جزئیات آخرین تحولات پیش از آغاز جنگ سودان

به گزارش مجله خبری نگار، در گزارش خبرگزاری رویترز آمده است، جمعی از میانجی‌ها در لحظات پایانی قبل از آغاز درگیری‌ها، در تلاش بودند عبد الفتاح البرهان، فرمانده ارتش و محمد حمدان دقلو (حمیدتی)، فرمانده نیرو‌های واکنش سریع سودان را به مذاکره سوق دهند.

رویترز در گزارش خود به نقل از سه میانجی سودانی اعلام کرد، البرهان و حمیدتی در نشستی که ساعت ۱۰ صبح ۱۵ آوریل در دفتر ریاست جمهوری در خارطوم برگزار شد، شرکت نکردند.

این اطلاعات برای اولین بار در این گزارش فاش شدند.
به گفته شاهدان و مشاور حمیدتی، تیراندازی در پایگاه نظامی سوبا واقع در جنوب خارطوم در حدود ساعت

۸:۳۰ صبح به وقت محلی آغاز شد و خشونت‌ها به سرعت در سراسر کشور شدت گرفت و نشان داد دو طرف در هفته‌های قبل از اینکه برای ورود به یک جنگ تمام عیار آماده شوند، چقدر از یکدیگر دور شده بودند.
رویترز پس از مصاحبه با حدود ۱۲ منبع در ارتش و نیرو‌های واکنش سریع و برخی مقامات و دیپلمات‌ها، برخی از تحولات اصلی پیش از آغاز خشونت‌ها را که تاکنون منجر به کشته شدن دستکم ۵۱۲ تن و آوارگی ده‌ها هزار تن و بروز یک بحران انسانی جدی در این کشور شده، مورد بازنگری قرار داد.

به نوشته روزنامه عربی۲۱، یک دیپلمات آگاه و دو تن از میانجی‌ها اظهار کردند، البرهان و حمیدتی آخرین بار در تاریخ هشتم آوریل یعنی یک هفته پیش از آغاز درگیری‌ها، در یک مزرعه در اطراف خارطوم با یکدیگر دیدار کردند، در آن دیدار البرهان عقب‌نشینی نیرو‌های واکنش سریع از شهر الفاشر واقع در اقلیم دارفور در غرب سودان را که پایگاه حمیدتی محسوب می‌شود و نیز توقف انتقال نیرو‌های واکنش سریع به خارطوم را که چندین هفته ادامه داشت، خواستار شد.

منابع یاد شده اعلام کردند، حمیدتی نیز عقب‌نشینی نیرو‌های مصری از پایگاه هوایی مروی را خواستار شد چراکه نگران بود از این نیرو‌ها علیه‌اش استفاده شود و نیز مصر هم‌پیمان جدی البرهان است.

دو میانجی یاد شده گفتند، البرهان و حمیدتی به شکل خصوصی نیز صحبت کردند و گویا با هم در مورد کاهش شدت تنش‌ها موافقت کردند، همچنین قرار بود روز بعد دیدار دیگری انجام شود که نشد.

آن دو در طول هفته بعد پشت پرده و پنهانی در حال آماده کردن خود برای شرایط بدتر بودند.

دو منبع نظامی در گفتگو با خبرگزاری رویترز از طرح‌هایی گفتند که هنوز افشا نشدند.

آن‌ها اظهار کردند: نیروی هوایی به رهبری البرهان بر اساس مختصاتی که ارتش در اختیارش قرار داد، نقاط تجمع نیرو‌های واکنش سریع را بررسی کرد.

آن‌ها در ادامه گفتند: نیرو‌های واکنش سریع نیز همزمان تعداد بیشتری شبه‌نظامی را در سوبا و دیگر پایگاه‌های موجود در خارطوم مستقر کردند.

این دو منبع افزودند: نیروی هوایی که از آغاز درگیری‌ها پایگاه‌هایی را در خارطوم هدف قرار می‌دهد، از بیش از یک هفته مانده به آغاز درگیری‌ها تاکنون در حال بررسی موقعیت پایگاه‌های نیرو‌های واکنش سریع است.

آن‌ها در ادامه گفتند: ارتش یک کمیته کوچک از فرماندهان ارشد را جهت آمادگی برای درگیری احتمالی با نیرو‌های واکنش سریع ایجاد کرد.

موسی خدام محمد، مشاور حمیدتی در مصاحبه‌ای تلفنی با رویترز اظهار کرد: تیراندازی‌های اولیه در روز اول جنگ در تاریخ ۱۵ آوریل نیرو‌های واکنش سریع را که در سوبا مستقر بودند، بیدار کرد. آن‌ها نیرو‌های ارتش را دیدند که در پشت دیوار‌های پایگاه در حال راه‌اندازی توپخانه خود در منطقه اطراف پایگاه بودند. دیگر نیرو‌ها نیز در اطراف محل اقامت حمیدتی در خارطوم تجمع کردند و خیلی زود ارتش و نیرو‌های واکنش سریع یکدیگر را به آغاز خشونت و تلاش برای کنترل بر حاکمیت متهم کردند.

اما رکن نبیل عبدالله، سخنگوی نیرو‌های مسلح سودان در پاسخ به سوالات رویترز اظهار کرد: با نمایان شدن نشانه‌های از حمله نیرو‌های واکنش سریع، ارتش برای پاسخ آماده شده بود نه برای آغاز جنگ و این نیرو‌های واکنش سریع بودند که حمله را آغاز کرده و تعدادی سرباز را به اسارت گرفتند و ارتش برای ممانعت از حمله اقدام کرد.

نبیل عبدالله در ادامه گفت: ارتش عملیات خود را براساس یک ترتیب فرماندهی روشن اجرا کرد و با آغاز جنگ، نیرو‌های واکنش سریع به هدفی مشروع برای نیروی هوایی تبدیل شدند.

این هفته دو طرف با فشار آمریکا و عربستان با آتش‌بس موقت موافقت کردند، واشنگتن، ریاض، سازمان ملل و اتحادیه آفریقا نگران این هستند که سودان چند تکه شده و ثبات این منطقه را که در حال حاضر ناآرام است، برهم بزند.

با برقراری آرامش هزاران تن از ساکنان خارطوم و گردشگران خارجی فرصت فرار از خارطوم را پیدا کردند.

اما با وجود تمدید آتش‌بس در ساعات پایانی عصر پنج‌شنبه، حملات هوایی و موشک‌های ضد هوایی شهر را دوباره به لرزه درآورد.

در حالی که حمیدتی روی توافق چارچوب مورد حمایت بین‌المللی برای ایجاد دولتی غیرنظامی حساب باز کرد و روشن بود که او به ایفای نقشی سیاسی در آینده چشم دوخته بود، روابط دو طرف به دلیل ترتیب فرماندهی در مرحله انتقالی جدید و طرح‌های ادغام نیرو‌های واکنش سریع در ارتش دچار تنش شدند.

به گفته برخی منابع سودانی و دیپلمات آگاه از روند مذاکرات، حمیدتی در چارچوب آمادگی برای جنگ، اصرار داشت که باید مطابق بند‌های توافق چارچوب برای دوره انتقالی که دسامبر به امضا رسیده بود، در طول ۱۰ سال انجام شود.

اما ارتش سودان برای یک بازه زمانی کمتر فشار می‌آورد و در این راستا شمس الدین الکباشی، معاون البرهان در ارتش برای اجرای طرح ادغام ظرف تنها دو سال فشار آورد.

یک دیپلمات بزرگ که در میانجی‌گری‌های چند هفته اخیر قبل از آغاز جنگ مشارکت داشت، گفت، به نظر می‌رسد فرصتی برای رسیدن به یک توافق میان البرهان و حمیدتی وجود دارد؛ اما فرمانده نیرو‌های واکنش سریع خشمگین بود.

او افزود: خشم و ناامیدی زیادی وجود داشت و این مطلب گفته می‌شد که "من تنها شخصی هستم که از تغییر دیموکراتیک حمایت می‌کنم".

این منبع در ادامه گفت، فرمانده ارتش اصرار داشت که حمیدتی گزارش‌ها را به او تحویل دهد؛ اما حمیدتی می‌گفت، این تنها پارلمان منتخب است که قدرت تعیین سلسله مراتب رهبری را دارد. این دیپلمات برجسته گفت، هیچ‌یک از آن دو تمایلی به دادن امتیاز نداشتند.

برخی منابع به روزنامه عربی۲۱ گفتند، ارتباط میان ارتش و نیرو‌های واکنش سریع در کارگاه اصلاحات امنیتی و نظامی که ماه مارس برگزار شد، بر هم خورد. ارتش در این کارگاه با ارائه اسناد فنی مدت دو سال را برای ادغام نیرو‌های واکنش سریع در ارتش پیشنهاد کرد؛ اما نیرو‌های واکنش سریع خواستار مدت ۱۰ سال همراه با حفظ تمامی امتیاز‌های سیاسی و مالی شدند.

این کارگاه آخرین مورد از پنج کارگاهی بود که در مرحله پایانی روند سیاسی برگزار شد و در توافق چارچوب سیاسی امضا شده میان دو طرف نظامی و غیرنظامی در دسامبر گذشته در مورد آن‌ها توافق شده بود.

در این کارگاه، نمایندگان نیرو‌های نظامی، گروه‌های سیاسی، جنبش‌های مبارزه مسلحانه، بازنشستگان نیرو‌های نظامی و جمعی از کارشناسان ملی شرکت داشتند؛ اما نمایندگان ارتش سودان چند ساعت مانده به آغاز جلسه پایانی برای اعلام توصیه‌های نهایی، از کارگاه انصراف دادند.