پشت‌پرده هزینه‌های نجومی ثبت عقد!

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: در راستای اجرای قانون ۱۳ ماده‌ای تسهیل ازدواج جوانان که از سال ۱۳۸۴ به‌تصویب نهایی رسیده، تاکنون برنامه‌ها و طرح‌های بسیاری از تاسیس قرارگاه ازدواج، افزایش اعتبار وام‌های ازدواج، راه‌اندازی کمیته ازدواج آسان و ارزان و بسیاری دیگر از این دست موارد، در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته است؛ سیاست‌هایی که قرار بوده شعار حمایت از ازدواج‌های آسان، افزایش آمار تشکیل خانواده و به تبع آنها، فرزندآوری را به فعلیت برسانند و البته که در دولت اخیر نیز این سیاست‌ها به جد و جهد از سوی بسیاری از دستگاه‌ها و سازمان‌ها مورد پیگیری قرار گرفته‌اند. اما به‌رغم این پیگیری‌ها به تازگی اخباری منتشر شده که گواه عدم‌رعایت تعرفه مصوب ثبت ازدواج در برخی دفاتر ازدواج و طلاق است. در این نوشتار صحت و سقم این اخبار را بررسی کرده‌ایم.

پس تسهیل ازدواج جوانان کجاست؟

ماجرا از این قرار است که چند روز پیش، خبری کوتاه مبنی بر دریافت مبالغ میلیونی از سوی دفاتر ثبت ازدواج برای جاری کردن خطبه عقد میان عروس خانم‌ها و آقا داماد‌ها و همچنین ثبت رسمی نکاح آنها، پربازدید شد: خبری که عزم جزم دستگاه‌های دولتی برای تسهیل ازدواج جوانان را تا حدودی زیر سؤال می‌برد و از طرفی مغایر با تعرفه مصوبه ۱۴۰۲ یعنی ۸۴۴ هزار و ۲۹۶ تومان است. به‌عبارتی ساده‌تر، عروس‌ها و آقا داماد‌ها در یکی از نخستین گام‌هایشان برای ازدواج و تشکیل خانواده با گرانی، آن هم از نوع غیرقانونی اش مواجه هستند! ابتدا با چند دفتر ازدواج و طلاق در مناطق و محله‌های مختلف تهران تماس گرفتیم و از هزینه‌های مربوط به ثبت ازدواج در دفترشان پرسیدیم.

مسئول یکی از دفاتر ثبت ازدواج در توضیح علت بالا بودن هزینه‌های ثبت عقد نسبت به تعرفه گفت: «وقتی محدودیت ثبت عقد (هر دفتر ثبت ازدواج مجاز به ثبت فقط ۱۸۰ مورد عقد طی یک سال است) برای صنف ما قائل می‌شوند، اتفاقاتی از این دست که هزینه‌های بالاتر از تعرفه دریافت شود، بعید به نظر نمی‌آید. از سویی تعداد مراجعه‌کنندگان برای عقد و ازدواج یا کاهش یافته یا به‌طور مناسبتی و فصلی به دفاتر مراجعه می‌کنند که این مسئله باعث می‌شود زمان‌های طولانی از یک سال را بیکار و بدون درآمد باشیم، برای همین کمی بالاتر از تعرفه هزینه می‌گیریم تا کمی جبران شود!»

اجاره دادن دفاتر ازدواج به افراد غیرمسئول

علی مظفری، رئیس سابق کانون سردفترداران کشور معتقد است که برای جلوگیری از افزایش غیرقانونی تعرفه ثبت عقد، باید نظارت از دفاتر مربوطه را با جدیت بیشتری پیگیری کرد. مظفری می‌گوید:
«هر قدر تعرفه‌های مربوط به ثبت عقد را با همه جانبه‌نگری تعیین کنیم، ولی به کمیت و کیفیت نظارت‌ها توجهی نداشته باشیم، سودی در راستای سیاست‌های تسهیلگری ازدواج جوانان حاصل نمی‌شود.»

برای روشن شدن ماجرا به گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالقاسم حسینی ابهری، رئیس کانون سردفترداران ازدواج و طلاق کشور پرداختیم و از او در مورد چرایی عدم‌رعایت تعرفه مصوب ثبت ازدواج و همچنین بی‌اعتنایی به قانون تسهیل ازدواج جوانان پرسیدیم. حسینی‌ابهری پاسخ می‌دهد: «طبق دستورالعمل قوه قضاییه و سازمان ثبت اسناد و املاک، دفاتر مجاز هستند برای ثبت عقد مبلغ ۸۴۴ هزار و ۲۹۶ تومان دریافت کنند. البته برای ثبت هر شرط ضمن نکاح نیز مبلغ ۲۰۰ هزار تومان به مبلغ اصلی اضافه خواهد شد.»

رئیس کانون سردفترداران ازدواج و طلاق کشور در توضیح بیشتر گفت: «البته گزارش‌هایی از تخلف برخی دفاتر در دریافت مبالغ بالاتر از نرخ مصوب، حتی مبالغی از ۱۵ تا ۳۰ میلیون تومان داشته‌ایم که به سرعت با صاحبان آن دفاتر برخورد و مبالغ اضافه به افراد مراجعه‌کننده بازگردانده شده است. این دفاتر متخلف، عمدتا دفاتری بوده اند که از سوی دفتردار بنا به دلایل مختلفی به افراد غیرمسئول اجاره داده می‌شدند و آن افراد غیرمسئول نیز با عدم‌رعایت قانون، مشکلاتی را به‌وجود می‌آوردند. با این حال کارشناسان کانون و سازمان ثبت اسناد به نظارت مستقیم از دفاتر مشغول هستند. در همین ارتباط، پذیرای گزارش‌های مردمی هستیم.»

باز هم پای سلبریتی‌ها در میان است!

مسئول یکی دیگر از دفاتر ثبت ازدواج در محله‌های مرکزی تهران نیز می‌گوید: «ثبت ازدواج در دفتر ما حدود ۲ میلیون تومان هزینه دارد. البته این هزینه فقط مختص ثبت عقد با حضور عروس، داماد و والدین‌شان (بدون حضور حتی یک فرد بیشتر یا مهمان!) است. اگر قرار است مهمان و مهمان‌هایی در مراسم عقد شما شرکت کنند، باید اتاق سفره‌آرایی شده و یا سالن عقد دفتر را به‌صورت ساعتی اجاره کنید که آن‌ها نیز به ازای هر ساعت و با توجه به تعداد مهمان‌ها از ۴ تا ۳۰ میلیون تومان هزینه دارند.»

سیر صعودی هزینه‌های ثبت عقد در دفاتر ازدواج مناطق شمالی تهران تا حدودی به کمیت و کیفیت خدمات و تشریفات در آن دفاتر بازمی‌گردد. به طوری که مشاور یکی از همین دفاتر در محله قلهک به ما می‌گوید: «هزینه ثبت عقد که ۳ میلیون تومان است. اتاق‌های عقد هم با متراژ‌های مختلف و تزئینات متفاوت، قیمت‌هایی از ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان دارد. منوی پذیرایی هم موجود است، اگر درخواست کنید.»

البته شاخص‌های دیگری مانند موقعیت جغرافیایی، حُسنِ شهرت دفتردار و ثبت عقد سلبریتی‌ها در این دفاتر نیز در صعودی بودن قیمت خدمات آن‌ها مؤثر است. شیب هزینه‌های ثبت عقد در مناطق جنوبی شهر، ملایم‌تر است؛ از یک تا ۲ میلیون تومان. اما با وجود این شیب ملایم هم، هنوز هیچ‌یک بر تعرفه مصوب کانون سردفترداران منطبق نیستند.

هزینه‌های میلیونی به بهانه مهریه‌های میلیاردی

زمان زیادی از تاریخ عقد امیر و شیرین نمی‌گذرد. امیر در این‌باره می‌گوید: «می‌گویند ازدواج را آسان کنید؛ آخر چطور می‌شود آسان برگزار کرد؛ درحالی‌که مجبور هستیم برای ثبت عقد، آن هم بدون حضور مهمان و دوست، فقط ۴ میلیون تومان پرداخت کنیم؟ اگر شروط ضمن عقد مانند حق طلاق و مسکن و ... هم داشته باشیم که باید هزینه بیشتری پرداخت کنیم!»

شیرین نیز صحبت‌های شریک زندگی‌اش را تایید می‌کند و می‌گوید: «۴ میلیون تومان هزینه کمی نیست و می‌شود با آن چند خرید کوچک برای تشکیل زندگی انجام داد. جالب است که هزینه ثبت عقد بالا رفته، اما کیفیت آن پایین آمده.» مراسم عقد سارا و سامان نیز به تازگی برگزار شده است. سامان می‌گوید: «بعضی از دفاتر براساس میزان مهریه، هزینه ثبت عقد دریافت می‌کنند؛ یعنی هر چه مهریه بالاتر، هزینه ثبت عقد هم گران‌تر! یادم می‌آید که چند سال قبل یک سفره عقد تزئین‌شده در همه دفاتر پهن بود، اما حالا اگر آن سفره را بخواهیم باید هزینه جداگانه‌ای پرداخت کنیم.»