تسریع روند مذاکرات وین در انتظار گام‌های اعتمادساز غرب

به گزارش مجله خبری نگار به وین، روند گفتگو‌ها این روز‌ها با افزایش رفت‌وآمد هیات‌ها و جلسات متعدد و پی‌درپی جریان دارد. مذاکرات به اذعان قریب به اتفاق کشور‌های مشارکت کننده در گفتگو‌ها رو به جلو، اما به کندی پیش می‌رود.

هیات جمهوری اسلامی ایران با اراده و اختیارات لازم برای دست یابی به توافق نهایی در مذاکرات حضور دارد، اما به نظر می‌رسد که طرف غربی تحت تاثیر افکار ثابت و طرز فکر پوسیده برای برداشتن گام‌های ملموس و پیشبرد گفتگو‌ها از جدیت کافی برخوردار نیست.

این درحالیست که باید در نظر داشت، برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران در وهله اول با ابزارسازی بی دلیل آمریکا تحت تاثیر رژیم صهیونیستی از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و همدستی تروئیکا به یک بحران غیرضروری تبدیل شد.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته در نشست خبری هفتگی در مورد سرعت پیشرفت مذاکرات گفت: ما هیچ تاریخ ساختگی را قبول نداریم و از سرعت پیشرفت مذاکرات راضی نیستیم. طرف مقابل در دور هفتم وقت‌کشی زیادی کرد و بعد پذیرفت درباره ابتکارات ایران مذاکره کند.

وی تاکید کرد: هیأت ایران از این توان برخوردار است و این سوال را باید کرد که آیا هیات‌های دیگر با این توان تصمیم گیری در وین حاضر هستند و آیا ایران فقط باید تمام تلاش خود را بکند و ابتکارات و موضوعات را با دقت مطرح کنند و آیا انتظار است طرف مقابل نیز چنین کنند.

خطیب زاده با بیان اینکه اگر این اراده و سطح از توانایی در طرف مقابل دیده شود، گفت: می‌توان گفت با کمترین زمان ممکن می‌توان به توافق خوب، قابل اتکا و پایدار رسید.

جمهوری اسلامی ایران در برابر دخالت ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل مقاومت کرد و تسلیم فشار آمریکا-تروئیکا برای توقف غنی سازی صفر نشد؛ اما برای کاهش تنش‌ها موافقت کرد که نگرانی‌ها در مورد برنامه هسته‌ای خود را با شرکت در مذاکرات سازنده (که منجر به توافق برجام سال ۱۳۹۴ شد)، کاهش دهد.

ایران پس از امضای توافقی با گروه ۱+۵ در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت.

اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

در واقع پس از اینکه سایر اعضای باقیمانده در توافق یاد شده نتوانستند انتظارات مشروع ایران برای بازگرداندن توازن به توافق را برقرار کنند، به خودیاری متوسل شود، اما از واکنش متقابل دربرابر رفتار غیرقانونی آمریکا خودداری و بر رویکرد اصولی خود برای حفظ توافق پافشاری کرد

تدابیر جبرانی ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای نیز بر اساس متن توافق یاد شده صورت گرفت که به ایران اجازه داد تعهدات داوطلبانه خود را در پاسخ به عدم اجرای قابل توجه دیگران کاهش دهد.

این درحالیست که خروج ایالات متحده فراتر از نقض اصل توافق بلکه اقدام یکجانبه بی دلیل با هدف نابودی کامل سندی بود که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تایید شده است.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

ایران حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات با هدف حفظ توافق نشان داد و اینک هیات مذاکره کننده ایران از طرف‌های غربی این انتظار مشروع را دارد تا به طور متقابل رویکرد مسئولانه‌ای در پیش گرفته و مسیر تحریم‌های غیرقانونی که توافق هسته‌ای را که به تعبیر آن‌ها به پوسته‌ای خالی تبدیل کرده است، معکوس کنند.

به هر روی وضع موجود ناشی از اقدامات غیرقانونی ایالات متحده است که بابت آن عذرخواهی نکرده و تمایلات خود را برای بازگشت به تعهدات سال ۹۴ ثابت نکرده است. به این ترتیب ایرانی‌ها حق دارند به جدیت و اصالت آمریکا و تروئیکا مشکوک باشند. آن‌ها باید سخت تلاش کنند تا اعتماد ایران را که در نتیجه رفتار غیرقانونی ایالات متحده و همدستی تروئیکا، به شدت مورد خیانت قرار گرفته است، جلب کنند.

اکنون زمان آن فرا رسیده است که طرف مقابل ایران در مذاکرات وین به ویژه طرف‌های غربی با برداشتن گام‌های ضروری که معنادار و اقدام محور باشد، تمایل معتبر خود را برای دستیابی به توافق نشان دهند. چرا که احساس کاذب حق به جانب همچنان محیط مذاکره را مسموم می‌کند.

طرف مقابل باید آنقدر شجاع باشد که به جاری اقدامات سخیفانه مانند سرزنش کردن و منحرف کردن افکار عمومی، سخنانش را با گام‌های معتبر به منصه ظهور بگذارد. جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده است که چقدر در زیرکی، آینده نگری و جسارت مهارت دارد.