مالیات حقوق سال آینده به نفع پردرآمدها‌

به گزارش مجله خبری نگار،معمولاً در پایان هر سال وقتی که صحبت از بررسی و تأیید بودجه سال بعد می‌­شود، بحث افزایش حقوق و دستمزد کارکنان دولت هم داغ می­‌شود؛ تبصره ۱۲ لایحه بودجه یکی از چالش برانگیزترین قسمت­های بودجه است که در رفت و آمد بین دولت و کمیسیون تلفیق دچار تغییرات زیادی می­‌شود. با افزایش میزان تورم در سال­های اخیر، این موضوع به مسئله جدی‌­تر و حائز اهمیتی برای کارمندان و حقوق بگیران دولتی تبدیل شده است. مردم نگران هستند که آیا درصد افزایش حقوق آن­ها به قدری هست که بتواند اثر تورم را خنثی کرده و قدرت خرید آن­ها را بازگرداند یا نه. دولت هم نگران است از اینکه آیا منابع بودجه دولت کفاف این همه هزینه را می­دهد یا ممکن است در تأمین این هزینه­ها با کمبود جدی منابع مواجه شود.

کارشناسان اقتصادی معتقدند که افزایش حقوق کارمندان بدون افزایش درآمد‌های دولت، صرفاً هزینه­‌های دولت را افزایش داده و دولت را با کسری بودجه مواجه خواهد کرد و ایجاد کسری بودجه در این شرایط موجب افزایش خلق نقدینگی شده و افزایش تورم را در پیش خواهد داشت. این در حالی است که تنها بخشی از مردم از دولت حقوق می­گیرند و با افزایش حقوق آن­ها تا حدی اثر تورم ایجاد شده بر آن­ها کم می‌­شود. اما فشار تورمی وارد بر قشر ضعیف و آسیب پذیر که حقوق بگیر دولت نیستند، مضاعف می­شود.

علاوه بر این موضوع هر سال با فرا رسیدن زمان بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق مجلس، لابی برخی از اقشار مانند اعضای هیات‌های علمی دانشگاه ها، قضات، مدیران عملیاتی شرکت‌های زیر مجموعه وزارت نفت و پزشکان برای معاف شدن از پرداخت مالیات و همچنین برداشت سقف دریافت حقوق شروع می‌شود که نتیجه آن در بودجه منعکس می‌شود.

*وضعیت ضریب حقوق‌ها برای سال آینده

دولت هنگام تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۱ تصمیم گرفت برای اینکه هم فشار ناشی از تورم را بر قشر ضعیف کمتر کند و هم در راستای تحقق عدالت اجتماعی گام بردارد، درصد افزایش حقوق در پلکان‌های پایین بیشتر و در پلکان‌های با درآمد بالا را کمتر در نظر بگیرد. به همین خاطر در بند ۱ تبصره ۱۲ لایحه بودجه ۱۴۰۱ درصد افزایش حقوق را به صورت پلکان معکوس از ۲۹ تا ۵ درصد درنظر گرفت. به طوری که میانگین درصد افزایش حقوق در همه گروه­ها ۱۰ درصد شود. همچنین در این لایحه، دولت حداقل دستمزد را ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درنظر گرفت.

در این میان کمیسیون تلفیق مجلس، این بند از لایحه بودجه را تغییر داد. به این صورت که روش پلکانی نزولی افزایش حقوق لایحه بودجه را به افزایش مقدار ثابت ۱۰ درصد برای تمامی گروه­های حقوق بگیر تغییر داد. همچنین مبلغ حداقل حقوق دریافتی کارمندان را ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و بازنشستگان را ۵ میلیون تومان اعلام کرد. با این تغییر، میزان افزایش حقوق در پله‌­های بالایی، خیلی بیشتر از افزایش حقوق پله­‌های پایین خواهد بود.

اگر این مصوبه تلفیق به تصویب صحن علنی مجلس هم برسد، در سال آینده کارکنانی که حقوق بیشتری دریافت می­کند، شامل افزایش حقوق بیشتری هم می­‌شود. موضوعی که بر خلاف عدالت و نقطه مقابل منطق افزایش حقوق به صورت پلکانی معکوس است.

*پلکان‌هایی به نفع پردرآمد‌ها

نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به لایحه بودجه ۱۴۰۱ علاوه بر تغییر پلکان افزایش حقوق، پلکان‌های مالیاتی را نیز که در بند ۵ تبصره ۱۲ بود، تغییر دادند. بر این اساس در حالی که دولت در لایحه پیشنهادی تا ۵ میلیون تومان در ماه را معاف از مالیات در نظر گرفته بود و به ازای افزایش از ۵ تا ۱۰ میلیون تومان ۱۰ درصد، از ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان ۱۵ درصد و دریافتی بالای ۲۰ میلیون تومان در ماه ۲۰ درصد مالیات در نظر گرفته بود، کمیسیون تلفیق در مصوبات خود پلکان‌های مالیاتی را هم تغییر داد. در پله اول تا مبلغ ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در ماه را معاف از مالیات اعلام کرد. سپس به ازای افزایش تا ۱۵ میلیون تومان ۱۰ درصد، از ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان ۱۵ درصد، از ۲۵ تا ۳۵ میلیون تومان ۲۰ درصد و به ازای مبالغ بالاتر از ۳۵ میلیون تومان ۳۰ درصد در نظر گرفت.

در نتیجه زیاد کردن فاصله پلکان‌ها اگر فردی بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان در ماه حقوق بگیرد طبق لایحه دولت باید به صورت پلکانی تا ۲۰ درصد مالیات بپردازد. اما همین فرد طبق مصوبه کمیسیون تلفیق تنها ۱۵ درصد مالیات پرداخت می­کند.

*جدول محاسبات حقوق و مالیات

تغییر پلکان مالیاتی و ثابت شدن درصد افزایش حقوق به میزان میزان ۱۰ درصد برای همه پلکان‌های درآمدی، موجب می‌­شود تا میزان نرخ رشد حقوق دریافتی پس ازکسر مالیات در سال ۱۴۰۱، برای پلکان‌های بالا بیش از پلکان‌های پایین دریافت کننده حقوق باشد موضوعی که ناشی از تغییر پلکان­های مالیاتی و میزان ثابت افزایش ۱۰ درصد برای همه است.

‌علاوه بر موارد قبل کمیسیون تلفیق در جزء الحاقی ۱ به بند ۵، پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص و فرهنگیان شاغل در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته از پرداخت مالیات تا سقف درآمد ماهانه ۲۰ میلیون تومان معاف هستند، موضوعی که ضمن کاهش درآمد‌های دولت موجب خواهد شد تا انتظار معافیت مالیاتی در سایر اقشار و اصناف هم شکل بگیرد.

در همین راستا کمیسیون تلفیق بند جدیدی به تبصره ۱۲ لایحه بودجه هم اضافه کرده است که در آن آمده است حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات وابسته به وزارت علوم و سایر دستگاه‌ها با حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت همسان سازی شود. موضوعی که اگر محقق شود تقویت کننده دومینوی افزایش حقوق‌ها و تشدید کننده اوضاع تورمی خواهد بود.

*وضعیت مطلوب چیست؟

پلکان پرداخت حقوق و دستمزد و پلکان پرداخت مالیات باید به گونه‌ای باشد که خالص دریافتی پلکان‌های پایین بیشتر از پلکان‌های بالا باشد، در حالی که لایحه بودجه فعلی هیچ کدام از شرایط را ندارد. علاوه بر این معافیت‌های اقشار و اصناف خاص باید حذف شود. همچنین همسان سازی‌های حقوق و دستمزد باید به صورت کامل حذف شود در غیر این صورت موجب افزایش انتظارت سایر گروه‌ها هم می‌شود.

در این‌باره ضرورت دارد مواردی در دستور کار باشد که شامل مقایسه افزایش حقوق پلکان‌های پایین و بالای کارکنان دولت مقایسه میزان افزایش حقوق بالاترین پلکان با کل حقوق پایین‌ترین پلکان برجسته کردن ضرورت تحقق عدالت در پرداخت حقوق و دستمزد در بخش دولتی با رویکرد نزدیک کردن سقف و کف پرداخت‌ها پرهیز از دادن امتیازات خاص مثل برداشت سقف دریافتی به برخی از اقشار همچون پزشکان حذف همسان سازی‌ها از لایحه بودجه ۱۴۰۱ است.