وقتی متحدان واشنگتن هم به تندروی‌های آمریکا در اوکراین پشت می‌کنند

به گزارش مجله خبری نگار، مهمات خوشه‌ای از صد‌ها بمب کوچک نارنجک‌مانند تشکیل شده‌اند که از هواپیما یا توپخانه پرتاب می‌شوند. پس از پرتاب و با رسیدن به فاصله معینی از هدف، پوسته خارجی این بمب‌ها جدا شده و صد‌ها بمب کوچک بر فراز مساحتی معادل چندین زمین فوتبال گسترده می‌شوند.

این مهمات در دوران جنگ سرد به یکی از مهم‌ترین سلاح‌ها در انبار‌های تسلیحاتی کشور‌ها تبدیل شده بود و هدف از تولید آن، حمله به اهدافی است که هدف قراردادنشان سخت است؛ مانند تانک‌ها و خودرو‌های زرهی که متحرک هستند.

انتقادات وارده به این مهمات از کجا ناشی می‌شود؟
مهمات خوشه‌ای سلاح‌های خطرناکی هستند، زیرا احتمال خطا در آن‌ها بالاست. اگر این بمب‌ها از هواپیما رها شوند، عملاً سقوط آزاد دارند. در این وضعیت، کافی است کمی باد شروع به وزیدن کند تا این مهمات هدف خود را از دست داده و به مناطق غیرنظامی اصابت کنند. اما حتی اگر این مهمات از توپخانه شلیک شوند، باز هم پس از باز شدن پوسته و گسترده شدن بر سطحی وسیع، احتمال خطا رفتنشان در آن مقیاس زیاد است. با این حال، حتی اگر - بر فرض محال - هدف‌گیری کاملا دقیق انجام شده و تمامی این صد‌ها بمب به هدف اصابت کنند، باز هم جان غیرنظامیان در خطر است.

بسیاری از این بمب‌های کوچک پس از برخورد با هدف، منفجر نمی‌شوند و تا ده‌ها سال پس از پایان جنگ، در میدان‌های سابق نبرد باقی می‌مانند. این مهمات که حالا عملاً به مین‌های ضدنفر تبدیل شده‌اند، مشخصاً برای کودکان جذاب به نظر می‌رسند، چرا که سطح براقی دارند. بدین ترتیب، این مهمات تا ده‌ها سال پس از پایان جنگ، همچنان جان غیرنظامیان را می‌گیرند، از جمله کودکان معصومی که در روز‌های جنگ حتی متولد هم نشده بودند.

بمب خوشه‌ای به چه کار اوکراین می‌آید؟
اوکراین مدت‌هاست که از ضدحملاتی گسترده صحبت می‌کند تا نیرو‌های روسیه را از قلمرو شرقی خود و همچنین شبه‌جزیره کریمه در جنوب این کشور خارج کند. اما به اعتراف مقام‌های نظامی غرب از جمله خود اوکراین، این ضدحمله از سرعت خوبی برخوردار نبوده و دستاوردهایش کمتر از انتظار است. دلیل اصلی ناتوانی اوکراین برای پیشروی در جبهه شرقی، استحکامات دفاعی است که نیرو‌های مسلح روسیه برپاکرده‌اند؛ از جمله گودال‌ها و خندق‌های طولانی و عمیق که کار را برای سربازان اوکراینی سخت کرده‌اند.

نفوذ به این خندق‌ها دشوار است و به نابودی نیرو‌ها و تجهیزات اوکراین منجر شده، تجهیزاتی که از کشور‌های غربی به اوکراین اعطا شده است. از این رو، کی‌یف به بمب‌های خوشه‌ای نیاز دارد تا این گودال‌ها را بمباران کرده و سرعت پیشروی خود را افزایش دهد؛ چرا که دستاورد‌های ناچیز اوکراین در ضدحمله، غرب را در ادامه حمایت نظامی خود از اوکراین دچار تردید کرده است.

انتقادات گسترده داخلی و خارجیبا این حال، چندین مقام غربی از جمعه تا امروز اعلام کرده‌اند که بمب خوشه‌ای هم دردی از اوکراین دوا نکرده و تنها کارکردش به تعویق انداختن شکست کی‌یف است. اسکات ریتر، بازرس تسلیحاتی سابق سازمان ملل در واکنش به بیانیه واشنگتن گفت: «تصمیم پنتاگون برای ارسال مهمات خوشه‌ای صرفاً تداوم بی‌رحمانه سیاستی است که هدفش به درازا کشاندن این جنگ است؛ جنگی که کی‌یف نمی‌تواند در آن پیروز شود. واشنگتن از اعتراف به این شکست اجتناب‌ناپذیر، بیزار است.»

حتی کشور‌های عضو ناتو هم با این اقدام واشنگتن مخالفت کرده و از آن اعلام برائت کرده‌اند؛ از جمله کانادا، آلمان، انگلیس و اسپانیا.

اما مخالفت‌های گسترده با ارسال این مهمات به دوستان یا دشمنان آمریکا محدود نمی‌شود. واشنگتن با این کار، حتی با گذشته خود هم به عناد برخواسته و اظهارات جن ساکی، سخنگوی سابق کاخ سفید را نقض کرده که با صراحت گفته بود: استفاده از بمب‌های خوشه‌ای یک جنایت جنگی است.

حکم قوانین بین‌المللی در این باره چیست؟
گرچه در قوانین بین‌المللی ردی از ممنوعیت صریح استفاده از بمب‌های خوشه‌ای به چشم نمی‌خورد، اما استفاده از آن‌ها علیه غیرنظامیان نقض این قوانین است. تعیین وقوع یا عدم وقوع هر جنایت جنگی مستلزم بررسی این است که آیا اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از تلفات غیرنظامی انجام شده است یا خیر. با توجه به آگاهی عمومی از خطرات این مهمات - از خطا رفتن گرفته تا منفجر نشدن - به نظر نمی‌رسد که در آسیبی که این بمب‌ها متوجه غیرنظامیان می‌کنند، جای شکی وجود داشته باشد.

به راستی هم چنین است و واشنگتن نه تنها از این خطرات بی‌خبر نیست، بلکه به آن اذعان دارد؛ اما همانطور که یک مقام ارشد پنتاگون در روز جمعه اعتراف کرد، آمریکا از بین رفتن غیرنظامیان را به شکست اوکراین ترجیح می‌دهد. کالین کاهل، معاون وزیر دفاع آمریکا گفت: من هم مانند هر شخص دیگری نگران وضعیت انسانی هستم، اما بدترین چیز برای غیرنظامیان در اوکراین پیروزی روسیه در این جنگ است!