این گونه شادی عید فطر را لمس خواهید کرد‌

به گزارش مجله خبری نگار، بار‌ها و بار‌ها شنیده‌ایم وقتی روز «عید فطر» می‌شود، اتفاق خاصی روی می‌دهد، اتفاقی از نوع بذل و بخشش الهی با یک عالمه اتفاق‌های خوب دیگری که با چشم سر نمی‌توان دید، موردی که پیامبر اکرم (ص) در روایتی می‌فرماید «فَإِذَا کَانَتْ لَیلَةُ الْفِطْرِ وَ هِی تُسَمَّی لَیلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَی اللَّهُ الْعَامِلینَ أَجْرَهُمْ بِغَیرِ حِسَابٍ»، چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد، فرا رسد، خداوند پاداش عمل‌‏کنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد. چون صبح روز عید فرا رسد، خداوند فرشتگان را در تمام شهر‌ها برانگیزد؛ پس در زمین فرود آیند و سر کوچه و گذر‌ها بایستند و گویند: «ای امت محمد، به سوی پروردگار کریم برای نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد، و گناهان بزرگ را بیامرزد».

ماه مبارک رمضان با یک ماه روزه‌داری، بندگی و طاعت در کنار شب زنده‌داری و مراسم‌های احیایش تمام شد و ما در روز عید فطر، منتظر دریافت عیدی‌های خدا هستیم، آیا این عیدی‌ها را قرار است با چشم سر و دل مادی دریافت کنیم؟ اصلاً این عیدی که این قدر خاص است، خاص بودنش را چگونه می‌توانیم احساس کنیم؟

کارشناس فقه تربیتی حجت‌الاسلام هادی عجمی برایمان از راهکاری می‌گوید که باعث ماندگاری شادی فطرانه در زندگیمان می‌شود.

ایستگاه اول؛ ارتباط شادی عیدی فطر با یک جمله زیارت‌نامه

قبل از اینکه به سراغ راهکار‌ها برویم، شما را به حال و هوای زیارت امام رضا (ع) از راه دور می‌بریم، فرض کنید از باب الرضا و باب الجواد وارد شده‌اید، سپس مشغول خواندن اذن دخول می‌شوید و می‌خوانید «فَتَحْتَ بَابَ فَهْمِی بِلَذِیذِ مُنَاجَاتِهِمْ»؛ همان جمله معنوی که ما در ورود به دیگر حرم‌ها می‌خوانیم و می‌گوییم «فهم مرا به چشیدن لذت مناجاتشان بازکرده‌ای»، حال برای چرایی ارتباط این جمله از زیارت‌نامه اذن دخول با شادی عید فطر باید به مطلب دیگری اشاره کنیم، پس باز هم با ما همراه باشید:

ایستگاه دوم؛ ارتباط شادی عید فطر با عالم غیب

القصه، ماجرا از این قرار است که در نظام فکری و تربیت اسلامی، یکی از نکات اصلی دین، ایمان به غیب است، همان گونه که در آیات ابتدایی سوره مبارکه بقره می‌خوانیم «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ». بگذارید یک مقدار مسأله را بازتر کنیم، اصلاً ما بر خلاف تئوری‌های انسان‌محور و لذت محور دنیایی که خودش را محدود به حواس ظاهری کرده، ما این حواس ظاهری را یک ابزار برای آن حواس‌های واقعی ـ در کل روح انسان درک می‌کندـ می‌دانیم.

فرض کنید برای شما آناتومی بدن را شرح می‌دهند که کار مویرگ و رگ این‌چنان و آن‌چنان است و از طریق حواس پنج‌گانه لذت، ناراحتی، زبری و نرمی را متوجه می‌شوید؛ اما در نهایت کجا آن لذت یا ناراحتی را درک می‌کند؟ آیا در نهایت فلان قسمت مغز درک نهایی را دارد؟ خیر! آن قسمت هم وسیله است که آن لذت و ناراحتی را به روح برساند. پس مغز انتهای خط نیست. آن هم وسیله برای روح است. این گونه می‌شود که روح شما خوشحال و ناراحت می‌شود، زیرا میان روح و جسم ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. جسم وسیله روح است؛ اما روح وسایلی دیگر برای درک هم دارد! و محدود به جسم نیست!

بله! ما مسلمانان قائل به عالم غیب هستیم. در بحث ما نیز، روح می‌تواند مستقیم بدون واسطه بدن، از غیب، احساسا‌هایی را درک کند؛ لذت و ناراحتی‌هایی را درک کند. مانند عالم خواب که روح بدون این ابزار بدن، خوشی و ناخوشی‌هایی را درک می‌کند.

ایستگاه سوم؛ ارتباط شادی عید فطر با حواس پنج‌گانه

حجت‌الاسلام عجمی با اشاره به اینکه انسان در حقیقت ناراحتی، خوشحالی و لذتش را با روحش درک می‌کند، می‌گوید که ارتباط با این اسباب مادی و حس‌های ظاهری ما را به این سمت و سو سوق داده که فکر کنیم شادی عید فطر را هم باید با همین اسباب درک کنیم، اما مسأله فراتر از این‌هاست. در این اثنا ماه مبارک رمضان به عنوان ماه مهمانی خدا یاد می‌شود. منتها وقتی شخصی به مهمانی می‌رود قرار است خوشحال شود، چون دید و بازدید دارد، اما دیگر این چه مهمانی است که خوردن ندارد؟ بلکه یک مقدار ضعف و افتادن فشار دارد!

او می‌افزاید در اینجا نکته‌ای نهفته است، اینکه این مهمانی از جنس لذت یا مهمانی جسمی نیست، اتفاقاً یک مقداری اذیت برای جسم هم دارد، از آنجایی که بسیار درگیر حواس ظاهری هستیم ـ البته بخشی از آن طبیعی است ـ و درکی از حس‌های خوب بدون واسطه جسم نداریم، برای همین به مشکل برمی‌خوریم. زیرا خوشحالی و ناراحتی را مساوی با خوشحالی و ناراحتی ابزار‌های مادی می‌دانیم. در حالی که در ماه رمضان خدا دقیقاً می‌خواهد عکس این مسأله را به ما نشان بدهد که در این ماه، «روح لذت می‌برد».

باز در روایت خواندیم که در هر شب ماه مبارک، تعدادی از مؤمنان بخشیده شدند، در شب‌های احیا هم تعداد قابل توجهی از بندگان مورد رحمت و مغفرت قرار گرفتند و از همه بیش‌تر در شب و روز عید فطر! و باز گریزی به این بخش زیارت‌نامه اذن دخول حرم ائمه «فتحت باب فهمی بلذیذ مناجاتهم» و شاه‌کلید بحث اینکه بعد از یک ماه روزه‌داری یک بابی در درون مؤمن باز می‌شود که آن مسرت و خوشحالی اطاعت خدا را حس کند.

شادی آزادی عید فطر این گونه مانا می‌ماند

در این یک ماهی که شما روزه گرفتید، از روزه‌داری‌تان خوشحال هستید؛ با اینکه جسم شما خسته و تشنه است؛ اما روح‌تان متعالی شده است. با این وجود در پایان، این ماه چه عوایدی برای شما داشته که شادی شما را دوچندان کند؟

حجت‌الاسلام عجمی می‌گوید ماه مبارک رمضان ما را بزرگ می‌کند. خدا می‌خواهد با ماه رمضان بزرگ شویم، از ادراکات این جسم بالاتر رویم و در همین دنیا ادراکاتی دیگر هم داشته باشیم. ما لذت‌هایی را درک می‌کنیم که جسمی و با حواس بدنی نیست!

او درباره اینکه چه کار کنیم تا این شادی خاص روز عید فطر را بهتر درک و لمس کنیم، ادامه می‌دهد ما هنوز نتوانستیم روحمان را آن قدر تقویت کنیم که بتواند این لذت‌ها را بهتر درک کند؛ زیرا خیلی تعلق خاطر به آن علائم خوشحالی و ناراحتی ناشی از جسم داریم. به عبارتی دیگر هنوز روح ما ارتباطش با جسم زیاد است! در حالی که باید آن قدر روح را پرورش داد که در مرتبه بالاتری از جسم قرار بگیرد. اگر به این مرتبه برسیم بیشتر لذت ماه رمضان و عید فطر را درک می‌کنیم.