به گزارش مجله خبری نگار،تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) برای اولین بار ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی یک دیسک قمری احتمالی را که یک سیاره فراخورشیدی عظیم را احاطه کرده است، اندازهگیری کرده است. این دیسک به دور سیاره CT Cha b که تقریباً ۶۲۵ سال نوری از زمین فاصله دارد، میچرخد. همانطور که Science Daily گزارش داد، محیط اطراف این سیاره میتواند به عنوان زادگاه آینده ماهوارهها عمل کند و بینشهای ارزشمندی در مورد چگونگی شکلگیری ماهوارههای طبیعی ارائه دهد.
ستارهای که به دور CT Cha b میچرخد، تنها حدود ۲ میلیون سال قدمت دارد و هنوز در حال جذب مواد از محیط اطراف خود است. با این حال، مشاهدات تلسکوپی نشان داده است که یک دیسک کوچکتر در اطراف این سیاره، مستقل از دیسک بزرگتری که خود ستاره را تغذیه میکند، وجود دارد. طبق گزارشها، این سیاره و ستارهاش با فاصله زیادی - تقریباً ۴۶ میلیارد مایل - از هم جدا شدهاند. این نشان میدهد که آنها دو مرکز فعالیت مجزا را نشان میدهند.
اعتقاد بر این است که تعداد این قمرها از سیارات بیشتر است و برخی از آنها حتی ممکن است شرایط مناسبی برای حیات داشته باشند. محققان این کشف را پیشرفتی در درک چگونگی تولد و تکامل این اجرام کیهانی میدانند. مشاهدات دقیق تلسکوپی به دانشمندان این امکان را میدهد تا منظومه جوان CT Cha b را با تاریخ اولیه منظومه شمسی که بیش از ۴ میلیارد سال پیش تشکیل شده است، مقایسه کنند.
سیرا گرانت، یکی از نویسندگان این مطالعه از موسسه کارنگی واشنگتن، خاطرنشان کرد: «ما شواهدی از وجود یک دیسک در اطراف همدم آن میبینیم و برای اولین بار میتوانیم ترکیب شیمیایی آن را مطالعه کنیم. ما نه تنها شکلگیری یک قمر، بلکه شکلگیری این سیاره را نیز مشاهده میکنیم.»
گابریل کوگنو، نویسندهی اصلی این مطالعه از دانشگاه زوریخ و عضو مرکز ملی تعالی سیارات، تأکید کرد که دانشمندان همچنین میتوانند مواد انباشتهشدهای را که سیاره و قمرهای آن را تشکیل میدهند، ببینند.
برای مطالعهی سیارهی CT Cha b، این تلسکوپ از ابزار مادون قرمز میانی (MIRI) و یک طیفنگار با وضوح متوسط استفاده کرد. تجزیه و تحلیل اولیهی دادههای بایگانیشده، وجود مولکولها را در دیسک پیرامون سیاره نشان داد. از آنجا که درخشش کمنور سیاره به راحتی در نور درخشان ستاره گم میشود، دانشمندان از تکنیکهای تصویربرداری با کنتراست بالا برای جداسازی نور سیاره از نور ستاره استفاده کردند.
گرانت خاطرنشان کرد که محققان مولکولهایی را در محل سیاره مشاهده کردند و متوجه شدند که مطالعه و صرف یک سال تلاش برای استخراج چیزی ارزشمند از دادهها ارزش دارد. در نتیجه، تیم هفت مولکول حاوی کربن، از جمله استیلن و بنزن را شناسایی کرد. این ردپای قوی کربن با شیمی دیسک ستارهای که حاوی آب است و کربنی ندارد، به شدت در تضاد است. تفاوت در ترکیب شیمیایی نشان میدهد که چنین محیطهایی چقدر سریع میتوانند تغییر کنند - تنها در ۲ میلیون سال.
دانشمندان مدتهاست گمان میکنند که چهار قمر بزرگ مشتری - آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو - از دیسک مشابهی که میلیاردها سال پیش سیاره جوان را احاطه کرده بود، تشکیل شدهاند. این فرضیه با تطابق مدارهای آنها پشتیبانی میشود. دو قمر بیرونی، گانیمد و کالیستو، تقریباً از ۵۰ ٪ یخ آب تشکیل شدهاند، اما احتمالاً هستههای سنگی غنی از کربن و سیلیکون دارند.
کونهو افزود: «ما میخواهیم درباره چگونگی شکلگیری قمرها در منظومه شمسی خود بیشتر بدانیم. این بدان معناست که باید منظومههای دیگری را که هنوز در حال شکلگیری هستند، مطالعه کنیم. ما در تلاشیم تا بفهمیم که همه چیز چگونه کار میکند. این قمرها چگونه شکل میگیرند؟ از چه چیزی ساخته شدهاند؟ چه فرآیندهای فیزیکی در آنها رخ میدهد و در چه بازه زمانی؟ وب به ما این امکان را میدهد که شاهد درام شکلگیری قمرها باشیم و برای اولین بار این سؤالات را به صورت رصدی بررسی کنیم.»
در ۲۸ اکتبر، مجله Scientific American از کشف قطعاتی از یک شهاب سنگ نادر روی ماه خبر داد که میتواند اسراری را در مورد تکامل منظومه شمسی آشکار کند. تجزیه و تحلیل این نمونهها تأیید کرد که این نوع سیارک مقادیر قابل توجهی آب و سایر ترکیبات را به ماه منتقل کرده است.
منبع: iz