مجله خبری-سبک زندگی نگار: درمان پای ضربدری (ژنووالگوم) یا همان زانوی ضربدری دغدغه خیلی از افراد جامعه است. این عارضه، زن و مرد نمیشناسد و متأسفانه به شدت اعتمادبهنفس فرد را پایین میآورد. از عوارض و آسیب این ناهنجاری که بگذریم، واقعیت این است که زانو ضربدری نمیگذارد لباس دلخواهتان، زیبایی خودش را نشان بدهد.
با اینکه خیلی از افراد تصور میکنند که عارضه پای ضربدری حل شدنی نیست؛ اما خبر خوب، اینکه شما میتوانید با راهکارهای درمانی (با جراحی یا بدون جراحی) این مشکل را برای همیشه رفع کنید.
عارضهای است که در آن زانوها بد شکل شده و به سمت داخل مایل میشوند. پای ضربدری بین کودکان رایج است، تا جاییکه حدود ۷۵ درصد کودکان سه تا پنج سال به عارضه زانوی ضربدری دچارند، اما این وضعیت با افزایش سن کودک خودش را اصلاح میکند و زانوها شکل عادی میگیرد. طبق گزارش مرکز تحقیقات پزشکی دانشگاه بوستونِ آمریکا ۹۹ درصد این موارد خودبهخود تا قبل از هشت سالگی اصلاح میشوند.
عوامل و دلایلی مختلفی باعث ایجاد پای ضربدری میشوند که در زیر آنها را نام میبریم:
وقتی شخص دچار زانوی ضربدری، میایستد، بین مچ پاهایش حدود ۱۰ سانتیمتر فاصله میفتد. نقطه مقابل این ناهنجاری هم پای پرانتزی است، که شاید این ناهنجاری را دیده باشید. ناهنجاری زانوی ضربدری در کودکان زیر ۷ سال، حالتی طبیعی است و موجب بروز علائم دیگری در کودک نخواهد شد.
اما اگر زانوی ضربدری با رشد کودک اصلاح نشود و تا سنین بالاتر ادامه پیدا کند، موجب پا درد و ناراحتیهای ستون فقرات میشود. نشانههای زیر مربوط به پای ضربدری در افراد بزرگتر از هشت سال است:
اگر به پای ضربدری توجه نکنیم ودر پی درمان آن نباشیم، احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد:
برای درمان زانو و پای ضربدری ابتدا باید شدت (خفیف، متوسط، شدید) و علت بروز عارضه زانوی ضربدری بررسی شود، سپس پزشک درمان مناسب را تجویز کند. به طور کلی برای درمان این عارضه، راهکارهای زیر مفید و راهگشا هستند.
اگر چاقی و اضافه وزنِ مفرط باعث انحراف زانوها به سمت داخل شده، باید با رژیم غذایی مناسب و ورزش و فعالیت بدنی، وزنتان را کم کنید، تا فشار اضافه از روی زانوها برداشته شود و از خمشدنِ بیشتر ساق پا به داخل و بروز زانو و پای ضربدری جلوگیری شود.
مثل نشستن قورباغهایشکل، این نوع نشستن حتما باید در کودکان رفع شود؛ چراکه باعث انحراف زانوها به داخل میشود، به جای آن بهتر است که چهار زانو بنشیند.
در اکثر موارد ضعف عضلات ران باعث بروز ناهنجاری زانوی ضربدری میشود که با تقویت عضلات، میتوان آن را رفع کرد. در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
اگر یک بیماری زمینهای، مثل نرمیِ استخوان یا کمبود شدیدِ موادِ معدنیِ استخوانی، دلیل بروز ناهنجاری زانوی ضربدری شده، پزشک داروها و مکملهای مخصوص را برای شما تجویز میکند؛ که ضمن درمان بیماری زمینهای، از بدترشدنِ ناهنجاری زانوی ضربدری جلوگیری شود. همچنین قرار گرفتن در معرض آفتاب برای دریافت ویتامین D در بدن پیشنهاد میشود.
کفش بریس (Brace) یا آرتوز (Orthosis) در بعضی موارد برای کودکان تجویز میشود. بهطور مثال اگر علت ناهنجاری پای ضربدری، کف پای صاف یا بد راه رفتن است، که با کفش طبی میتوان مشکل راهِحل کرد.
این راهکار برای موارد حاد پای ضربدری مثل بدفرمیِ شدید پاها و ادامه آن تا بزرگسالی، انجام میشود. اگر زانوی ضربدری با حرکات اصلاحی درمانپذیر نبود، یا با مصرف مسکن درد کم نشد، با توجه به نظر پزشک، جراحی یکی از گزینههای پیشِرو خواهد بود.
ناهنجاریِ زانوضربدری حرکات اصلاحی خاصی دارد که به درمان سریعتر این عارضه کمک میکند، در ادامه این مطلب، این حرکات را معرفی خواهیم کرد.
ضعف عضلات همسترینگ داخلی و عضلات خارجیِ ران هم بهعنوان عاملی برای بروز ناهنجاری پای ضربدری است. شخصی که دچار عارضه زانوی ضربدری است به مرور زمان عضلاتش ضعیف میشوند. اما خوشبختانه با تقویت این عضلات میتوان این ناهنجاری را درمان کرد.
وظیفه حرکت لانگ به پهلو، تقویت عضلات همسترینگ، دورکننده و نزدیککننده لگن و چهارسر ران است. این حرکت اصلاحی برای زانوی ضربدری را باید به ترتیب زیر انجام دهید:
نحوه انجام حرکت
برای انجام این حرکت اصلاحی برای پای ضربدری، احتیاج به استپ یا پله دارید.
نحوه انجام حرکت
این تمرین به منظور تقویت عضلات پشت پا و چهار سر تنظیمشده، پس آن را بدون دمبل یا وزنه بزنید.
نحوه انجام حرکت
این حرکت برای تقویت عضلات خارجی ران و باسن است.
نحوه انجام حرکت
این حرکت اصلاحی زانوی ضربدری مخصوص تقویت عضلات داخلی و نزدیککننده ران است
نکات انجام حرکت
پای پرانتزی یا زانوی ضربدری یک عارضه شایع بین کودکان زیر ۷ سال است و غالبا در بزرگسالی به صورت خود به خود رفع خواهد شد.
اما اگر همچنان باقی ماند، راهکارهای مختلفی برای درمان و رفع آن وجود دارد. در این مطلب ابتدا پای پرانتزی را توضیح دادیم و سپس راهکارهایی برای درمان آن و چندین حرکت اصلاحی برای زانوی ضربدری معرفی کردیم.