مجله خبری-سبک زندگی نگار: روستاهای هر شهری اگر چه در دل کوهستانهای سنگی باشد و چه در دل جنگلهای سرسبز شمال و یا حتی در کویر تفته جنوب باز هم سرشار از حس زندگی کردن هستند و ساکنان و مخاطبان منحصر به فرد خود را دارند در این مطلب خواندنی ما را همراهی کنید تا با روستای تاریخی فهرج در استان یزد آشنا شوید. همان طور که گفته شد این روستا در ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی یزد و در مسیر جاده یزد-بافق قرار دارد. آب و هوای این روستا نیمه بیابانی میباشد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۲۷۰ متر است این روستا از شمال شرقی به کوه چلته محدود میشود.
قدمت روستای فهرج متعلق به پیش از اسلام میباشد و آثار به جا مانده از آن یادآور پیشینه تاریخی و قدمت آن است. مسجد جامع تاریخی این روستا یکی از آثار قدیمی آن محسوب میشود که بنای آن به دوره پیش از اسلام مربوط میشود. جالب است بدانید بسیاری از منابع قدمت این روزها را به حدود پنج هزار سال پیش اعلام کرده اند این روستا در زمانهای خیلی دور دروازه ایساتیس و یکی از چهار قسمت اصلی و مهم شهر تاریخی یزد قدیم بوده است.
وجه تسمیه
باید بدانید نامگذاری این روستا نیز به پیش از اسلام مربوط است اولین نام این روستا "فرافر" بوده که پس از گذشت سالها در قرن ۴ و ۵ هجری قمری به "پهرشت" یا "پهره" طریقهی و بعدها نام "فهرج" به خود گرفت.
لهجه مردم این روستا یزدی، اما به زبان فارسی میباشد مذهب شیعه جعفری و مسلمان هستند.
از مشاغل عمده مردم روستای فهرج میتوان به باغداری، زراعت، فعالیتهای معدنی و دامداری اشاره کرد این روستا یکی از روستاهایی است که در زمینه کشت گلخانهای فعالیت چشمگیری دارد و به نوعی الگو و نمونه برای دیگر روستاها است. ارزن، پسته، گندم و جو، زردآلو، هلو، آلوچه و انگور محصولات عمده باغی و زراعی روستای فهرج میباشند.
در روستای فهرج دامداری نیز رونق قابل توجهی دارد و انواع گوشت و محصولات لبنی در آن عرضه میشود ریسندگی و قالی بافی از دیگر فعالیتهایی است که مردم این روستا به آن مشغولند.
بافت مسکونی نیمه متمرکز، به شکل خطی و در جهت جاده دسترسی، در بین دشت در این روستای کویری حاکم است. مسائلی که در ساخت خانههای این روستا به کار رفته است شامل گل، خشت، آهن و آجر است.
این روستا دارای آثار تاریخی بسیاری با معماری سنتی و دیدنی میباشد و جلوههایی از یک روستای کویری را نمایان کرده است در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا مهمترین جاذبههای تاریخی این روستا را برایتان معرفی کنیم.
قدمت آب انبار حسینیه به دورههای قبل از اسلام تعلق دارد در حاشیه این آب انبار مراسمی به نام مراسم تقدیس آب برگزار میشده است این آب انبار قبل از اسلام نیز به کار گرفته میشد کتیبه سنگی به خط نسخ در مدخل ورودی آن با این جمله مشاهده میشود:
بسم الله الرحمن الرحیم وقف نمود توفیق آثار آقا محمد جواد ولد مرحوم آقا ابوتراب بافقی تمامی بیست و پنج اصله درخت توت ماکوبی واقعه در قریه فهرج به مقام باغ عمارت که مومنین و مسلمین از آن خورده ثواب آن را به روح کثیرالفتوح شاه نجف و شاه شهید و امام غریب و حضرت عباس قربت نمایند.
این مجموعه تاریخی آثار و ابنیه تاریخی متعددی در پیرامون خود جا داده است، در این مجموعه تعدادی از صحابه صدر اسلام دفن شده اند این افراد در وقایع اواخر حکومت یزدگرد سوم ساسانی و حمله مسلمانان توسط مردم چند روستای دیگر و همچنین روستای فهرج کشته میشوند. موقعیت این مکان در ۲ کیلومتری روستای فهرج میباشد و تعدادی بنای تاریخی در ایران جا گرفته است. از جمله آثار این مجموعه میتوان به قبوری اشاره کرد که قدمتشان به دوران قبل از اسلام بر میگردد اشاره کرد. سه حیاط در ساختمان این مجموعه وجود دارد.
تنه خشکیده سروی کهنسال در یکی از حیاطهای این ساختمان وجود دارد که به علت خشکیدن قنات مریم آباد به این حال و روز در آمده است. در یکی از اتاقهای ساختمان قبرهای چند تن از کشته شدگان قرار دارد. جالب است بدانید این عمارت گلی و خشتی در زمانهای گذشته به عنوان یک مدرسه مجلل و گسترده کاربرد داشت که به احتمال زیاد در سدههای نهم و دهم هجری تبدیل به خانقاه شده است. کشف کاشیهای معرق با لعاب فیروزهای و سبز در این مکان حاکی از آن است که یک زمانی فضای داخلی و خارجی این بنا با کاشیکاریهای دیدنی و کتیبههای قرآنی مزین شده بود.
گچبریهای بی نظیری در این مسجد تاریخی که متاسفانه امروزه خرابهای بیش نیست انجام شده است.
به واسطه احداث این کمپ کویری برای علاقهمندان به این روستا و کویر نوردی در آنجا فرصت کویرنوردی برای این افراد به وجود آمده است این کمپ کویری دارای امکاناتی همچون و ناهار و شام، بوفه، سرویس بهداشتی، چای ذغالی و امکانات تفریحی مثل موتور چهار چرخ، شتر سواری و سافاری میباشد که لحظات بسیار مهیجی برای هر گردشگر رقم میزند.
دو شبستان تابستانی و زمستانی در این مسجد بزرگ قرار دارد از شاخصههای اصلی این مسجد به منار گلی میتوان اشاره کرد که از فاصله دور قابل رویت است تزیینات معماری در ظرافت گچبریها و سقف بلند آن منعکس شده و ستونهای عظیم و مستحکمی داخل آن قرار دارد.
قدمت این مسجد متعلق به نیمه اول قرن اول هجری بوده به ساختمان اصلی آن از آثار به جا مانده از دوره ساسانیان میباشد که با ورود اسلام (خلافت عمر) تبدیل به مسجد شد.
نشانههای به جا مانده از این اثر تاریخی مربوط به قرن اول هجری میباشد که به صورت متروکه باقی مانده است.
قلعه فهرج چشم اندازی بسیار زیبا و شگفت انگیز دارد و قدمت آن به قرون ده و یازده هجری قمری منسوب میباشد.
از آنجایی که اهالی روستای فهرج یزد شیعه هستند به خاطر همین مراسمهای مذهبی گوناگونی در آنجا برگزار میشود. در ایام عاشورا اهل روستا اقدام به برگزاری مراسم سنتی نخل گردانی و نخ برداری میکنند که یکی از جذابیتهای این روزها به شمار میرود. در این روستا و بین ساکنان آن موسیقی از جایگاه بسیار ویژهای برخوردار بوده و سازهای بادی و نوع دیگری از سازها که شباهت زیادی به سه تار دارند طرفداران زیادی را به خود اختصاص دادند و با همین آلات موسیقی، موسیقیهای محلی در مراسمهای مختلف غم و شادی در این روستا نواخته میشوند.
پوشاک متنوعی در بین مردم این روستاها مورد استفاده قرار میگیرد اغلب آنها دستار یزدی بر سر میبندند. ترمههای رنگارنگ و شلوارهای پاچین دار از جمله پوشاک عمومی زنان و دختران فهرجی محسوب میشود.
انواع قالی با طرح و نقش قالیهای خراسان و کرمان از جمله صنایع دستی روستای فهرج میباشد که میتوان به آنها اشاره کرد. تقریبا ۶۰۰ دار قالی در این روستا وجود دارد. در روستای فهرج بافندگی، ریسندگی و تولید گونی و برزنت نیز رواج بسیاری میان مردم دارد.
انواع آشهای محلی مانند آش جو، ماش و سوپ از جمله غذاهای رایج مورد استفاده در این روستا میباشد. تهیه نوشیدنیهای گرم و سرد با گیاهان طبیعی و دارویی از جمله شربت خاکشیر، شاتره و چای آویشن از اقدامات دیگر مردم این روستا میباشد.
بهترین و مناسبترین زمانی که برای سفر به روستای فهرج تعریف شده است بیشتر متوجه موقعیت آب و هوایی و جغرافیایی این روستا میباشد. ماههای مهر و آبان و همچنین فصل بهار جغرافیایی مناسبترین زمان برای سفر به این روستا میباشد چرا که آفتاب ملایم و دمای هوای مطبوعی در آن فاصله زمانی حاکم است. همانطور که پیش از این اشاره کردیم امکاناتی همچون کمپ کویری، پمپ بنزین و پست بانک در این روستا وجود دارد که مطلع بودن از آنها در انتخاب شما بسیار دخیل است. با توجه به اینکه روستای فهرج به شهر یزد نزدیک میباشد بنابراین توصیه میکنیم در ساعتهای اولیه صبح و در زمانی که هوا تاریک نشده است از این روستا بازدید نمایید تا علاوه بر دیدن تمامی جاذبههای روستا، به تاریکی نخورید و با امنیت به مقصد برگردید.