به گزارش مجله خبری نگار، یکی از جدیدترین و متنوعترین روشهای ازدواج که امروزه در جامعه ما دیده میشود، خواستگاری چتی یا ازدواج اینترنتی است؛ دختر و پسر در یک محیط مجازی، از طریق چت کردن یا از طریق سایتهای مختلفی که در زمینه همسر یابی اینترنتی پدید آمده، به ارتباط دوستانه پرداخته و از هم خواستگاری میکنند.
اگر ما به عقب برگردیم، میبینیم که زمانی در بین عدهای از جوانان، ازدواج تلفنی و خیابانی باب شده بود، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و فناوری، چنین دوستیها و ازدواج هایی، به آنها اضافه شده است. به شکلی که بسیاری از دختران و پسران، ساعتها پشت کامپیوتر و یا موبایل به دست مینشینند و در اینترنت به چت کردن میپردازند. مدتها به همین طریق میگذرد تا دیری نمیپاید که این ارتباط و دوستی به ازدواج ختم میشود. البته ناگفته نماند، با آینده و سرانجام نا معلوم...!
وقتی شبکه ارتباطی و اطلاعاتی ما به گستردگی یک کشور و یا جهان میشود، عمق شناسایی ما در این وسعت عظیم به شدت کاهش مییابد. در این نوع ازدواج، حتی یک نفر را نمیتوانی پیدا کنی که بداخلاق، خسیس، زشت، تنبل، بی سواد و بی ادب باشد. همه خوبند، با ادب، وفادار و روشن فکرند!
در چنین شرایطی این سوالات مطرح میشود:
۱ـ چگونه ممکن است در این پهنه گسترده، به شناسایی عمیق مسئلهای و یا به لایههای پنهانی موضوعی فکر کنیم؟
۲ـ چگونه ممکن است اسیر سطحی نگری و ساده لوحی نشویم؟
۳ـ چگونه دختر و پسر از طریق اینترنت میتوانند یکدیگر را بشناسند، در صورتی که به راحتی فرد میتواند در این فضای مجازی هویت واقعی خود را پنهان کند و هویت جعلی را در ذهن فرد مقابل نقاشی کند؟
۴ـ خلاصه این که، در میان این همه افراد که فقط چند خطی از آنها میخوانیم یا چند کلمهای را میشنویم، چگونه میتوان ابعاد شخصیتی، احساس و اندیشه و رفتارشان را بشناسیم و باور کنیم؟ آن هم در مهمترین انتخاب زندگی یعنی همسرگزینی و ازدواج، انتخابی که در عالم واقعی هم با مشکل روبروست؛ پس در عالم مجازی چه باید کرد؟
۵ـ ما که در بیشتر رفتارهای زندگیمان سنتی عمل میکنیم، چه لزومی دارد که حتماً بخواهیم یک ازدواج به اصطلاح مدرن با آن همه آسیب داشته باشیم؟
خاستگاه شیوه خواستگاری و ازدواج اینترنتی، فرهنگ غربی است که از بین رفتن پایههای بنیادین خانواده، پایبند نبودن به ارزشهای دینی و وجود تفکر لیبرالی به معنی آزادی و بی بند و باری در همه عرصههای زندگی، مهمترین مشخصه آن است.
طبق اظهار نظر جامعه شناسان خانواده، در غرب ازدواج به معنی زن و شوهر از راه شرعی و قانونی با هدف زندگی طولانی با یکدیگر در حال مسخ شدن است و شکل جدیدی از کنار هم زندگی کردن زن و مرد رواج یافته که هیچ سنخیتی با فرهنگ و دین ما ندارد.
این نوع ازدواج یا کنار هم زندگی کردن در غرب به زندگی شریکی مشهور است که در آن زن و مرد به عنوان زن و شوهر مورد خطاب قرار نمیگیرند، بلکه با عنوان شریک نزدیک (partener) یاد میشود.
کارشناسان و متخصصان امور خانواده بر این باورند که اینترنت نه تنها نمیتواند جلوی بالا رفتن سن ازدواج جوانان را بگیرد، بلکه هر روزه از تعداد ازدواجهای آگاهانه و اطمینان بخش کاسته خواهد شد.
هنگام چت کردن با فرد مقابل، چون امکان ارتباط زنده و چهره به چهره برایشان میسر نیست، فقط میتوانند یک چهره ساختگی و تصویر مجازی را از فرد مقابل در ذهن خود تصور کنند که حتی گاهی با اولین دیدار و قرار ملاقات از دیدن چهرههای یکدیگر متعجب میشوند.
در بیشتر مواقع، صحبتهایی که حین چت کردن رد و بدل میشود، از واقعیت و صداقت فاصله زیادی دارد که این خود مشکلات را در ادامه مسیر زندگی ایجاد میکند.
خانم جوانی که به یکی از دادگاههای خانواده مراجعه کرده بود، در این باره میگوید: «همیشه فکر میکردم که میتوانم همسر واقعی خود را از این طریق پیدا کنم، اما نمیدانستم پس از مدت کوتاهی، تازه به واقعیتهای زندگی او پی میبرم. زمانی که ساعتها با هم چت میکردیم، همه تصورم بر این بود که گفتههای او صادقانه است، اما پس از این مدت متوجه شدم که او نه تنها صداقت نداشته، بلکه با رفتار و اعمالش، زندگی را برایم غیر ممکن کرده است. در حالی که در آن دوران، نقش بازی میکرد و با تکرار کلمات و اصطلاحات علمی، خود را یک فرد روشن فکر و با اصالت نشان میداد.»
تحقیقات نشان میدهد که بیشتر ازدواجهای اینترنتی، به جدایی و طلاق کشیده میشوند. چنان چه به دادگاههای خانواده و مراکز قضایی نیز مراجعه کنیم، به سادگی با چند زوج روبرو میشویم که از طریق اینترنت با یکدیگر ازدواج کرده اند و حال برای جدایی به این مکانها آمده اند.
در برخی از موارد این ارتباطها نه تنها به ازدواج دختر و پسر منجر نشده، بلکه باعث بروز مشکلات اخلاقی و اجتماعی و حتی قتل نیز شده است. گزارشها هم چنین نشان میدهند که تنها یک درصد از وعدههای عاشقانه اینترنتی به ازدواج منجر شده است.
از آن جا که ازدواج نقطه عطف زندگی است و خوشبختی و بدبختی انسان تا حدود زیادی بستگی به موفقیت یا شکست در این امر مهم و حیاتی دارد، بهتر است که در انتخاب همسر و شریک زندگی دقت زیادی کنید و تا زمانی که از شایستگی و لیاقت طرف مقابل اطمینان پیدا نکرده اند، اقدامی نکنید و حتی وعده و قول و قرار ندهید.
به یاد داشته باشید که ما برای یک مسافرت یا اردوی کوتاه مدت تلاش میکنیم همسفر خوبی داشته باشیم تا در سفر به ما خوش بگذرد در ازدواج یک عمر زندگی است باید تلاش زیادی کنیم.
با توجه به حساسیت مسئله همسر گزینی که باید آگاهانه و بر اساس شرایط ازدواج سالم صورت بگیرد و در آن بلوغ جسمی، عقلی، روانی و اجتماعی، داشتن ایمان، اخلاق نیک، صداقت و تعهد نسبت به زندگی مشترک و نیز مسئله کفویت و شناخت نقاط ضعف و قوت یکدیگر از مهمترین فاکتورهای اساسی محسوب میشود، به دست آوردن همسر مناسب از طریق چت مشکل به نظر میرسد، مگر اینکه در مراحل بعدی از ساختار خواستگاری سنتی استفاده کرده و تحقیقات رسمی صورت بگیرد و شما از این بابت مطمئن شوید که همسر مورد نظر خود را یافته اید.
اگر ناخواسته و یا به هر دلیل دیگری، با شخصی ارتباط چتی دارید، چنان چه آشنایی تان در حد و سطح همان چت است، این امر برای چنین تصمیم سرنوشت سازی کافی نیست بلکه درایت و آگاهی کافی میخواهد تا وی را در ارتباطهای مختلف محک زده و آزمایش کنید.
لازم است مراجعه مستقیم و حضوری به خانواده، محل کار و دوستان وی داشته و از سطح فرهنگی ـ اجتماعی و دینی ـ اخلاقی و سایر شرایط وی و خانواده اش اطمینان بیشتری حاصل نمایید و از مشاور ازدواج برای شناخت صحیح کمک بگیرید.
تجربه نشان داده معمولاً وقتی در دنیای مجازی ارتباط برقرار شد به تدریج ارتباط چتی بیشتر شده و علاقه به یکدیگر بیشتر میشود و چه بسا به وابستگی بیانجامد؛ بنابراین اگر بخواهید در دنیای واقعی تصمیم گیری کنید، چه بسا تصمیم گیری تان تحت تأثیر همان «عشق و علاقه قبلی و کاذب» قرار گرفته و نتوانید واقعیات را آن گونه که هست مشاهده کرده و تصمیم عاقلانه و واقع بینانه بگیرید.
خلاصه اینکه خواستگاری از طریق چت راه مطمئن و معقولی نمیتواند باشد و پایه و اساس ازدواج بر اساس احساسات و اطلاعات نامطمئن، سست و متزلزل خواهد بود و در موارد زیادی هم در آن فریب کاری و اغفال وجود دارد.
*کارشناس مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه