آغاز فصل آرامش میان ایران و آژانس؟

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: از روز گذشته نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در حالی آغاز شد که اگرچه موضوعات مهمی همچون راکتور هسته‌ای اوکراین و موضوع آکوس در دستورکار آژانس قرار دارد، اما همه نگاه‌ها به پرونده ایران است که در چند ماه اخیر و پس از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس تحولات مثبتی داشته است. ایران و آژانس از حدود چهار سال قبل بر سر چهار مکان اختلاف داشته اند که بر اساس اعلام منابع موثق تا قبل از نشست فعلی آژانس، سوالات این نهاد بین المللی درباره دو مکان (جابر بن حیان و آباده) به پایان رسیده و حتی در باره ادعای غنی سازی ۸۳.۷ درصد در فردو نیز گزارش مدیرکل می‌گوید، ابهامات رفع شده اند؛ هر چند با وجود چنین فضایی، رافائل گروسی هنوز حاضر به اعلام رسمی این موضوع نیست، اما به نظر می‌رسد تداوم سیاست یکی به نعل و یکی به میخ مدیرکل برای جلب رضایت طرف‌های غربی و حتی صهیونیست‌ها علت اصلی ابهام گویی او باشد.

اما نشانه این که آژانس و ایران به توافقات خوبی دست یافته و روند همکاری‌ها رو به جلوست همین جیغ بنفش صهیونیست‌ها به رهبری بنیامین نتانیاهوست. در واقع اگرچه توافقات اخیر، امیدواری‌ها به حل و فصل اختلافات را افزایش داده و حتی این احتمال را تقویت کرده که بن بست ۹ ماهه در مذاکرات هسته‌ای را نیز باز کند، اما صدای دشمن اصلی برجام یعنی رژیم صهیونیستی را نیز بلند کرده و باعث شده نتانیاهو که رژیمش ده‌ها کلاهک هسته‌ای غیر قانونی دارد از فرط عصبانیت، آژانس را متهم به سیاسی کاری و تسلیم شدن در برابر ایران کند. داستان تحولات دیپلماتیک به موضوع آژانس خلاصه نمی‌شود و فایننشال تایمز در گزارشی مدعی شده در چند ماه اخیر راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با سعید ایروانی نماینده ایران در سازمان ملل ملاقات‌های محرمانه‌ای داشته و بیشتر بر سر تبادل زندانیان بحث و گفتگو
کرده اند.

اتفاقی که در صورت داشتن صحت می‌تواند اولین ملاقات‌های رودررو میان تهران و واشنگتن بعد از خروج ترامپ از برجام باشد به ویژه این که تا قبل از این نماینده ایران در نیویورک مجوز ملاقات با مقامات دولتی آمریکا را نداشته است.

پاسخ گروسی به یاوه گویی‌های نتانیاهو.

اما یاوه گویی‌های نتانیاهو با واکنش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روبه رو شد و وی در کنفرانس خبری خود گفت: «ما به این‌گونه اظهارنظرات عادت داریم، کار آژانس بی‌طرفانه و فنی است. ما همواره وقایع را آن‌طور که هست، بیان می‌کنیم. برداشت آن‌ها از این موضوعات به ما ارتباطی ندارد. ما استاندارد‌های خود را به دلایل سیاسی پایین نمی‌آوریم و استاندارد‌های خود را درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران پایین نیاورده‌ایم.» گروسی همچنین درباره همکاری ایران و آژانس افزود: «ما پاسخ‌های قابل قبولی از ایران دریافت کرده‌ایم و آن‌ها را راستی‌آزمایی خواهیم کرد». ما به طرف ایرانی بر لزوم فعال سازی مجدد دوربین‌ها و دستگاه‌های نظارت الکترونیکی در سایت‌های هسته‌ای تأکید کردیم.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: «ما در ماه مارس با ایران بیانیه مشترکی داشتیم و قرار بود که یک سری اقدامات داوطلبانه نظارتی و راستی‌آزمایی داشته باشیم که البته حقیقت این است که این روند کند پیش می‌رود. ما یک سری دوربین و ابزارآلات الکترونیک نصب کردیم، اما هنوز لازم است که اقدامات بیشتری انجام شود و به همین دلیل است که من می‌خواهم آژانس هر چه سریع‌تر قابلیت نظارتی بیشتری داشته باشد. به همین دلیل است که ما باید در محل حضور داشته و نظارت‌های بیشتری داشته باشیم و باید سریع‌تر پیش برویم».

گروسی در اظهاراتی متناقض با گزارش اخیر خود و در حالی که می‌توان آن را ناشی از فشار‌های شدید رژیم صهیونیستی دانست، درباره ابهاماتی درباره مریوان (آباده) گفت: «پاسخ ایران به سؤالات بازرسان آژانس درباره منشأ آثار اورانیوم کشف شده، ممکن است صحیح باشد. آژانس هم اینک آن را رد یا تأیید نمی‌کند، اما با حسن نیت آن‌ها را مورد ارزیابی قرار خواهد داد و بسته شدن موضوع یا پایان یافتن سؤالات بازرسان درباره این مرکز صحت ندارد. تأکید می‌کنم که همچنان باید مسائل پادمانی باقی مانده از تعهدات ایران در چارچوب پادمان حل و فصل شود.»

مدیرکل آژانس سپس تصریح کرد که دو نوع شکاف در دانش آژانس وجود دارد و گفت: «اول آن که، همان طور که می‌دانید در سفر فوریه ۲۰۲۱ مقرر شد که تجهیزات نظارتی نصب، اما اطلاعات آن مهر و موم شوند و آژانس به آن دسترسی نداشته باشد. این یک مسئله است زمانی که ایران در تابستان گذشته تصمیم به قطع سیستم‌ها گرفت، ما هرگز به این اطلاعات دسترسی نداشته‌ایم و از آن زمان یک شکاف وجود داشته است و ما از آن زمان دسترسی به اطلاعات نداشتیم.» وی در این زمینه گفت: «ما مجدد دوربین‌ها را نصب می‌کنیم و سیستم‌ها دوباره وصل می‌شود، اما برای آن‌که بتوانیم تصویر کلی را مجدد بازسازی کنیم باید با مقام‌های ایرانی نشست داشته باشیم و این پازل‌ها و نکاتی را که به صورت معما در این دوران باقی مانده بازسازی کنیم.»

گروسی درباره دومین شکاف اظهارکرد: «دومین شکاف در زمینه دانش آژانس مربوط به ژوئن ۲۰۲۲ تا ژوئن ۲۰۲۳ می‌شود که رایزنی‌های دیگری درباره دسترسی به فایل‌های ضبط شده، گفتگو با افراد و مسائل دیگر باید صورت بگیرد. ممکن است بخش‌هایی باشند که کار روی آن‌ها دشوارتر باشد. درباره شکاف نوع دوم ما به نوع متفاوتی از رایزنی‌ها نیاز داریم.» وی ادامه داد: «به علاوه، آژانس به منظور نظارت بر سطح غنی‌سازی اورانیوم غنی‌شده‌ای که ایران در تأسیسات اعلام شده خود، تولید می‌کند، تاکنون برای اولین بار، یک وسیله نظارت برغنی‌سازی در تأسیسات غنی‌سازی سوخت فردو و همچنین در واحد پایلوت غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات نطنز نصب کرده است. این به ما کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری هر گونه تغییر در سطوح غنی سازی در این تأسیسات را شناسایی کنیم.»