به گزارش مجله خبری نگار، طبق مطالعهای که توسط محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس انجام شده است، سیگار کشیدن مغز را کوچک میکند. خبر خوب این است که ترک سیگار از از دست دادن بیشتر بافت مغز جلوگیری میکند، اما مغز را به اندازه اولیه خود باز نمیگرداند. محققان میگویند از آنجایی که مغز انسان به طور طبیعی با افزایش سن حجم خود را از دست میدهد، سیگار کشیدن در واقع منجر به پیری زودرس مغز میشود.
این یافتهها که در مجله Biological Psychiatry: Global Open Science منتشر شده است، به توضیح این موضوع کمک میکند که چرا افراد سیگاری در معرض خطر بالای زوال شناختی مرتبط با سن و بیماری آلزایمر هستند.
لورا جی. بیروت، استاد روانپزشکی و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت: «تا همین اواخر، دانشمندان اثرات سیگار کشیدن بر مغز را نادیده میگرفتند، تا حدودی به این دلیل که ما بر تمام اثرات وحشتناک سیگار کشیدن بر ریهها و قلب متمرکز بودیم. اما وقتی شروع به بررسی دقیقتر مغز کردیم، مشخص شد که سیگار کشیدن برای مغز شما نیز بسیار مضر است.»
دانشمندان مدتهاست میدانند که سیگار کشیدن و اندازه کوچکتر مغز با هم مرتبط هستند، اما هرگز مطمئن نبودهاند که کدام یک مقصر است؛ و عامل سومی هم وجود دارد که باید در نظر گرفته شود: ژنتیک. هم اندازه مغز و هم عادات سیگار کشیدن ارثی هستند. حدود نیمی از خطر سیگار کشیدن یک فرد را میتوان با ژنهای او توضیح داد.
برای روشن شدن رابطه بین ژنها، مغز و رفتار، بیروت و یونهویی چانگ دادههای UK Biobank، یک پایگاه داده زیستپزشکی عمومی که حاوی اطلاعات ژنتیکی، پزشکی و رفتاری نیم میلیون نفر، عمدتاً از نژاد اروپایی است، را تجزیه و تحلیل کردند. زیرمجموعهای از بیش از ۴۰،۰۰۰ شرکتکننده در Biobank بریتانیا تحت تصویربرداری مغز قرار گرفتند که میتواند برای تعیین حجم مغز استفاده شود. در مجموع، این تیم دادههای ناشناس در مورد حجم مغز، سابقه سیگار کشیدن و خطر ژنتیکی سیگار کشیدن را برای ۳۲۰۹۴ نفر تجزیه و تحلیل کرد.
مشخص شد که هر جفت از عوامل با هم مرتبط هستند: سابقه سیگار کشیدن و حجم مغز؛ خطر ژنتیکی سیگار کشیدن و سابقه سیگار کشیدن؛ و خطر ژنتیکی سیگار کشیدن و حجم مغز. علاوه بر این، ارتباط بین سیگار کشیدن و حجم مغز وابسته به دوز بود: هرچه فرد در روز بستههای بیشتری سیگار بکشد، حجم مغز او کوچکتر میشود.
وقتی هر سه عامل با هم در نظر گرفته شدند، ارتباط بین خطر ژنتیکی سیگار کشیدن و حجم مغز از بین رفت، در حالی که ارتباط بین هر یک از این عوامل و رفتارهای مرتبط با سیگار کشیدن باقی ماند. محققان با استفاده از یک رویکرد آماری که به عنوان تجزیه و تحلیل میانجیگری شناخته میشود، توالی رویدادها را تعیین کردند: استعداد ژنتیکی منجر به سیگار کشیدن میشود که منجر به کاهش حجم مغز میشود.
بیروت گفت: «این بد به نظر میرسد، و واقعاً هم بد است. کاهش حجم مغز با پیری سریع مطابقت دارد. این موضوع با افزایش سن جمعیت ما مهم است، زیرا پیری و سیگار کشیدن از عوامل خطر زوال عقل هستند.»
و متأسفانه، به نظر میرسد این کاهش برگشتناپذیر است. محققان با تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به افرادی که سالها پیش سیگار را ترک کردهاند، دریافتند که مغز آنها همیشه کوچکتر از مغز افرادی است که هرگز سیگار نکشیدهاند.
چانگ گفت: «شما نمیتوانید آسیبی که قبلاً وارد شده را جبران کنید، اما میتوانید از آسیب بیشتر جلوگیری کنید. سیگار کشیدن یک عامل خطر قابل اصلاح است. تنها چیزی که میتوانید برای جلوگیری از پیر شدن مغز و قرار دادن خود در معرض خطر بیشتر زوال عقل تغییر دهید، ترک سیگار است.»