سیاست‌ها و چالش‌های ملی و جهانی در حوزه هوش مصنوعی

به گزارش مجله خبری نگار،، تاریخچه توسعه هوش مصنوعی پر از فراز و نشیب بوده و در برهه‌هایی از زمان علاقه و بودجه اختصاص داده شده به آن کاهش یافته است و بدون پافشاری دانشمندان، این فناوری هیچ‌گاه در وضعیت کنونی قرار نمی‌گرفت و بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره ما نمی‌شد.

ماشین‌های دارای هوش مصنوعی قادرند حجم عظیمی از داده‌های به‌دست‌آمده از منابع مختلف را برای انجام طیف گسترده‌ای از وظایف، بررسی کرده و آن‌ها را به کار ببرند. گسترش هوش مصنوعی دوگانگی‌های متعددی نظیر خطرات و فرصت‌ها، انسان و ماشین، محدودیت‌ها و توانمندساز‌ها ایجاد کرده است بنابراین رگولاتور‌ها باید با این موضوعات و عدم اطمینان برای ایجاد زیرساختی امن و ایمن برای توسعه هوش مصنوعی تعامل داشته باشند.

همزمان با گسترش هوش مصنوعی و استفاده از آن در کشور‌ها چند ماهی است که پای این فناوری به ایران هم باز شده است و تصمیمات مهمی از سوی نهاد‌های دولتی درباره آن اتخاذ شده است به طور مثال در قانون برنامه هفتم توسعه وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی مکلف به تهیه سند هوش مصنوعی شده‌اند. در واقع در قانون هفتم توسعه به همه دستگاه‌ها تکلیف شده که ظرف سال اول برنامه، برای استفاده حداکثری از هوش مصنوعی برنامه خود را تدوین و به تصویب هیأت وزیران برسانند.

در همین رابطه به تازگی محمد خوانساری- معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران- در سمینار «هوش مصنوعی و کاربست آن در آموزش عالی» که در دانشگاه تهران برگزار شد، سیاست‌های ملی و جهانی در حوزه هوش مصنوعی و چگونگی تنظیم‌گری آن را تشریح کرد.

وی اظهار کرد: در حال حاضر کشور ایران از منظر مقالات در حوزه هوش مصنوعی، رتبه ۱۵ جهان را دارد، اما از نظر کاربست فناوری هنوز فاصله قابل توجهی داریم و باید برای پرکردن فاصله کنونی تلاش بیشتری را به کار گیریم.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، در زمینه چالش‌ها و سیاست‌گذاری‌های هوش مصنوعی در جهان گفت: در وضعیت کنونی، کشور‌های جهان به طور نامتناسبی از هوش مصنوعی بهره‌مند شده‌اند و استفاده از اطلاعات شخصی کاربران، امنیت و حریم خصوصی افراد را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی دیگر از چالش‌های موجود، تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار است. به طوری که اتوماسیون و رباتیک می‌تواند منجر به جا به جایی میلیون‌ها شغل انسانی شود. توزیع و گسترش تراکنش‌های مالی غیر نقدی و استفاده از رمزارزها، می‌تواند از دیدگاه مالی و امنیتی در تعامل با هوش مصنوعی چالش‌های جدیدی را ایجاد کند.

خوانساری سلامت و امنیت، اخلاق، حریم خصوصی، رویکرد‌های مشارکتی، برابری و عدالت اجتماعی، اقتصاد و نیروی کار را جزو موضوعات داغ و کلیدی در سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری هوش مصنوعی دانست و بیان کرد: با قانون‌گذاری درست می‌توان، خطرپذیری استفاده از هوش مصنوعی را در دنیا کاهش داد. به طوری که بررسی پهنه‌بندی لوایح تدوین شده در خصوص کشور‌های بهره‌مند از هوش مصنوعی نیز بر این مهم دلالت دارد.

وی با خاطرنشان کردن این مهم که پیشرفت سریع هوش مصنوعی از چارچوب‌های حکمرانی و حاکمیت فعلی در کشور‌های در حال توسعه پیشی گرفته است، تشریح کرد: استفاده نادرست از کاربرد‌های هوش مصنوعی و عدم رگولاتوری جهت تسریع در توسعه و جلوگیری از خطرات ناشی از آن، می‌تواند اقتصاد کشور‌های جامانده از این موج را بی‌ثبات و حکمرانی فرهنگی، سیاسی و بین‌المللی را از کنترل آن‌ها خارج کند؛ لذا با سیاست‌گذاری و حکمرانی درست می‌توان مانع عقب‌ماندگی عمیق دانش و فناوری شد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خاتمه از توصیه نامه اخلاق در هوش مصنوعی و راهبری هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته ICT در جوامع دانشی که توسط سازمان یونسکو منتشر شده‌اند، به عنوان برخی از اقدامات نهاد‌های بین‌المللی در سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری هوش‌مصنوعی یاد کرد.