فیلترینگ هم تبعیض‌آمیز شد؟!

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: «شک برانگیز و مشکل ساز» این عبارتی است که مدیر عامل شاتل برای تفاوت و تبعیض در فیلترینگ در اینترنت اپراتور‌ها به کار برده است. افزایش فیلترینگ از پایان شهریور تاکنون، کاربران را با مشکلات بسیاری در دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مواجه کرده است. از طرفی شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت هم به دلیل گسترش فیلترینگ و کاهش مصرف کاربران، با زیان‌های مالی روبه‌رو شده‌اند. موضوعی که گلایه مدیر عامل شاتل را به دنبال داشته است و نکات قابل تاملی دارد.

جایی که احمدرضا نخجوانی از نابرابری و تبعیض در فیلترینگ اپراتور‌های ثابت و همراه گفته و به ادعای او این مشکل به حدی است که شکایت انبوه کاربران را در پی داشته است! روایتی که کاربران فضای مجازی هم به آن اشاره کرده اند و خودمان هم تا حدودی با آن روبه رو شده ایم، یعنی فیلترشکن‌هایی که با یک اپراتور اینترنت تلفن همراه به راحتی وصل و نرم افزار‌هایی که در بعضی شرکت‌های اینترنت به روزرسانی می‌شوند و با اینترنت دیگر فیلتر شده اند! اما ادعای تبعیض در فیلترینگ چقدر حقیقت دارد؟ چه دردسر‌هایی برای اپراتور‌های اینترنت داشته است و نظر کاربران اینترنتی چیست؟

ماجرای تبعیض در فیلترینگ چیست؟

به تازگی مدیر شاتل، مصاحبه‌ای با دیجیاتو داشته که برخی جملات آن قابل تامل است. نخجوانی در بخشی از صحبت هایش گفته است: «ما به عنوان اپراتور ارتباطات، هیچ نقشی در فیلترینگ نداریم و پهنای باند اینترنت به صورت فیلتر شده برای توزیع به دست ما می‌رسد، اما، چون در لایه بالاتر، سیستم و مسیر فیلترینگ اپراتور‌ها با هم متفاوت است، مردم از این موضوع بی اندازه گلایه دارند و این نابرابری را از چشم ما می‌بینند. متاسفانه پیگیری ما با آقایان نیز راه به جایی نبرده است. بالطبع ما آرزو داریم که رفع محدودیت برای همه صورت گیرد، اما این تبعیض، شک برانگیز و مشکل ساز است. او درباره مشکلات فیلترینگ اخیر هم گفته است: «محدودیت‌های یک‌باره‌ای که در دسترسی مردم ایجاد شده، کاهش درآمدی ده‌ها درصدی را برای اپراتور‌ها در پی داشته و ما را با چالش اقتصادی بی سابقه‌ای رو به رو ساخته است.»

این مصاحبه، پایان داستان تبعیض در فیلترینگ نیست و در گزارشی که دیروز خبرساز شد به ظاهر سرویس پوش نوتیفیکیشن اپل و iMessage روی اینترنت اپراتور ایرانسل از دسترس خارج شده و این در حالی است که این مشکل در اینترنت دیگر اپراتور‌ها دیده نمی‌شود. ماجرایی که از یک سو احتمال یک اختلال در فیلترینگ و از سوی دیگر هم احتمال اعمال فیلترینگ ناعادلانه روی اپراتور‌های مختلف را نشان می‌دهد.

ایرانسل:درباره این ماجرا صحبت نمی‌کنیم و هرچه رگولاتوری بگوید، صحیح است

آن چه نخجوانی با عنوان «چالش اقتصادی بی‌سابقه» و «بحران برگشت ناپذیر» یاد می‌کند، ناشی از تفاوت در نحوه درآمدزایی شرکت‌های ثابت و اپراتور‌های تلفن همراه از اینترنت است. برای مثال در شرایط محدودیت فعلی، شاید کاربران یک اپراتور تلفن همراه، بسته اینترنت خریداری نکنند یا حجم کمتری خرید کنند. این موضوع قطعا باعث کاهش درآمد اپراتور تلفن همراه می‌شود، اما این چشم انداز وجود دارد که پس از محدودیت‌ها، مصرف کاربر دوباره به حالت عادی بر گردد، چون قرار نیست مشترک شماره تلفن همراه خود را تغییر دهد، اما در یک اپراتور ثابت چنین نیست. کاربری که پرداخت به اپراتور ثابت را متوقف می‌کند، به احتمال زیاد این سرویس را کنار گذاشته یا تصمیم گرفته است از اینترنت پرسرعت‌تر تلفن همراه استفاده کند. از طرفی، مدت کمی پس از نپرداختن حق اشتراک اینترنت ثابت، اساسا رانژه خط مشترک اینترنت ثابت هم جمع‌آوری می‌شود. در نتیجه آن طور که مدیر عامل شاتل می‌گوید اگر واقعا چنین تبعیضی وجود داشته باشد، می‌تواند باعث ریزش شدید کاربران اینترنت ثابت و مهاجرت آن‌ها به اینترنت تلفن همراه شود؛ روندی که با ادامه‌دار شدن این موضوع می‌تواند سرعت بگیرد.

با اظهارات مدیر عامل شاتل با تعدادی از مدیران اپراتور‌ها و شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت تماس گرفتیم. نکته جالب، خودداری بیشتر آن‌ها از گفتگو درباره موضوع فیلترینگ با رسانه هاست که نیاز به تامل بیشتری دارد. خبرنگار با پیگیری‌های مکرر توانست با تعدادی از مدیران شرکت‌های اینترنتی یا اپراتور‌ها صحبت کند. به طور مثال، سعید عسگری، مدیر کل روابط عمومی ایرانسل در گفت وگوی کوتاهی به خبرنگار ما اظهار کرد: «ما فقط توزیع کننده اینترنت هستیم و توضیح درباره فیلترینگ و تفاوت اینترنت هر کدام از اپراتور‌ها برعهده رگولاتوری وزارت ارتباطات یا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است؛ بنابراین ما هم درباره این موضوع صحبت نمی‌کنیم و می‌گوییم هرچه رگولاتوری بگوید، صحیح است.»

مدیر یک اپراتور نام آشنا: صحبت نمی‌کنم

در ادامه این گزارش، با تعداد دیگری از اپراتور‌ها و مدیران شرکت‌های اینترنتی تماس گرفتیم، اما باز هم موفق به صحبت با آن‌ها نشدیم. در این میان، یکی از مدیران اپراتور‌ها در گفتگو با خبرنگار ما مدعی شد که اجازه نداریم بدون هماهنگی در این باره صحبت کنیم و لازم است با مسئولان این حوزه صحبت کنید؛ بنابراین از صحبت بیشتر در این باره معذور هستیم.

عضو کمیسیون تنظیم مقررات: تفاوت در ارائه خدمات اینترنتی را تکذیب می‌کنم

در ادامه این گزارش و برای بررسی بیشتر سراغ عضو کمیسیون تخصصی فنی اقتصادی تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی وزارت ارتباطات رفتیم. سهیل یحیی زاده می‌گوید: «من تاکنون به این موضوع ورود نکرده ام. واقعیت این است که استفاده از وی پی ان‌ها برای اپراتور‌ها غیرقانونی است و اپراتور‌ها و شرکت‌های اینترنتی باید در برابر وی پی ان‌ها با هر روشی مقابله کنند. حالا این که یکی از این شرکت‌ها در موضوع فیلترینگ چقدر جدی است و موضوع را جدی اجرا می‌کند، یک بحث جزئی است.» عضو کمیسیون تنظیم مقررات ادامه می‌دهد: «واقعیت این است که در سیاست گذاری و برنامه ریزی برای اپراتور‌ها چنین چیزی وجود ندارد که تبعیضی بین اینترنت ارائه شده به آن‌ها وجود داشته باشد. شرکت ارتباطات زیرساخت متولی تامین اینترنت کشور و اینترنت بین الملل است. من این تفاوت در ارائه خدمات اینترنتی به هرکدام از شرکت‌ها را تکذیب می‌کنم. این بحث اینترنت اپراتور‌ها یک بحث داخلی است و اینترنتی که توسط شرکت ارتباطات زیرساخت در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد بدون تبعیض است.»

علت اجرا شدن برخی برنامه‌ها در اینترنت بعضی اپراتور‌ها چیست؟

سهیل یحیی زاده در واکنش به اظهارات خبرساز مدیر عامل شرکت شاتل درباره تفاوت در محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ هر کدام از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی هم گفت: «صحبت‌های ایشان را نمی‌توانم تایید کنم. به نظر من چنین تصمیمی از سمت وزارتخانه و شرکت ارتباطات زیرساخت وجود ندارد.»

او همچنین درباره برنامه‌هایی که با اینترنت یک شرکت دچار محدودیت است، اما با اینترنت یک اپراتور تلفن همراه یا یک شرکت اینترنتی دیگر، محدودیتی ندارد هم می‌گوید: «این به دلیل فایروال است که روی اپراتور‌ها و آی پی‌ها فعالیت می‌کند و بسته به این که شرکت‌های داخلی چقدر در این ماجرا فعال هستند، می‌تواند محدودیت‌ها هم تغییر کند، اما این که تبعیض در اینترنت از زیرساخت اینترنت باشد چنین اتفاقی نمی‌افتد.»

درخور توضیح است که فایروال به نرم‌افزار یا سخت‌افزار‌هایی گفته می‌شود که از دسترسی به رایانه‌ها جلوگیری و ترافیک رد و بدل شده در شبکه را کنترل می‌کند. فایروال در حقیقت یک ابزار امنیتی است که می‌تواند یک برنامه نرم‌افزاری یا یک دستگاه اختصاصی شبکه باشد.