آیا ساز زدن در اسلام حرام است؟

به گزارش مجله خبری نگار، هنر به عنوان یک وسیله، می‌تواند به هدایت افراد و شکوفایی ظرفیت‌های معنوی کمک کند. اگر هنر این ویژگی را داشته باشد، می‌تواند به پالایش روح و جان آدمی کمک کند. اما اگر هنر از این حقیقت عاری شود، جز وسیله‌ای برای سرگرمی و تفاخر نخواهد بود و به واقع نمی‌توان آن را هنر نامید.

در اسلام، موسیقی نیز از این قانون مستثنی نیست. در اسلام، از انواع موسیقی آوایی در اذان و قرائت‌های قرآن استفاده شده و به عنوان یک وسیله برای ایجاد صلح و آرامش در جامعه بسیار ارزشمند است. اما برخی از انواع موسیقی که ممکن است به عنوان مخدر و لهو شناخته شوند، در اسلام ممنوع است و به عنوان یک وسیله برای پالایش روح و جان آدمی نمی‌توان آن‌ها را هنر نامید.

بنابراین، هنر و موسیقی به عنوان وسایلی برای هدایت و شکوفایی ظرفیت‌های معنوی مورد تأیید قرار می‌گیرند، اما باید به طور کلی از نظر اسلامی آن‌ها را از دیدگاه پالایش روح و جان بررسی کرد و از انواعی که به عنوان مخدر و لهو شناخته می‌شوند، پرهیز کرد.

آیا موسیقی در اسلام به عنوان یک هنر شناخته می‌شود؟ 

بله، موسیقی در اسلام به عنوان یک هنر شناخته می‌شود. در قرآن کریم و روایات اسلامی، به استفاده از موسیقی در مواقع مختلف اشاره شده است. به عنوان مثال، در برخی از روایات، از موسیقی در مراسم عروسی و عید فطر و قربان استفاده شده است. همچنین، از موسیقی در مراسم تعزیه و عزاداری نیز استفاده می‌شود.

در اسلام، آواز خواندن و نواختن ساز‌های موسیقی به دو صورت مختلف، یعنی حلال و حرام، شناخته می‌شود. آواز خواندن و نواختن ساز‌هایی که به منظور ایجاد حس تسلیم و عبودیت و همچنین پرهیز از ایجاد هیجانات زیاد به کار می‌روند، حلال و مجاز هستند. اما ساز‌ها و آواز‌هایی که به منظور ایجاد هیجانات شدید و بی نظم به کار می‌روند، در اسلام حرام و غیرمجاز هستند.

بنابراین، موسیقی به عنوان یک هنر در اسلام شناخته می‌شود، اما باید از انواع موسیقی‌هایی که باعث تحریک و هیجان زیاد می‌شوند و با ارزش‌های اخلاقی اسلامی سازگار نیستند، پرهیز کرد.

برخی از ابزار رایج موسیقی در عصر حاضر را از وسایل مشترک می‌دانند که اگر به صورت لهوی و مناسب مجالس فساد نواخته نشود، استفاده از آن‌ها حلال است؛ مانند: طبل، سنتور، چنگ، ارگ و ویولون.

فتوای برخی از مراجع تقلید درباره استفاده از وسایل موسیقی چنین است:

پاسخ آیت الله خامنه‌ای:

آن دسته از آلات موسیقى که عرفاً از آلات مشترک و قابل استفاده براى کارهاى حلال محسوب مى‏‏شود، خرید و فروش و استفاده از آن به قصد منفعت حلال جایز است، ولى خرید و فروش و استفاده از آلاتى که عرفاً از آلات مخصوص لهو (موسیقى حرام) محسوب مى‏‏شود، جایز نیست.

پاسخ آیت الله هادوی تهرانی:

یک ساز خاص حرام نیست. اگر موسیقی نواخته شده توسط این ساز به گونه‌ای باشد که شهوت را در افراد تحریک کند و مناسب مجالس لهو و لعب باشد، این عمل حرام است.

پاسخ آیت الله صافی گلپایگانی:

بلی حرام است.

پرسش: حکم نواختن با آلات موسیقى را بیان کنید؟ حکم نوازندگی چیست؟

پاسخ همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از آلاتى است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جایز نیست؛ ولى اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشکال ندارد.

پاسخ آیات عظام بهجت و صافى: به طور کلى نواختن با آلات موسیقى (لهو)، حرام است.

حکم نوازندگی زن:

پرسش: آهنگ نواختن زن پیش مرد نامحرم چه حکمی دارد؟

پاسخ آیت الله مکارم شیرازی: اگر آهنگ حرام بوده باشد به هر صورت حرام است و اگر از نوع حلال باشد و منشا مفسده‌ای گردد آن نیز حرام است.

احکام شرعی مربوط به انواع آلات موسیقی:
پرسش: نى زدن اگر موجب فساد نباشد، چه حکمى دارد؟

پاسخ آیت الله بهجت: نى از آلات مخصوص موسیقى است و اشکال دارد.

پرسش: آیا دایره زدن حلال است؟

پاسخ آیت الله بهجت: دایره نیز از آلات و وسایل طرب مى‏باشد و استعمال آن حرام است.

پرسش: حکم وسایل طرب و استفاده و خرید و فروش و ساختن و تعلیم و تعلم آن‏ها از قبیل تار، سه تار، سنتور، تنبور، قانون، قیچک، کمانچه، نى، تنبک، دف، پیانو، ویولون، ویلا، کلارینت، فلوت، هورن، ترومپت، و سازهاى کوبه ‏اى، چه صورتى دارد و خانه ‏ها و مؤسسات و اشتغال و درآمد از این راه چه حکمى دارد؟ شکستن آن‏ها ضمان‏ آور است یا خیر؟

پاسخ آیت الله بهجت:، چون وسایل ذکر شده، ابزار و آلات ویژه لهو مى‏باشند اشتغال و درآمد آن‏ها و کل امور مذکور حرام است و از بین بردن صورت و شکل ظاهرى آن‏ها واجب است و در این خصوص ضمانى ندارد.

پرسش: آیا از لحاظ شرعى نواختن موسیقى و آموزش و فراگیرى آن، شغل و درآمد آن حلال محسوب مى ‏شود؟

پاسخ آیت الله بهجت: اشتغال و کسب درآمد از چنین حرفه ‏هایى حرام است.

پرسش: آیا نواختن دف اشکال شرعى دارد؟

پاسخ آیت الله سیستانی: اگر به کیفیتى باشد که موسیقی مناسب مجالس لهو و لعب ازان بلند شود جایز نیست.

پرسش: حکم دهل زدن و تنبور براى مردان درجمع زنان چیست؟

پاسخ آیت الله سیستانی: اگر نواختن به کیفیت لهوى باشد جایز نیست. 

منبع:اینفو