در سالروز اولین فتح بام جهان: روایت سالمندترین فاتح و چهارمین زن تاریخ ساز ایرانی

به گزارش مجله خبری نگار، ماه‌ها و حتی سال‌ها تلاش برای صعود به قله اورست، شاید برای عده‌ای باورپذیر نباشد و حتی کار منطقی هم به نظر نیاید. این که حداقل یک ماه روی یخ و برف، بالا و پایین بروید، از روی دره‌های مرگبار عبور کنید، جان‌تان را به خطر بیندازید و ... تا به قله برسید، به اورست، به بام جهان، به ارتفاع ۸ هزار و ۸۴۸ متری، اتفاقی است که امکان تجربه‌اش برای بیشتر ما وجود ندارد. ۶۹ سال پیش در چنین روزی، یعنی ۲۹ می ۱۹۵۳ میلادی، اورست بلندترین قله جهان توسط «ادموند هیلاری» از انگلیس و «نتسینگ نورکی» از هند برای اولین بار فتح شد.

قبل از این صعود، گروه ‏ها و افراد دیگری برای فتح اورست تلاش کرده و حتی جان خود را بر سر این راه گذاشته بودند، اما این برای اولین بار بود که فاتحان اورست بعد از صعود موفق به بازگشت شدند. این قله با ۸ هزار و ۸۴۸ متر ارتفاع، مرتفع‌‏ترین نقطه جهان است که در سلسله کوه‏‌های هیمالیا و در کشور نپال قرار دارد. در سالروز اولین فتح اورست، گفت‌و‌گویی داشتیم با «عزیز عبدی» کوهنورد ۶۳ ساله و سالمندترین فاتح ایرانی اورست و همچنین دکتر «افسانه حسامی فرد»، چهارمین زن تاریخ ساز کوهنوردی کشورمان که هر دو نفرشان امسال موفق به این صعود شده اند.

روی قله انگار همه دنیا رو به رویم بود

«عزیز عبدی»، سالمندترین فاتح ایرانی اورست درباره تمرینات عجیب و غریبش برای این صعود و از احساسش در زمان حضور روی قله می‌گوید

تصور این که یک نفر در ۶۳ سالگی خودش را مهیای صعود به اورست کند، کمی دور از انتظار به نظر می‌رسد؛ به خصوص اگر آن فرد یک سال قبلش یک عمل سنگین انجام داده باشد. «عزیز عبدی» که پیش از این نامش در ماجرای فتح کلیمانجارو و البته قله مون‌بلان مطرح شد، اردیبهشت امسال راهی نپال شد تا به اورست صعود کند و حالا او سالمندترین فاتح ایرانی اورست شده است. خودش در این باره می‌گوید: «خیلی خوشحالم که توانستم در این سن و سال، موفق به فتح اورست شوم. با توجه به توانایی‌هایی که در خودم می‌دیدم و البته تمرینات زیاد و هدفمندی که داشتم، مطمئن بودم در ۶۳ سالگی موفق به این صعود خواهم شد.»

یازدهمین سالمند جهان هستم که اورست را فتح کرد

«متولد ۵ شهریور ۱۳۳۸ هستم در آذربایجان. سال ۶۲ با دوستی آشنا شدم که عاشق کوهنوردی بود. تا قبل از آن، من فقط فوتبال بازی می‌کردم. تنها ورزشی که به نظرم می‌توانست جایگزین فوتبال و پاسخ گوی هیجان من باشد، کوهنوردی بود. شاید برای خیلی از عزیزان که اهل کوهنوردی نیستند، باورش سخت باشد که این رشته ورزشی به شدت چالش برانگیز و هیجانی است. مثلا برای بالا رفتن از یک کوه اگر مسیر‌های مختلف کوهنوردی را انتخاب کنید، هر روز بیشتر عاشق این رشته ورزشی خواهید شد. درباره صعود اخیر هم من مسن‌ترین ایرانی هستم که در ۶۳ سالگی توانستم صعود کنم و در جهان نفر یازدهم از این بابت به شمار می‌آیم.»

روزی ۵۰ کیلومتر دوچرخه سواری می‌کردم

موردی که «عبدی» را خاص‌تر می‌کند، این است که او تقریبا یک سال پیش عمل تعویض مفصل هیپ لگن انجام داده است. خودش در این باره می‌گوید: «۱۷ یا ۱۸ سال پیش بود که هر دو زانوی من آسیب دیدند. زانوی راستم را دو بار و زانوی چپم را یک بار عمل کردم تا این که سال ۹۵، یک صعود داشتم به قله کمونیزم در تاجیکستان که خیلی سنگین بود. تنهایی با یک کوله پشتی ۲۰ کیلویی باید صعود می‌کردم. بعد از صعود و در برگشت از قله، ناگهان متوجه شدم که پای چپم از لگن خم نمی‌شود. بعد از آن، اما عمل نکردم و چندین قله دیگر را هم فتح کردم تا این که سال گذشته مجبور شدم عمل کنم. این عمل باعث نشد تا من از ورزش دور شوم، چون بلافاصله بعد از این جراحی سنگین، پیاده‌روی را شروع کردم. بعد هم تپه‌ها و کوه‌های اطراف تهران و بعد از شش ماه، به یک قله ۴ هزار متری صعود کردم و ادامه دادم؛ بنابراین طبق برنامه‌ام، شش ماه قبل از این که به نپال بروم، تمرینات خیلی سنگینی را شروع کردم و اجازه ندادم که بدنم از فرم خارج شود. شش ماه مدام، روزانه ۴۰ یا ۵۰ کیلومتر دوچرخه سواری می‌کردم، هفته‌ای یک باربه قله ۴ هزار متری توچال می‌رفتم، روزانه یک تا ۲ ساعت پیاده‌روی و بدن سازی داشتم تا بتوانم وارد نپال برای این صعود شوم. در این سال‌ها، قله مون‌بلان در فرانسه، البروس در روسیه، آکونکاگوا در آرژانتین که بلندترین قله قاره آمریکاست، کلیمانجارو و ... را فتح کردم. یک رکورد هم دارم که به سه قله معروف در سه قاره طی شش ماه صعود کردم. این را هم بگویم که من ۴۰ هزار دلار برای این صعود هزینه کردم.»

در بام جهان فقط به فکر مردم کشورم بودم

وی درباره این صعود و لحظاتی که به بام جهان رسیده، می‌گوید: «نوروز دو سال پیش، تصمیم به فتح اورست گرفتم که به علت شیوع کرونا، برنامه‌ام تا امسال عقب افتاد. ساعت ۱۲ ظهر ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ به بالای قله اورست رسیدم. واقعیت امر این است که قله اورست معمولی و شوخی بردار نیست. دقیقا یادم نیست که چند دقیقه بالای قله اورست بودم، ولی این قدر یادم هست که آن جا چند لحظه‌ای با خودم خلوت کردم، چند تا فیلم و عکس گرفتم و پرچم کشورم را به اهتزاز در آوردم و آن را بوسیدم. بالای بلندترین قله جهان در برابر پرچم ایران که نماد مردمی فهیم بود، زانو زدم و در آن جا فقط به فکر مردم کشورم بودم. نمی‌دانم چطور احساسم را در آن بالا توصیف کنم، انگار همه دنیا روبه‌رویم بود، متوجه هیچ چیزی نمی‌شدم و فقط عظمت خداوند را می‌دیدم.»

هم سرمای اورست غیرقابل تحمل است و هم گرمایش

وی درباره چالش‌های صعود به اورست می‌گوید: «هر کوهی سختی‌های خودش را دارد. اورست از ابتدایش سنگین و سخت است و با همه کوه‌های جهان فرق دارد. از همان ابتدای کمپ پایه که شما با یخ و برف و دیواره‌های یخی و ... دست و پنجه نرم می‌کنید تا برسید به کمپ یک و .... آن جا تا چشم کار می‌کند، همه چیز روی یخ و برف است. یک ویژگی عجیب اورست این است که هم گرمایش غیرقابل تحمل است و هم سرمایش. قدم برداشتن در لحظه لحظه آن جا همراه با مشکل و دردسر است و کار راحتی نیست. البته همه مسیر نکته‌های جالب توجه داشت. صعود به اورست مگر می‌شود نکته جالب نداشته باشد؟ شکاف‌ها، برج‌های یخی، آب‌هایی که زیر یخ روان است، دره‌هایی که هر دقیقه جابه جا می‌شود، شیب‌های یخ زده و ... هر جا نگاه کردم برایم جالب توجه بود.»

دلم می‌سوزد که مردم ورزش نمی‌کنند

عبدی در پایان می‌گوید: «خیلی دلم می‌سوزد که مردم ما به ورزش اهمیت نمی‌دهند. البته این مسئله خیلی جای صحبت و بحث دارد، چون واقعیت اش این است که ما امکانات ورزشی برای مردم کم داریم، چه بانوان، چه آقایان، چه بچه‌ها، جوان‌ها و سالمندان. باید امکانات ورزشی برای همه مردم رایگان باشد. یک طرف قضیه هم برمی‌گردد به مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. باید یک مقداری از گرفتاری‌های مردم کم شود تا ورزش به برنامه روزانه شان راه یابد. اما خوشحالم کاری کردم که در این موقعیت که بیشتر مردم فکر می‌کنند نمی‌شود و احساس ناتوانی دارند، به مردم بگویم می‌شود، تلاش کنید و یقین داشته باشید که به هر چه بخواهید می‌رسید.»

تجربه احساس رهایی، لذت و رضایت در قله اورست

دکتر «افسانه حسامی فرد» از یک میلیارد هزینه برای حضور چند دقیقه‌ای بر بالای قله اورست می‌گوید
۲۴ اردیبهشت امسال، ویدئوی منتشر شده از «افسانه حسامی فرد» که در ۴۶ سالگی بر بام قله اورست از خودش فیلم گرفته و موفق به این صعود شده بود، در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد. او چهارمین زن تاریخ ساز کشورمان است که بر بام جهان قدم زده است. وی در گفتگو با ما درباره سخت بودن این صعود می‌گوید: «سختی برای هر فردی یک واژه نسبی است، اما اورست یک قله ساده نبود و چالش‌های زیادی برای فتح آن داشتم. زمان طولانی تا رسیدن به آن، محل مکانی قرارگیری اش، نوع پیمایش و ... این قله را خاص‌تر از تجربه‌های قبلی‌ام کرد، به خصوص که من در بین قله‌های هشت هزاری، چند تا را تجربه کرده بودم.»

هفته آخر اسفند ۱۴۰۰ صعودم قطعی شد

این کوهنورد درباره زمانی که تصمیم به صعود به اورست گرفته، می‌افزاید: «برنامه‌ریزی قطعی من از مهر ۱۴۰۰ بود، اما واقعیت این است که تا هفته آخر اسفند، این صعود قطعی نشده بود، چون برای رفتن به اورست درخواست وام کرده بودم و روز‌های پایانی سال ۱۴۰۰ با این درخواست موافقت شد. من این صعود را مدیون همکاری بانک تجارت هستم. این را هم بگویم که شروع کوهنوردی من از سال ۷۶ بود و از ۷۸ با عضویت در هیئت کوهنوردی خراسان به صورت حرفه‌ای وارد این ورزش شدم. در هفت یا هشت سال اخیر، صعود‌های داخلی و خارجی ام هم بیشتر شد.»

۶ ماه هر روز ۲ نوبت تمرین می‌کردم

دکتر «حسامی فرد» درباره تمریناتی که قبل از این صعود پشت سر گذاشته، می‌گوید: «تقریبا از شش ماه پیش، من هر روز به جز پنج شنبه‌ها بعدازظهر که زمان استراحتم بود، دو نوبت صبح و بعدازظهر تمرینات هوازی و تمرینات قدرتی کار با وزنه و ... داشتم. به طور کلی، وقتی می‌خواهید وارد فضای ورزشی شوید، فشار‌های روانی سنگینی را باید تحمل کنید. اما هر کسی که کوهنوردی را به عنوان ورزش انتخاب می‌کند، صعود به اورست هدف اصلی‌اش می‌شود و من برای دستیابی به این هدف، خیلی تلاش کردم.»

بیش از یک میلیارد تومان هزینه کردم

این کوهنورد درباره هزینه‌های صعود به اورست و این که رسیدن به بام جهان، ارزش این همه هزینه را داشته یا نه، می‌گوید: «این سفر، بیش از یک میلیارد تومان هزینه داشت و همه هزینه‌ها را خودم دادم. نه حامی مالی داشتم و نه از فدراسیون و وزارت ورزش پولی گرفتم. راستش را بخواهید برای جور کردن این پول، زمین داشتم و می‌خواستم بفروشم، ولی چون دیدند من به پول نیاز دارم می‌خواستند با قیمت کم بخرند و به همین دلیل منصرف شدم؛ بنابراین وام گرفتم و خودم هم پس‌انداز داشتم. درباره این که صعودم ارزشش را داشت یا نه، باید بگویم برای هرکسی این عدد و رقم، معادل یک چیزی است. خیلی‌ها در این مدت به من گفتند که تو به جای این همه هزینه کردن برای رفتن به اورست، یک قطعه زمین می‌خریدی، یا خودرو ات را عوض می‌کردی و یک مدل بهتر می‌گرفتی. می‌گفتند چرا می‌خواهی یک میلیارد تومان بی‌زبان را بروی در کوه بیندازی و برگردی؟ اما شما بدانید از نظر من این پول اگر برای هر کاری به جز صعود به اورست هزینه شده بود، هدر رفته و از نظر من، بی فایده شده بود.»

ارزش این صعود در حد طلای المپیک است

از او می‌خواهم از اولین باری بگوید که اورست را دیده که این‌طور توصیف می‌کند: «اولین بار که اورست را از نزدیک دیدم، عظمت و بزرگی‌اش من را شوکه کرد، اما اصلا به این فکر نکردم که موفق به صعود نشوم. برعکس به خودم گفتم چقدر این جا جذاب است و همین انگیزه‌ای شد برای تلاش بیشتر. صعود به همه قله‌های بالای ۸ هزار متر به اندازه طلای جهان ارزش دارد و، اما رفتن روی قله اورست، در حد طلای المپیک است.»

احساسم در قله اورست بی نظیر بود

از دکتر «حسامی فرد» می‌خواهم که از حس و حال حضور بر بام جهان و این صعود برای مان بگوید: «فتح قله بعد از سختی‌های زیاد، قطعا شیرین و خوشحال کننده است. یک حس بی‌نظیر و لذت بخشی در آن بالا وجود دارد. احساس رضایت از خود بابت کاری که انجام دادید و تلاش خودتان را کردید و به چیزی که خواستید، رسیدید. برای من این طور بود. یک حس رهایی و سبکی و خوشحالی از این که به هدفی که داشتم، رسیدم.» به او می‌گویم که در ویدئوی منتشر شده از شما روی قله به سختی نفس می‌کشیدید که این طور توضیح می‌دهد: «بله، درست متوجه شدید. در قله هم اکسیژن کم بود، هم شما باید بعد از یک پیمایش طولانی روی یخ و طناب و ... به قله می‌رسیدید، طبیعتا خیلی خسته خواهید بود؛ بنابراین برای من نفس کشیدن راحت نبود. من ساعت ۶ و ۴۳ دقیقه بالای اورست بودم. بیش از شش ماه، تلاش کردم تا ۲۰ دقیقه بر بام جهان بایستم و موفق شدم. در آن جا به اندازه‌ای بودم که بتوانم یک ویدئو و چند تا عکس بگیرم. خیلی هوا سرد بود و نمی‌شد بیشتر ماند.»

زیباترین و عجیب‌ترین جایی بود که دیدم

وی درباره جزئیات این صعود هم می‌گوید: «۲۲ فروردین سفرم از ایران شروع شد و ۲۴ اردیبهشت به قله صعود کردم. صعود به اورست ۴۵ تا ۶۰ روز طول می‌کشد، چون بدن نیاز به هم هوایی دارد، ولی بدن من خیلی زود به شرایط عادت کرد. در منطقه ایران صعود‌ها تابستان انجام می‌شود، اما در منطقه نپال صعود‌ها را مهر یا فروردین و اردیبهشت انجام می‌دهند، چون با گرم شدن هوا شکاف یخچال‌ها باز می‌شود و احتمال ریزش هست. تا قبل از قله، یک کمپ پایه داریم و ۴ کمپ اصلی. خیلی‌ها از منطقه خومبو که کمپ پایه آن جاست وحشت دارند، اما وقتی من به آن جا رسیدم به خودم گفتم این جا همان جایی بود که باید می‌آمدم. آن جا پر از توده‌های بزرگ برف و یخ است و هر لحظه ممکن است ریزش کند، اما برای من زیباترین و عجیب‌ترین جایی بود که می‌دیدم و جاذبه زیادی داشت.»

کوهنوردی باید اصولی باشد

خانم «حسامی فرد» پزشک است و درباره رشته کوهنوردی می‌گوید: «پزشک عمومی هستم و به عنوان پزشک کوهستان هم کار می‌کنم. از لحاظ پزشکی این ورزش ۱۰۰ درصد توصیه می‌شود، اما این که شما بدون تمرینات منظم هفتگی، یک دفعه آخر هفته بروید کوه و شروع کنید به صعود، آسیب رسان خواهد بود. همه فکر می‌کنند یک کوله‌پشتی و یک جفت کفش برداریم و برویم کوه، اما به قلب، ریه، زانو، کمر و ... آسیب وارد خواهد شد. این ورزش هم روح آدم را می‌سازد و هم جسم و یک ورزش فوق‌العاده و بی‌نظیر است به شرطی که اصولی باشد.»

منبع: خراسان