رصد یک جرم مرموز به دور نپتون

به گزارش مجله خبری نگار، تیمی از ستاره‌شناسان به سرپرستی مرکز اخترفیزیک «هاروارد و اسمیتسونیان» (Harvard & Smithsonian)، یک جرم نادر را در فاصله‌ای بسیار دورتر از نپتون، از دسته‌ای که به عنوان اجرام فرانپتونی شناخته می‌شوند، کشف کرده‌اند که با این سیاره غول‌پیکر در حال حرکت هماهنگ است. این جرم مرموز موسوم به «۲۰۲۰ VN۴۰»، اولین جرم تایید شده‌ای است که به ازای هر ده گردش سیاره نپتون به دور خورشید، یک بار به دور خورشید می‌گردد.

این تصویر مدار‌های تمام اجرام کشف شده در پیمایش منشاء منظومه شمسی بیرونی را نشان می‌دهد. مدار «۲۰۲۰ VN۴۰» پررنگ‌ترین مدار است که نسبت به مدار‌های بیشتر اجرام، به سمت بالا و چپ متمایل شده است. مدار‌های سیارات غول‌پیکر مشتری، زحل، اورانوس و نپتون آن دایره‌های سفید هستند.

به نقل ازساینس‌دیلی، این کشف به دانشمندان کمک می‌کند تا بفهمند اجرام منظومه شمسی بیرونی چگونه رفتار می‌کنند و چگونه به آنجا رسیده‌اند. این موضوع از این ایده که بسیاری از اجرام دوردست به طور موقت توسط گرانش نپتون به دام افتاده‌اند، در حالی که در فضا در حال حرکت هستند، حمایت می‌کند.

«رزماری پایک» (Rosemary Pike) پژوهشگر ارشد این مرکز گفت: این یک گام بزرگ در درک منظومه شمسی بیرونی است و نشان می‌دهد که حتی مناطق بسیار دور که تحت تأثیر نپتون قرار دارند نیز می‌توانند حاوی اجرام باشند و سرنخ‌های جدیدی درباره چگونگی تکامل منظومه شمسی به ما می‌دهد.

این کشف توسط «پیمایش اجرام دوردست با انحرافات بالا» (LiDO) صورت گرفت که به دنبال اجرام غیرعادی در منظومه شمسی بیرونی بود. این پیمایش از تلسکوپ کانادا، فرانسه و هاوایی برای عملیات اصلی پیمایش و رصدخانه‌های «جمینای» (Gemini) و «ماژلان باد» (Magellan Baade) برای مشاهدات بیشتر خود استفاده کرد. این پیمایش برای جستجوی اجرام با مدار‌هایی طراحی شده بود که بسیار فراتر از صفحه مدار زمین به دور خورشید گسترش می‌یابند یا بخشی از منظومه شمسی بیرونی که به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.

دکتر «سامانتا لالر» (Samantha Lawler) یکی از اعضای اصلی این تیم تحقیقاتی گفت: یادگیری اینکه چه تعداد اجرام کوچک در منظومه شمسی در این مدار‌های بسیار بزرگ و بسیار متمایل وجود دارند، شگفت‌انگیز بوده است.

میانگین فاصله «۲۰۲۰ VN۴۰» حدود ۱۴۰ برابر دورتر از زمین از خورشید است و مسیری بسیار متمایل به دور منظومه شمسی را طی می‌کند. آنچه این جرم را جالب‌تر می‌کند، نحوه حرکت آن در مقایسه با نپتون است. بیشتر اجرام با نسبت ساده‌ای از طول مدت مدارشان به نسبت طول مدت مدار نپتون، زمانی که نپتون دور است، همیشه در نزدیک‌ترین فاصله به خورشید قرار می‌گیرند. اگر موقعیت آنها را از بالای منظومه شمسی مشاهده کنید، «۲۰۲۰ VN۴۰» زمانی به خورشید نزدیک می‌شود که نپتون بسیار نزدیک باشد.

شیب مدار این جرم به این معنی است که این اجرام در واقع نزدیک نیستند، زیرا در واقع بسیار پایین‌تر از منظومه شمسی قرار دارد. آنها تنها زمانی که نزدیک به نظر می‌رسند، بر روی نقشه صاف می‌شوند. تمام اجرام فرانپتونی شناخته شده دیگر به گونه‌ای مدار دارند که از این هم‌ترازی در نزدیک‌ترین رویکرد خود به خورشید، حتی در نمای مسطح اجتناب می‌کنند.

«روث موری-کلی» (Ruth Murray-Clay) یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: این یافته‌های جدید مانند یافتن یک ریتم پنهان در آهنگی است که فکر می‌کردیم قبلا شنیده‌ایم و می‌تواند نحوه تفکر ما را در مورد حرکت اجرام دوردست تغییر دهد.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که مدار‌هایی با شیب زیاد می‌توانند منجر به انواع جدید و غیرمنتظره‌ای از حرکت شوند. پیمایش «LiDO» تاکنون بیش از ۱۴۰ جرم دوردست را پیدا کرده است و انتظار می‌رود اکتشافات بیشتری از پیمایش‌های آینده صورت گیرد.

دانشمندان امیدوارند با تلسکوپ‌های دیگر، اجرام بیشتری شبیه به «۲۰۲۰ VN۴۰» پیدا کنند. «کاترین وُلک» (Kathryn Volk) از موسسه علوم سیاره‌ای، خاطرنشان کرد: این تازه آغاز کار است. ما در حال باز کردن پنجره جدیدی به گذشته منظومه شمسی هستیم.

این یافته‌ها در مجله The Planetary Science Journal منتشر شده است.