نوسانات ارزی و مقابله با دلالان و نوسان‌سازان حرکت خواهد کرد.

وی همچنین بیان کرد: اقدامات روانی، دلالی و بازارسازی برخی از واسطه‌ها در بازار در فضای مجازی که بعضا از خارج کشور مدیریت می‌شود و همچنین تاثیرات تورم داخلی از علل اصلی افزایش قیمت ارز در روز‌های اخیر است و بانک مرکزی درصدد مقابله با آن و کنترل بازار است؛ بنا به گزارش آقای صالح آبادی شرایط فروش نفت نیز نسبت به گذشته مطلوب بوده و بانک مرکزی در تامین ارز وارداتی در چارچوب سامانه نیما و بازار متشکل ارزی مشکلی ندارد.