به گزارش مجله خبری نگار،گفته شده از هر ۱۰۰۰ بارداری ۱ مورد ممکن است از نوع بارداری مولار باشد که در واقع بی نتیجه بوده و هرگز به تشکیل جنین منجر نمیشود. حتی در مواردی ممکن است برای سلامت مادر نیز خطرناک باشد.
در ادامه قصد داریم درباره بارداری مولار و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم.
بارداری زمانی رخ میدهد که یک تخمک سالم توسط اسپرم سالم بارور شده و در رحم قرار بگیرد. اما گاهی در مراحل این فرایند اختلال ایجاد شده و بارداری روال طبیعی خودش را طی نمیکند.
باردرای مولار وضعیتی است که در آن جفت رشد طبیعی نداشته و به جای آن توموری در رحم شکل میگیرد که باعث میشود جفت به تودهای از کیسههای پر از مایع به نام کیست تبدیل شود.
این نوع بارداری ادامه پیدا نمیکند، زیرا جفت معمولا نمیتواند جنین را تغذیه کند. همچنین در موارد نادر ممکن است خطراتی برای سلامت مادر به دنبال داشته باشد.
لازم به ذکر است حتی خانمهایی که قبلا بارداری معمولی را تجربه کرده اند ممکن است دچار بارداری مولار شوند، خبر خوب این که این وضعیت مانع بارداریهای موفق در آینده نمیشود.
به طور کلی دو نوع بارداری مولار وجود دارد که هر دو نتیجه یکسان دارند و نمیتوان گفت یکی بهتر یا بدتر از دیگری است. همچنین هر دو نوع معمولا خوش خیم بوده و باعث بروز سرطان نمیشوند.
بارداری مولار کامل زمانی رخ میدهد که تنها بافت جفت در رحم رشد کرده و اثری از جنین نباشد، اما در بارداری مولار جزئی، بافت جفت و مقداری بافت جنین ناقص در رحم وجود دارد که هرگز نمیتواند به نوزاد تبدیل شود.
از آن جا که بارداری مولار در هر نژاد، سن و پیشینهای رخ میدهد و به دلیل انجام کار خاص یا استفاده از سبک زندگی خاص ایجاد نمیشود، نمیتوان با اطمینان گفت یک خانم ممکن است به بارداری مولار دچار شود یا نشود.
این وضعیت گاهی به دلیل مشکل در سطح ژنتیکی دی انای اتفاق میافتد. اکثر خانمها صدها هزار تخمک دارند که برخی از آنها ممکن است به درستی شکل نگرفته باشند.
تخمکهای ناقص معمولا جذب بدن شده و در بارداری نقش ندارند. با این حال هر از گاه یک تخمک ناقص به اشتباه توسط اسپرم بارور میشود که کل نتیجه آن تنها شامل ژنهای پدر (نه مادر) میباشد و به آن بارداری مولار گفته میشود.
عکس این وضعیت نیز ممکن است رخ دهد، به این صورت که یک اسپرم ناکامل (یا بیش از یک اسپرم) یک تخمک کامل را بارور کرده و به بارداری مولار منجر شود.
برخی عوامل خطر زای بارداری مولار عبارتند از:
سن: بارداری مولار ممکن است برای همه خانمهایی که باردار میشوند رخ دهد، اما احتمال آن در خانمهای کمتر از ۲۰ سال یا بالای از ۳۵ سال بیشتر است
سابقه بارداری مولار: اگر خانمی در گذشته بارداری مولار را تجربه کرده باشد به احتمال زیاد دوباره نیز دچار آن خواهد داشت، البته این به آن معنا نیست که نتواند بارداری موفق داشته باشد
بارداری مولار ممکن است در ابتدا مانند یک بارداری معمولی به نظر برسد، اما به احتمال زیاد علائم و نشانههای خاصی ایجاد میکند که با توجه به آنها میتوان متوجه شد که یک جای کار مشکل دارد.
برخی علائم بارداری مولار عبارتند از:
خونریزی: ممکن است در سه ماهه اول بارداری (تا ۱۳ هفته) خونریزی به رنگ قرمز روشن تا قهوهای تیره رخ دهد. اگر بارداری مولار از نوع کامل باشد احتمال این مسئله بیشتر است و ممکن است کیستهایی شبیه انگور (بافت لخته شده) در خون دیده شود
سطح بالای hCG همراه با حالت تهوع و استفراغ: هورمون hCG توسط جفت ساخته میشود و عامل بروز تهوع و استفراغ در بسیاری از زنان باردار است. در بارداری مولار ممکن است بافت جفت بیشتر از حالت طبیعی رشد کند که نتیجه آن بالا رفتن سطح این ماده و بروز تهوع و استفراغ میباشد
درد و فشار لگن: بافتها در بارداری مولار (به خصوص سه ماهه دوم) سریعتر از حالت طبیعی رشد میکنند. به همین دلیل ممکن است شکم نسبت به مرحله بارداری خیلی بزرگتر به نظر برسد. این مسئله باعث ایجاد فشار و درد در ناحیه لگن میشود
پزشک ممکن است علائم دیگری نیز شناسایی کند، از جمله:
*فشار خون بالا
*کم خونی (سطح کم آهن)
*پره اکلامپسی
*کیستهای تخمدان
*پرکاری تیروئید
گاهی اوقات هنگامی که خانم باردار برای انجام سونوگرافی روتین بارداری اقدام میکند بارداری مولار در او تشخیص داده میشود. گاهی نیز پس از مشاهده علائم خاص بارداری مولار به پزشک مراجعه کرده و آزمایشهای لازم برای او تجویز میشود.
طی سونوگرافی لگن بارداری مولار معمولا خوشهای انگور مانند از عروق و بافت شناسایی میشود. همچنین ممکن است آزمایشهای تصویر برداری دیگری مانند ام آر آی و سی تی اسکن نیز برای تایید تشخیص نیاز باشد.
توجه داشته باشید اگرچه سطح بالای hCG در خون میتواند نشانه بارداری مولار باشد، اما در برخی موارد ممکن است سطح این هورمون افزایش پیدا نکند یا در یک بارداری طبیعی و استاندارد مانند دو قلو بودن جنین، احتمال بالا رفتن بیش از حد سطح این ماده وجود دارد.
به عبارت دیگر پزشک تنها بر اساس بالا بودن سطح hCG نمیتواند بارداری مولار را تشخیص دهد.
متاسفانه بارداری مولار در هیچ حالتی نمیتواند به یک بارداری طبیعی و سالم تبدیل شود، اما برای پیشگیری از بروز عوارض لازم است نسبت به درمان این عارضه اقدام شود.
خبر خوب این که با درمان صحیح این وضعیت میتوان در آینده بارداری موفق داشته و نوزادی سالم به دنیا آورد.
برای درمان بارداری مولار ممکن است از یک یا چند مورد از تکنیکهای درمانی زیر استفاده شود:
در این روش پزشک با گشاد کردن دهانه رحم و استفاده از یک واکیوم پزشکی برای برداشتن بافت مضر، این وضعیت را درمان میکند.
این تکنیک اگرچه گاهی به صورت یک عمل سرپایی در مطب پزشک انجام میشود، اما اگر برای درمان بارداری مولار باشد لازم است فرد در بیمارستان بستری شده و تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
در صورتی که بارداری مولار به هر دلیل مانند سرطان یا عدم مراقبت درست خطرناک محسوب شود، ممکن است بعد از تکنیک اتساع و کورتاژ مقداری داروی شیمی درمانی تجویز شود. این مسئله به خصوص زمانی که سطح hCG کاهش پیدا نکند لازم میباشد.
هیسترکتومی نوعی عمل جراحی است که در آن پزشک پس از بیهوشی کامل بیمار، کل رحم را از بدن او خارج میکند. زمانی که تمایلی به بارداری مجدد وجود نداشته باشد میتوان از این گزینه استفاده کرد.
ناگفته نماند استفاده از هیسترکتومی برای درمان بارداری مولار چندان رایج نیست.
اگر مادر دارای فاکتور Rh منفی باشد احتمالا دارویی به نام روگام نیز به عنوان بخشی از درمان بارداری مولار تجویز میشود. این دارو از برخی عوارض مربوط به تولید آنتی بادی جلوگیری میکند.
خانمهایی که دارای گروه خونی A منفی، O منفی، B منفی یا AB منفی هستند لازم است این مسئله را حتما به پزشک خود اطلاع دهند.
بعد از درمان بارداری مولار به آزمایش خون و مراقبتهای بعدی بیشتری نیاز است و لازم است اطمینان حاصل شود که هیچ گونه بافت مولار در رحم باقی نمانده است.
در موارد نادر بافت مولار میتواند دوباره در رحم رشد کرده و باعث بروز برخی انواع سرطان شود. پزشک برای جلوگیری از این اتفاق سطح hCG را بررسی و تا یک سال پس از درمان، انجام غربال گری را توصیه میکند.
تاکید میشود سرطانهای ناشی از بارداری مولار به ندرت ممکن است رخ دهند، به علاوه بسیاری از آنها کاملا قابل درمان هستند و میزان بقا در آنها تا ۹۰ درصد میباشد. ممکن است برای برخی از سرطانها به شیمی درمانی و پرتو درمانی نیاز باشد.
در صورتی که حدس میزنید باردار شده اید لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید. مانند بسیاری از بیماریها و مشکلات پزشکی، بهترین راه برای جلوگیری از بارداری مولار این است که در اسرع وقت تشخیص داده و درمان شود.
بعد از درمان نیز لازم است طبق توصیه پزشک به صورت منظم برای معاینه مراجعه شود. همچنین بهتر است تا یک سال بعد از درمان، بارداری مجدد نداشته باشید، زیرا این اتفاق میتواند هر گونه عارضه نادر، اما احتمالی بعد از بارداری مولار را پنهان کند.
سخن آخر این که بارداری مولار مانع بارداری مجدد و فرزند دار شدن در آینده نمیشود. به علاوه بروز سرطان و عوارض در آن بسیار نادر است.
منبع:سومیتا