پول می‌گیرم درک می‌کنم!

به گزارش مجله خبری نگار، یک شرکت خدماتی روی برگه‌های تبلیغاتی‌اش که در خیابان‌ها و در معرض دید عموم آن‌ها را چسبانده، این طور نوشته است: «می‌شنویم، می‌شنویم، خدمات درک کردن شما در منزل، انواع گوش‌شنوا برای تمام سنین و ...». این آگهی که تصویرش در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد، درباره نیاز به درک شدن توسط دیگران است که شاید این روزها، ضرورتش کمرنگ‌تر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه و از منظر روان‌شناسی، این آگهی خیابانی را بررسی خواهیم کرد.

شنیده شدن، نیاز بنیادی و تکاملی

شنیده شدن و درک شدن جزو نیاز‌های بنیادی و تکاملی انسان‌هاست. ما برای رشد بهتر ذهنی و روحی به شنیده شدن و درک شدن نیاز داریم. برای همین گوش کردن به کودکان یکی از مهم‌ترین کار‌هایی است که هر والدی باید انجام دهد. شنیده شدن به انسان احساس ارزشمند بودن می‌دهد؛ حس مهم بودن و مرتبط بودن با دیگران.

احساس ارزشمندی بعد از درک شدن توسط دیگران

در این موضوع باید توجه داشت که گوش کردن فعال با صرفا شنیدن بسیار متفاوت است. ما صدای بوق خودرو‌ها را هم می‌شنویم، اما این شنیدن، فعالانه نیست. زمانی این گوش کردن به احساس ارزشمندی ختم می‌شود که درک کردن هم در پی داشته باشد. برای این که کسی را درک کنیم باید از او سوال کنیم، از او بخواهیم منظور خود را توضیح دهد، برداشت خودمان از حرف‌هایش را بازگو کنیم تا او مطمئن شود که منظور را درست متوجه شده‌ایم. از همه مهم‌تر گوش کردن و شنیدن آن چیزی است که بیان نمی‌شود! معمولا انسان‌ها به دلایل فرهنگی، احساس و افکار خود را کامل و بدون سانسور بیان نمی‌کنند. برای همین باید به خوبی به آن‌ها گوش کرد تا به منظور اصلی و احساس واقعی پنهان در کلمات پی برد. مثل زمانی که در دبیرستان معنی شعر و نثر را معلم ادبیات توضیح می‌داد تا دقیقا منظور شاعر مشخص شود.

توانایی درک دیگران، مهم، اما کمیاب

درک کردن از فرایند همدلی نشئت می‌گیرد یعنی این که شنونده بتواند خود را به جای فرد مقابل بگذارد و حس او را دریابد. در واقع از مسیر تجارب مشترک می‌توان به درک مشترک هم رسید. توانایی درک دیگران بسیار مهم، ولی کمیاب است. در جوامع سنتی، خانواده نقش شنونده را بر عهده داشت که البته محدودیت‌های خود را داشت مثل سانسور و ترس از واکنش آن‌ها. در جوامع امروزی علاوه بر خانواده این وظیفه به متخصصان سلامت روان محول شده است. شایان ذکر است که شنیده شدن و درک شدن رمز موفقیت هر نوع رابطه‌ای است از رابطه فرزند و والد، رابطه همسر با همسر، کارمند و مدیر و...، اما شنیدن درددل و تحلیل احساسات و یافتن راه‌حل دیگر الزاما بر عهده خانواده و دوستان نیست. روان شناسان و مشاوران سلامت روان برای این موضوع آموزش حرفه‌ای دیده‌اند و با خواندن و مواجه شدن با تعداد زیادی از شرایط توان درک و همدلی واقعی با مخاطب را دارند.

فریب این آگهی‌ها را نخورید

اما آن چه که در فضای مجازی به عنوان تبلیغ خدمات درک کردن دیده شده است، صرفا فریبی برای سوءاستفاده از مشکلات مردم و احساس تنهایی و ناکامی آن هاست. چون صرف گوش کردن به درددل کسی، مشکلی را حل نمی‌کند. حتی همان گوش کردن هم آموزش و مهارت می‌خواهد. متاسفانه در سال‌های اخیر در فضای مجازی روندی برای زیر سوال بردن متخصصان در همه رشته‌ها، در جریان بوده است. زیر سوال بردن پزشکان و روان شناسان که بسیار رایج شده و به موضوعی روزمره تبدیل شده است. الان حتی افرادی با عنوان فنگ‌شویی صلاحیت معماران و مهندسان را هم زیر سوال می‌برند! هرچه جامعه از اعتماد به متخصصان خالی‌تر شود، جا برای سوءاستفاده از مشکلات مردم و سودجویی از آن بیشتر خواهد شد. هنگام کرونا تبلیغات ضد واکسن در فضای مجازی یک نمونه از آن بود یا تبلیغ غذا رساندن به سگ‌های ولگرد توسط صفحات مجازی به رغم توصیه‌های اکید متخصصان محیط‌زیست که این کار را اختلال در زیست طبیعی و خطرناک توصیف می‌کردند و امروز با افزایش مزاحمت سگ‌های ولگرد در کشور مواجه هستیم. توصیه آخر به خوانندگان عزیز، همیشه خدمات مورد نیاز خود را از طریق مراکز رسمی و با اطمینان از تخصص فرد ارائه دهنده تهیه کنید.

منبع: خراسان