توضیح ژنتیکی جدید برای بیماری قلبی آشکار شد

به گزارش مجله خبری نگار، یک مطالعه جدید توسط دانشمندان UCL (کالج دانشگاهی لندن)، امپریال کالج لندن و آزمایشگاه علوم پزشکی MRC نشان داده است که بیماری قلبی بالقوه تهدیدکننده زندگی کاردیومیوپاتی اتساعی ممکن است ناشی از تأثیر ترکیبی صد‌ها یا هزاران ژن باشد، نه فقط یک گونه ژنتیکی «ناهنجار» که قبلاً تصور می‌شد.

کاردیومیوپاتی اتساعی (DCM) وضعیتی است که در آن قلب به تدریج بزرگ و ضعیف می‌شود و توانایی آن را در پمپاژ موثر خون کاهش می‌دهد. تخمین زده می‌شود که این بیماری تنها در بریتانیا تا ۲۶۰،۰۰۰ نفر (یک نفر از هر ۲۵۰ نفر) را تحت تأثیر قرار می‌دهد و دلیل اصلی پیوند قلب است.

پیش از این تصور می‌شد که کاردیومیوپاتی اتساعی اغلب ناشی از کپی‌های معیوب یک ژن واحد است که می‌تواند به ارث برده شود، اگرچه بیش از نیمی از بیماران ژن معیوب ندارند.

یک مطالعه جدید که در مجله Nature Genetics منتشر شده است، نشان داده است که حدود یک چهارم تا یک سوم از خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی اتساعی را می‌توان با اثرات کوچک هزاران تفاوت ژنتیکی پراکنده در سراسر ژنوم توضیح داد.

نکته مهم این است که محققان همچنین یک نمره ریسک پلی‌ژنیک ایجاد کردند تا احتمال ابتلای فرد به کاردیومیوپاتی اتساعی را بر اساس بسیاری از اثرات کوچک این ژن‌ها تخمین بزنند.

آنها دریافتند افرادی که بالاترین امتیاز ریسک ژنتیکی را دارند (کسانی که در ۱٪ بالایی قرار دارند)، چهار برابر بیشتر از افرادی که ریسک متوسطی دارند، در معرض خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی اتساعی هستند.

علاوه بر این، محققان دریافتند که این اثرات ژنتیکی کوچک تجمعی، توضیح مهمی برای این راز ارائه می‌دهند که چرا برخی از افراد دارای یک کپی معیوب از ژن، به کاردیومیوپاتی مبتلا می‌شوند در حالی که برخی دیگر مبتلا نمی‌شوند.

تام لمبرز (موسسه انفورماتیک سلامت UCL) و یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: «وقتی کاردیومیوپاتی در خانواده‌ها شایع می‌شود، می‌تواند برای اعضای خانواده که نمی‌دانند آیا به این بیماری مبتلا خواهند شد یا خیر، بسیار نگران‌کننده باشد. یافته‌های ما می‌تواند به پزشکان این امکان را بدهد که خطر ابتلا به این بیماری را برای بیماران و خانواده‌هایشان بهتر پیش‌بینی کنند.» «مطالعه ما همچنین شیوه جدیدی از تفکر در مورد ژنتیک این بیماری قلبی را ارائه می‌دهد. این بیماری به جای اینکه ناشی از یک خطای املایی ژنتیکی باشد، در برخی از بیماران بیشتر شبیه بیماری‌های شایعی مانند بیماری عروق کرونر قلب است که در آن بسیاری از تفاوت‌های ژنتیکی با هم ترکیب می‌شوند تا به افزایش خطر کمک کنند.»

درک اثرات کوچک بسیاری از ژن‌ها در ژنوم همچنین به شناسایی بیمارانی که دارای یک کپی معیوب از یک ژن هستند و در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری قرار دارند، کمک می‌کند. این گروه پرخطر را می‌توان با دقت بیشتری تحت نظر قرار داد و فرصت‌های اولیه‌ای برای شرکت در کارآزمایی‌های بالینی که درمان‌های پیشگیرانه را آزمایش می‌کنند، فراهم کرد. شناسایی افرادی که در معرض خطر بالایی قرار دارند تاکنون چالش برانگیز بوده است.

پروفسور جیمز ویر (از کالج امپریال لندن و آزمایشگاه علوم پزشکی MRC) که یکی از نویسندگان این مطالعه است، گفت: «ما انتظار داریم یافته‌هایمان دقت آزمایش ژنتیک بالینی را بهبود بخشد و تعداد بیمارانی را که می‌توان توضیح ژنتیکی برایشان ارائه داد، افزایش دهد.»

برای این مطالعه، تیم‌های تحقیقاتی با همکارانی از سراسر جهان همکاری کردند تا نتایج ۱۶ مطالعه موجود و همچنین داده‌های جدید را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل کنند و ژنوم ۱۴۲۵۶ فرد مبتلا به کاردیومیوپاتی اتساعی را با ژنوم بیش از یک میلیون فرد بدون این بیماری مقایسه کنند.

با مقایسه ژنوم افراد مبتلا و غیرمبتلا به این بیماری، این تیم توانست ۸۰ ناحیه از ژنوم را که احتمالاً با این بیماری مرتبط بودند، شناسایی کند که بیشتر آنها قبلاً توصیف نشده بودند، و همچنین ۶۲ ژن خاص در این نواحی که احتمالاً با این بیماری مرتبط بودند.

آنها بر اساس اسکن ارتباط در سطح ژنوم، یک نمره ریسک پلی‌ژنیک ایجاد کردند و آن را بر روی یک مجموعه داده جداگانه شامل ۳۴۷،۵۸۵ نفر در بیوبانک بریتانیا اعمال کردند. آنها دریافتند افرادی که دارای یک واریانت نادر بیماری‌زا هستند، اگر نمره ریسک پلی‌ژنیک آنها در ۲۰٪ بالا باشد، در مقایسه با افرادی که نمره ریسک آنها در ۲۰٪ پایین است، چهار برابر بیشتر احتمال ابتلا به بیماری را دارند (۷.۳٪ در مقابل ۱.۷٪).

ویر گفت: «ما هنوز کار‌های زیادی برای درک چگونگی تأثیر این ژن‌های خاص تازه شناسایی‌شده بر خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی داریم، اما آنها در حال حاضر زیست‌شناسی پشت این بیماری را روشن می‌کنند و ما امیدواریم که برخی از آنها سرنخ‌های جدیدی در مورد درمان‌های بالقوه ارائه دهند.» «یکی از گام‌های بعدی ما بررسی امکان ادغام نمرات خطر پلی‌ژنیک در آزمایش ژنتیکی است تا توضیح ژنتیکی برای بیماری افراد بیشتری فراهم شود و ارزیابی دقیق‌تری از خطر ابتلای آنها به این بیماری ارائه شود.»

پروفسور متین آوکیران، مدیر مشارکت‌های بین‌المللی و برنامه‌های ویژه در بنیاد قلب بریتانیا، گفت: «کاردیومیوپاتی اتساعی یک بیماری ناتوان‌کننده است که پس از ابتلا، گزینه‌های درمانی کمی دارد. این مطالعه گامی بزرگ در درک ما از ژنتیک DCM است و تصویر واضح‌تری از خطر فردی در افرادی که جهش شناخته‌شده‌ای در یک ژن واحد ندارند، ارائه می‌دهد. این نتایج اولیه امیدوارکننده می‌تواند پایه‌های نظارت و مراقبت شخصی‌تر و همچنین شناسایی اهداف بالقوه برای توسعه درمان‌های جدید را بنا نهد.»