به گزارش مجله خبری نگار، ایان باد، داروساز از Chemist۴U، توضیح میدهد که تعدادی از داروهای رایج میتوانند بر توانایی بدن در جذب ویتامینها و مواد مغذی تأثیر بگذارند و میتوانند اشتها را کاهش داده و متابولیسم را کند کنند، که گاهی اوقات منجر به کمبود ویتامینها و مواد معدنی ضروری میشود.
باد میگوید: «داروهای مختلف از راههای مختلفی با بدن ما تداخل دارند و ویتامینها و مواد معدنی مهم ممکن است بدون اینکه متوجه شویم، از بین بروند، به همین دلیل درک اینکه چه چیزی برای هر فرد بهتر است، ضروری است.»
او اضافه میکند افرادی که داروهای متعددی مصرف میکنند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند سالمندان، در کنار افرادی که از کمبودهای تغذیهای اساسی رنج میبرند، بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات کمبود مواد مغذی هستند.
او اشاره میکند که علائم این کمبود ممکن است مبهم باشند، مانند خستگی مداوم، گیجی ذهنی، ضعف عضلانی و نوسانات خلقی، و اغلب به اشتباه توسط برخی به عنوان علائم ناشی از استرس یا پیری تفسیر میشوند.
در ادامه به برخی از رایجترین داروهای روزمره که ممکن است منجر به کمبود ویتامین شوند و راههای پیشگیری از اثرات آنها اشاره شده است:
مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI) از جمله داروهای پرکاربرد در جهان هستند.
این داروها برای کاهش اسید معده و تسکین علائم رفلاکس اسید و سوزش سر دل استفاده میشوند، اما در صورت استفاده طولانی مدت میتوانند مشکلاتی ایجاد کنند.
باد توضیح میدهد که استفاده طولانی مدت از داروهایی مانند «امپرازول» میتواند منجر به کمبود ویتامین B۱۲ شود که برای تشکیل گلبولهای قرمز خون ضروری است، علاوه بر این، سطح سدیم و منیزیم را کاهش میدهد و باعث خستگی و ضعف عمومی میشود.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که استفاده مزمن از مهارکنندههای پمپ پروتون ممکن است به دلیل اختلال در جذب کلسیم، خطر پوکی استخوان را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.
این داروها همچنین با کمبود ویتامینهای B۱۲ و C، آهن و منیزیم مرتبط هستند که ممکن است بر انرژی، خواب و سلامت اعصاب تأثیر بگذارند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ۱۰۰٪ از مصرفکنندگان طولانیمدت داروی «پنتوپرازول» از کمبود ویتامین D رنج میبرند، در حالی که تنها ۳۰٪ از افرادی که این دارو را مصرف نمیکنند، به این کمبود مبتلا هستند که این امر خطر ابتلا به اختلالات استخوانی را افزایش میدهد.
متفورمین برای درمان دیابت نوع ۲، دیابت بارداری و سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) استفاده میشود، زیرا پاسخ بدن به انسولین را بهبود میبخشد و سطح قند خون را کاهش میدهد. با این حال، دکتر باد، داروساز، هشدار میدهد که ممکن است بر جذب ویتامین B۱۲ نیز تأثیر بگذارد.
کمبود این ویتامین باعث بیحالی، افسردگی، اضطراب، بیحسی در اندامها و ضعف عضلانی میشود. در برخی موارد، کمبود آن با مشکلات شناختی، از جمله زوال عقل نیز مرتبط دانسته شده است.
سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS) کمبود ویتامین B۱۲ را به عنوان یکی از عوارض جانبی رایج متفورمین فهرست کرده است و اعتقاد بر این است که از هر ده بیمار، یک نفر به این کمبود مبتلا میشود.
این سازمان توصیه میکند هر کسی که علائم خستگی، ضعف عضلانی، زخمهای دهان یا مشکلات بینایی را تجربه میکند، فوراً به پزشک مراجعه کند.
اگر کمبود ویتامین B۱۲ تشخیص داده شود، پزشک میتواند مکملهای ویتامین B۱۲ را برای جبران آن و بهبود علائم تجویز کند.
باد هشدار میدهد که استاتینها و برخی مسکنها مانند آسپرین ممکن است بر جذب اسید فولیک و ویتامین C تأثیر بگذارند، در حالی که آنتیبیوتیکها ممکن است باکتریهای مفید روده را که ویتامین K تولید میکنند، تضعیف کنند. ویتامین K برای لخته شدن خون و بهبود زخم ضروری است.
مشخص است که استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی - مانند آسپرین و ایبوپروفن - میتواند به پوشش روده آسیب برساند و باعث خونریزی داخلی یا التهاب شود و منجر به کم خونی فقر آهن شود.
مصرف منظم پاراستامول همچنین به کبد فشار وارد میکند و توانایی آن را در دفع سموم مختل میکند که میتواند به مرور زمان منجر به آسیب دائمی شود.
داروهای ادرارآور با دفع مایعات اضافی از بدن کار میکنند، اما میتوانند باعث از دست دادن پتاسیم و منیزیم نیز شوند که منجر به گرفتگی عضلات، اسپاسم و ضعف عمومی میشود.
پتاسیم برای تنظیم ضربان قلب و ضربان قلب ضروری است و کمبود آن میتواند منجر به اختلالات ریتم قلب و اختلال در پمپاژ خون شود.
این کمبود را میتوان با مصرف رژیم غذایی سرشار از سبزیجات برگدار، آجیل و غلات کامل جبران کرد تا سلامت قلب را ارتقا داده و از عدم تعادل جلوگیری شود.
باد توصیه میکند قبل از مصرف هرگونه مکمل غذایی یا ویتامین، به خصوص اگر از داروهای طولانی مدت استفاده میکنید، با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا از تداخلات دارویی جلوگیری شود و از دوزهای ایمن اطمینان حاصل شود.
او همچنین بر اهمیت یک رژیم غذایی متعادل و خوردن غذاهایی که از جذب مواد مغذی پشتیبانی میکنند، مانند ماست غنی از پروبیوتیک هنگام مصرف آنتیبیوتیکها، و سبزیجات برگ سبز برای افزایش اسید فولیک، به منظور حفظ تعادل ویتامینها و مواد معدنی در بدن، تأکید میکند.
منبع: دیلی میل