انباشت فلز‌های سنگین در محصولاتی که به شکل گسترده با فاضلاب آبیاری می‌شوند

به گزارش مجله خبری نگار، برنج که جاذب قوی آرسنیک و کادمیوم است، اساس رژیم غذایی بشر در مناطق وسیعی از جهان است و می‌تواند منبع اصلی آلودگی فلز‌های سنگین (HM) در موجودات زنده باشد. استفاده طولانی مدت از مقادیر کم فلز‌های سنگین می‌تواند باعث سندرم مزمن و اختلال در عملکرد اندام‌های داخلی شود. اطلاعات در مورد تراکم فلز‌های سنگین در مواد غذایی و نحوه جذب آن‌ها از طریق غذا برای ارزیابی خطر سلامتی از اهمیت بالایی برخوردار است.

باتوجه به نگرانی درمورد ایمنی مواد غذایی، سمیّت بالا و مقادیر بالای فلز‌های سنگین ازجمله سرب، کادمیوم و مانند آن در برنج که یکی از پُر مصرف‌ترین مواد غذایی در ایران است، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین در مطالعه‌ای به منظور بررسی تجمع فلز‌های سنگین در ۱۲ نوع نمانام (برند) برنج، شامل شش نمانام وارداتی، و شش نمانام کشت از بازار داخلی شهرستان بوشهر انجام شد.

دکتر رزاق محمودی، دکترای تخصصی بهداشت مواد غذایی و رئیس دانشکده بهداشت و پیراپزشکی دانشگاه و مجری این طرح گفت: براساس یافته‌های مطالعه، میانگین سرب و کادمیوم در نمانام‌های برنج کشت شده، اندکی بیشتر از مرز مجاز سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) و میانگین غلظت آرسنیک کمتر از مرز بود. وی افزود که هرچند، تراکم سرب و کادمیوم در برنج‌های کشت شده بالاتر از شیوه‌نامه‌ها بود، ولی ارزیابی پیامد‌های سلامتی نشان داد که مصرف برنج، خطرات بهداشتی یا سرطان‌زایی برای انسان ندارد.

مجری این طرح، پیشنهاد کرد برای حفظ سلامت انسان و کاهش آلودگی مواد غذایی به فلز‌های سنگین، باید کار‌های پیشگیرانه از جمله پایش دوره‌ای و سامانمند بر فلز‌های سنگین در غذا انجام شود.

دکتر محمودی گفت: از آنجایی که برنج غذای اصلی مردم ایران است و با توجه به تجمع زیستی فلز‌های سنگین که می‌تواند پیامد‌های ناخواسته بر سلامتی داشته باشد و همچنین پیامد‌های زیست محیطی که می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به خاک، آب و چرخه غذا وارد کند، باید بیشتر مراقب مصرف غذا‌های دارای فلز‌های سنگین بود.

گفتنی است، در این پژوهش محمد زارعیان و علی مهرابی، کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی، سعید شهسواری، دکترای آمار زیستی و بهداشتی، دکتر عمار مریم آبادی، دکترای شیمی و دکتر پیمان قجربیگی، دکترای تخصصی بهداشت مواد غذایی همکاری داشتند.