زخم کاریِ کودکان کار اتباع بر چهره خیابان‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، «اتباعی که به ایران می‌آیند، قبل از هرکاری، کودک خود را سر چهارراه می‌فرستند.» این را مدیرکل بهزیستی استان تهران محمد نصیری می‌گوید.

معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور مهری سادات موسوی جمعه گفت که شناسایی کودکان کار و خیابان از روی «عنبیه چشم» در حال انجام است و سال گذشته در کل کشور نزدیک به «۱۴ هزار کودک کار و خیابان» شناسایی شده است.

اولین بار در سال ۱۳۷۸ سازمان بهزیستی به موضوع کودکان خیابانی ورود پیدا کرد و اکنون ۲۲ سازمان و نهاد دولتی و غیردولتی در این زمینه مسئولیت دارند و بالغ بر ۹ طرح مختلف در این زمینه اجرا شده است.

طبق آمار رسمی، در برخی استان‌ها از جمله تهران بالغ بر ۸۰ درصد از کودکان کار و خیابان از اتباع هستند که بین آنها فراوانی افغانستانی‌ها بیشتر است و بیش از ۶۰ درصد از آنها اتباع غیرمجاز هستند.

زباله‌گردی، دست‌فروشی سر چهارراه، تکدی‌گری، کار‌های سخت و طاقت‌فرسا و توزیع مواد مخدر بدترین اشکال کار کودکان خیابان است.

در سرتاسر جهان عوامل متعددی مانند افزایش مهاجرت‌های داخلی و خارجی، خشکسالی، حوادث طبیعی، وجود آسیب‌های اجتماعی ناشی از گسترش فقر، اعتیاد والدین به مواد مخدر و خشونت‌ها دست‌به‌دست هم داده است تا تمایل زیادی برای استفاده از کودکان به‌عنوان نیروی کار وجود داشته باشد. به‌طوری که مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد سال ۲۰۲۱ را سال حذف کار کودکان معرفی کرد، اما همچنان سالانه ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ساله از کودکی محروم‌اند.

محمدعلی بیگلری، کارشناس آسیب‌های اجتماعی، فقر را دلیل افزایش کودکان کار و خیابان می‌داند و می‌گوید که این کودکان هیچ‌گاه در اولویت رسیدگی نبوده و همچنان نیز نیستند. به‌تازگی و «به دلیل فقر شدید برخی از این کودکان برای پول بیشتر فریب خرده‌فروشان مواد مخدر و گاهی تولیدکنندگان آن را می‌خورند و درگیر چنین کار خطرناکی می‌شوند». 

اما یک آسیب‌شناس اجتماعی دیگر مجید ابهری می‌گوید که کودکان کار‌های واقعی افرادی هستند که در مقابل چشم ما نیستند، بلکه آنها در کارگاه‌های زیرزمینی، ریخته‌گری، شیشه‌سازی و صابون‌پزی مشغول به کار هستند و در واقع کسی آنها را نمی‌بیند. اینهایی که در خیابان می‌بینید عمدتاً کودکان کار‌های خیابانی از اتباع بیگانه هستند که در برخی از موارد «درآمدشان از چند کارمند یا کارگر بیشتر است»، زیرا آنها فقط پول گرفته و جمع می‌کنند و به رده‌های بالاتر خود می‌دهند.

محمدجواد کاظمینی، مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز، می‌گوید که به کودکان کار اتباع خارجی که ماهانه دریافتی هنگفتی از مردم دارند، کمک نکنید چراکه کمک‌کردن به این افراد علاوه بر هدررفتن منابع اقتصادی کشور، موجب ازدست‌رفتن فرصت‌های شغلی، افزایش انواع بزه‌ها و آسیب‌های اجتماعی می‌شود که می‌تواند تمام تلاش‌های صورت‌گرفته از سوی دولت و مراکز مردم‌نهاد را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.