مهدای ایران بر بلندای مدار

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: بامداد ۸ بهمن ۱۴۰۲، بخشی دیگر از آرزو‌های دانشمندان هوافضای این سرزمین با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره «مهدا» و دو محموله تحقیقاتی محقق شد.

بی شک، به نتیجه رساندن ماهواره «مهدا» برای دانشمندان صنعت فضایی ایران به یک دلیل مهم دیگر هم اهمیت داشت؛ این که مدیر پروژه مهدا، دانشمند برجسته حوزه فضایی کشور دکتر «محمد ندافی پور میبدی» بود که وقتی او بیش از ۹۰ درصد پروژه را پیش برده بود، در جریان شیوع کرونا با این دنیا وداع کرد و پژوهشگاه فضایی ایران به پاس تجلیل از این دانشمند فقید، نام دختر او «مهدا» را بر این ماهواره نهاد. ما در این گزارش، با سید محمد نوید قریشی، پسادکترای مهندسی فضا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی و عضو هیئت مدیره انجمن هوافضای ایران درباره ابعاد این دستاورد، گفتگو کردیم.

مهدا، سیگنال داد

اما وجه مهم این پرتاب، سلام «مهدا» به فضا بود و سیگنال‌هایی که به زمین داد. وزیر ارتباطات پس از پرتاب مهدا و دو محموله دیگر، در پیامی نوشت: «به لطف خدا یازدهمین پرتاب در دولت سیزدهم با موفقیت انجام و برای نخستین‌بار، ماهواره‌بر سیمرغ به طور همزمان ماهواره مهدا و دو محموله تحقیقاتی دیگر را با موفقیت در مدار قرار داد و سیگنال مهدا هم دریافت شد. این دستاورد مهم را به مردم عزیز، متخصصین فضایی به ویژه همکارانم در پژوهشگاه فضایی و وزارت دفاع تبریک عرض می‌کنم.»

مهدا؛ ماهواره تمام ایرانی

در همین ابتدا، مهم است بدانیم که پروژه مهدا، یک فناوری کاملا ایرانی است. دکتر سید محمد نوید قریشی، در این باره می‌گوید: «ماهواره مهدا یک ماهواره تماماً ایرانی با وزن ۳۲ کیلوگرم است که در کلاس وزنی میکرو ماهواره‌ها شناخته می‌شود. این ماهواره در مدار بیضوی با ارتفاع کمینه ۴۵۰ کیلومتر و ارتفاع بیشینه ۱۱۱۰ کیلومتری قرار گرفت. مهدا یک ماهواره تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن کاملاً به صورت بومی و در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است.»

ماموریت مهدا چیست؟

متخصصان هوافضا، برای مهدا چند ماموریت پیش بینی کرده اند: «ماموریت اصلی این ماهواره، آزمایش و تست تجهیزات ساخته شده و توسعه‌یافته داخلی در مجموعه پژوهشگاه فضایی ایران در مدار و در شرایط محیطی است. همچنین ماموریت دیگر این ماهواره، بررسی صحت عملکرد ماهواره‌بر سیمرغ در تزریق چندگانه محموله‌های فضایی در مدار پایین زمین و ارزیابی عملکرد برخی از طراحی‌های جدید و قابلیت اطمینان فناوری‌های بومی در فضاست.»

از کیهان و هاتف هم بشنویم

از دکتر قریشی درباره دو ماهواره دیگر که همزمان با «مهدا» به مدار پرتاب شد، می‌پرسم که او این طور برایمان توضیح می‌دهد: «در کنار این ماهواره، دو نانو ماهواره کیهان ۲ و هاتف یک که در دسته ماهواره‌های مکعبی شناخته می‌شوند با وزن کمتر از ۱۰ کیلوگرم با موفقیت به فضا پرتاب شد. نانو ماهواره کیهان ۲، از سری ماهواره‌های مکعبی شرکت صاایران است که برای اثبات فناوری موقعیت‌یابی فضاپایه طراحی و ساخته شده است و امکان تعیین موقعیت را به صورت بومی و مستقل از سامانه‌های موقعیت‌یابی جهانی، برای گیرنده‌های زمینی فراهم می‌کند. همچنین در این ماهواره، از زیرسیستم تعیین و کنترل وضعیت به منظور نشانه‌روی پایدار و دقیق ماهواره به سمت زمین، استفاده شده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران درباره هاتف ادامه می‌دهد: «نانو ماهواره هاتف یک نیز، از سری ماهواره‌های مکعبی همین شرکت است که به منظور اثبات فناوری مخابرات باند باریک با کاربرد اینترنت اشیاست.»

دستاورد جدید این پرتاب چه بود؟

اما یک پرسش دیگر ما از عضو هیئت علمی پژوهشگاه فضایی ایران این است که این پرتاب جدا از داده‌هایی که از مدار ارسال می‌کند، چه ویژگی مشخصی برای ما دارد که این طور می‌شنویم: «ما برای نخستین بار توانستیم با یک پرتاب، سه ماهواره را به مدار ارسال کنیم که این دستاورد البته در میان برخی از هفت کشور صاحب فناوری فضایی وجود دارد که ما هم با این پرتاب، به این فناوری دست یافتیم. درواقع با این روش، هزینه‌های ارسال ماهواره تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند و در این زمینه باید این نوید را بدهیم که پرتاب‌هایی از این دست همچنان در دستور کار صنعت فضایی ایران قرار دارد.»