به گزارش مجله خبری نگار، الخلیج آنلاین در گزارشی نوشت: روز به روز مشخص میشود که عمان بازیگری اساسی در هرگونه مذاکرات مرتبط با پرونده هستهای ایران است و این کشور به دلیل نقشش در موفقیت توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ اکنون به کشور مورد اعتماد غرب تبدیل شده است.
در این گزارش آمده است: سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به سلطنت عمان در ماه میگذشته غافلگیرکننده و یا عجیب نبود، زیرا دو کشور از سالیان دور روابطی محکم و گسترده دارند، اما این سفر در زمانی انجام شد که جامعه بین المللی با تمام توان خود فشار میآورد تا توافقی جدید میان خود و تهران در خصوص پرونده هستهای ایران با میانجی گری عمان حاصل شود. چه بسا سفرهای متقابل میان تهران و مسقط و گفتگوهای عمان با ایران از یک طرف و با کشورهای دیگر از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا از طرف دیگر همگی در راستای تحقق هدفی واحد باشد و آن رسیدن به توافق است.
در این گزارش همچنین آمده است: چه بسا این تحرکات مداوم در زمانی که مذاکرات وین میان مجموعه کشورهای بین المللی وتهران برای رسیدن به راه حل ریشهای و همچنین تلاشها برای نزدیک کردن رویکردهای تهران و واشنگتن با شکست مواجه شده است، با این هدف باشد که پرسشی را مطرح کند مبنی بر اینکه آیا تلاشهای مسقط همانند سال ۲۰۱۵ میتواند منجر به توافق شود.
نویسنده آورده است: طی چند ماه اخیر تحرکات فشردهای انجام شد؛ بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان با رابرت مالی، مامور ویژه آمریکا در امور ایران درخصوص تلاشها برای احیای توافق هستهای رایزنی کرد. بر اساس خبری که وزارت خارجه عمان منتشر کرد البوسعیدی در ۲۷ جولای تماسی تلفنی از سوی رابرت مالی دریافت کرد و دو طرف درخصوص مسائل مشترک تبادل نظر کردند، در همان روز حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایرانی با همتای عمانی خود تلفنی گفتگو کرد و دو طرف درخصوص تحولات مذاکرات هستهای رایزنی کردند، امیرعبداللهیان در این گفتگو تاکید کرده است که تهران برای رسیدن به توافقی قوی و پایدار جدی است.
در این گزارش آمده است: این رایزنیها در سایه اظهارات دو طرف ایرانی و آمریکایی انجام شد؛ ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ۲۶ جولای تاکید کرده بود که واشنگتن آماده احیای برجام است در صورتی که ایران به طور سازنده وارد مذاکرات بر سر توافقی شود که از مدتها پیش مطرح شده است. از سوی دیگر امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران ایران نیز در ۲۲ جولای اعلام کرده بود که توافق در دسترس است؛ توافقی که تقریبا ۹۶درصد آن کامل شده است، وی همزمان گفت که این توافق منافع اقتصادی ایران را تضمین نمیکند و تهران توافقی که منافعش را تضمین نکند امضا نخواهد کرد.
در بخش دیگر این گزارش آمده است: این اختلافات و اظهارنظرها چند ماه پس از شکست توافق میان دو طرف مطرح میشود؛ زمانی که اتحادیه اروپا در مارس ۲۰۲۲ از توقف مذاکرات هستهای به دلیل عوامل خارجی خبر داد.
نویسنده همچنین آورده است: تماسهای اخیر عمان برای اولین بار نبود و این کشور طی ماههای گذشته تحرکات خود را افزایش داد و چه بسا برجستهترین آنها سفر رئیس جمهور ایران در ماه میگذشته به مسقط است که گفته میشود این سفر در راستای روابط دوجانبه و رایزنی درخصوص پرونده هستهای بود. هیثم بن طارق، پادشاه عمان طی سفرش به آلمان در اواسط جولای و گفتگو با اولاف شولتس، صدراعظم این کشور درخصوص تعدادی از مسائل و در راس آنها مسیر بازگشت به توافق هستهای با ایران رایزنی کرد، زیرا آلمان یکی از کشورهای اروپا در مذاکرات احیای برجام است. همچنین بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان در اواسط ژوئن با همتای ایرانی خود در خصوص نتایج سفر رئیسی به مسقط رایزنی کردند. وزارت خارجه ایران اعلام کرد که امیرعبداللهیان درخصوصتحولات مذاکرات وین نیز با البوسعیدی گفتگو کرد. چند روز بعد از آن نیز امیرعبداللهیان و البوسعیدی درخصوص مسائل منطقهای و بینالمللی و در راس آنها تحولات توافق هستهای رایزنی کردند. همچنین در هفتم جولای وزیر خارجه عمان با علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران در مسقط درمورد مذاکرات احیای برجام تبادل نظر کرد.
عبدالله الغیلانی، کارشناس امور راهبردی عمانی در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت که از سرگیری نقش مسقط در پرونده هستهای ارز شر افزوده به این امر میدهد و ممکن است فرصتهای رسیدن به توافق را تقویت کند.
وی تاکید کرد: سلطنت عمان همچنان دروازه ورود به تهران است، اما موفقیت و عدم موفقیت مذاکرات تنها وابسته به نقش میانجیگر نیست، زیرا مذاکرات روندی مرکب و بسیار پیچیده است و عوامل متعدد منطقهای و بین المللی روی آن تاثیر میگذارد.
وی در ادامه گفت: برای مثال نقش قطر از نظر ژئوپلتیکی موازی با نقش عمان است و چه بسا نقش دوحه بود که باعث شد تماسها میان تهران و واشنگتن به طور کامل قطع نشود. عمان و قطر ابتکار عمل مستقل ندارند که بر اساس آن طرفهای درگیری با یکدیگر دیدار کنند.
الغیلانی خاطرنشان کرد: شرایط منطقهای کنونی نشان میدهد که فرصت ازسرگیری مذاکرات و رسیدن به توافق بیشتر از قبل است، زیرا پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین و نزدیک شدن روابط ایران و عربستان و همچنین آرامش نسبی در جبهه یمن همگی عواملی هستند که فرصت موفقیت مذاکرات را تقویت میکنند. دوحه و مسقط هر کدام ویژگیهای ژئواستراتژیکی دارند که میتوانند بر روند مذاکرات تاثیر بگذارند و اگر تمام این ویژگیها در یک ابتکار عمل عمانی-قطری جمع شوند یک طرح مشترکی را به وجود خواهند آورد که قدرت تاثیر بیشتری خواهد داشت بنابراین ادغام میانجیگری دوحه و مسقط در یک ابتکار عمل مشترک فرصت حصول توافق را بیشتر خواهد کرد.
وی در ادامه تاکید کرد: اراده دو طرف آمریکایی و ایرانی عاملی است که میتواند روند مذاکرات را از مرحله آزمایش و فشارهای متقابل به مرحله تصمیم راهبردی برساند، اما دو طرف درگیری نسبتا از این مرحله دور هستند.
در این گزارش آمده است: عمان نقش مهمی در وساطت میان دو طرف ایفا میکند و کشورهای حوزه خلیج (فارس) در نشست اخیر جده که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا نیز در آن حضور داشت بر مساله پایبندی به دیپلماسی برای ممانعت از دستیابی تهران به سلاح هستهای تاکید کردند. تهران تلاش میکند که از طریق واسطهها بویژه سلطنت عمان با دولت آمریکا تماسهایی داشته باشد و دولت قطر نیز برای تبادل پیامها میان دو طرف نقش ایفا کرد. از طرفی دیگر ارتباط گستردهای میان پرونده هستهای و بحران یمن وجود دارد و مسقط از همان ابتدا به دنبال حل بحران یمن بود و اخیرا ما شاهد تحرکات دیپلماتیک منطقهای و بین المللی بودیم که منجر به آتش بس میان دو طرف درگیری یعنی حوثیهای مورد حمایت ایران و دولت یمنی مورد حمایت عربستان شد.
در پایان این گزارش آمده است: مسقط از زمان پادشاه فقید سلطان قابوس بن سعید که دیپلماسی صلح را در پیش گرفته بود روابط خوبی با تهران داشت و او برجستهترین میانجیگری بود که تهران در روابطش با کشورهای عربی و غربی و به ویژه آمریکا روی آن حساب باز میکرد. اکنون چهل سال است که مسقط در کنار سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران است نقش میانجیگر میان تهران و واشنگتن ایفا میکند. عمان در مذاکرات محرمانه میان ایران و آمریکا در سال ۲۰۱۳ میانجیگری کرد که این تلاشها منجر به توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ در لوزان میان ایران و مجموعه کشورهای بین المللی شد و این امر باعث شد که در همان سال ایرانیها و آمریکاییها در مذاکراتی مستقیم در مسقط دور یک میز بنشینند.