تعادل بخشی آبخوان‌ها؛ نیازمند اجرای سند سازگاری با کم آبی

به گزارش مجله خبری نگار، بنفشه زهرایی، امروز دوشنبه یکم اسفند در شورای حفاظت از منابع آب و سازگاری با کم آبی استان که با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی همراه بود، اظهار کرد: هدف برنامه سازگاری با کم آبی کاهش حجم برداشت از منابع آب زیر زمینی است تا بتوان در افق ۱۰ ساله به یک منبع قابل برنامه ریزی دست یافت.

وی ادامه داد: در فاز اول عملکرد برنامه سازگاری با کم آبی باید تا افق ۱۴۰۵ مصارف استان‌ها کاهش پیدا کند که در این زمینه برداشت از منابع آب زیرزمینی اهمیت بیشتری دارد.

دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی گفت: ۱۲.۵ میلیارد متر مکعب صرفه جویی در فاز اول برنامه سازگاری با کم آبی کشور دیده شده که در ۹ میلیارد متر مکعب آن از محل کاهش برداشت منابع آب زیر زمینی است.

وی افزود: بررسی اقدامات انجام شده نشان خواهد داد که چه میزان از این برنامه تاکنون محقق شده که با توجه به تأخیر در شروع طرح هنوز داده‌ها به جمع بندی نرسیده لذا پیش بینی می‌شود حدود دو سال دیگر بتوان. برنامه‌های انجام گرفته را ارزیابی کرد.

زهرایی با بیان اینکه وضعیت منابع آب زیرزمینی نوار شرقی کشور بسیار بغرنج است، تصریح کرد: از سر جمع ۱۴۵ میلیارد متر مکعب کسری آب زیرزمینی کشور ۴۶ درصد آن مربوط به شرق کشور بوده و سه میلیارد متر مکعب آن سهم خراسان جنوبی است.

وی افزود: ۴۵ درصد اضافه برداشت منابع تجدید ناپذیر کشور هم که هیچ جایگزینی ندارد در نوار شرقی کشور صورت می‌گیرد.

دبیرکارگروه ملی سازگاری با کم آبی گفت: سقف مجاز برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی در استان‌های شرقی بیش از ۱۶۰ درصد است که علت افت پیوسته منابع آب زیرزمینی نیز همین مسئله است.

وی با اشاره به کف شکنی و جابه جایی چاه‌ها در سال‌های اخیر بیان کرد: از این پس کف شکنی چاه در کشور ممنوع است و باید استان‌ها بر این موضوع نظارت ویژه داشته باشند.

زهرایی با بیان اینکه پدیده فرو نشست زمین درکشور مسئله بسیار مهمی است، گفت: دو دشت استان خراسان جنوبی هم بحرانی اعلام شده است.

دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی افزود: در مجموع عملکرد خراسان جنوبی نسبت به سایر استان‌ها در اجرای سند سازگاری با کم آبی مناسب‌تر بوده است؛ خراسان جنوبی از گذشته جزو مناطق پیشرو صرفه جویی مصرف آب بوده و شهر بیرجند هم اولین شهر لوله کشی در ایران است و قنوات موجود در استان نمونه‌های بسیار استثنایی توزیع آب در زیر زمین محسوب می‌شود که تبخیر را به حداقل ممکن می‌رساند.

وی اظهار کرد: این پیشینه در موفقیت برنامه‌های صرفه جویی آب هم تأثیر گذار است، اما کمبود منابع آبی و بارگزاری مصارف متعدد در دهه‌های اخیر انعطاف پذیری کاهش مصرف آب را کم کرده و این بزرگترین چالشی است که خراسان جنوبی با آن رو به رو است.

دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی افزود: باید به دنبال راهکار‌هایی باشیم که صرفه جویی آب در قبال کمترین تبعات برای کشاورزان محقق شود.

سعید سروری، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز گفت: جلوگیری از اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی از ۱۳۹۲ با نصب کنتور هوشمند اجرایی شد و اکنون ۹۹.۷ درصد منابع آب استان به صورت مجاز برداشت می‌شود.

وی افزود: با این وجود گام اصلی و نهایی برای رسیدن به تعادل اصلی همچنان مانده و باید فراتر از صرفه جویی به دنبال ریاضت آبیاری باشیم.

سروری گفت: تداوم خشکسالی، کاهش بارندگی‌های امسال و وضعیت ذخایر سد‌ها از یک سو و کسری مخزن ۱۲۵ میلیون مترمکعبی دشت‌های استان از سوی دیگر نشان می‌دهد که باید بیش از پیش نسبت به مدیریت مصرف آب در همه بخش‌های کشاورزی، صنعت و شرب اهتمام شود؛ اجرای کامل سند سازگاری با کم‌آبی ما را به این هدف مهم خواهد رساند.