فرزندان بیمار، حاصل پرورش والدین کنترل‌گر

به گزارش مجله خبری نگار،کنترل‌گری والدین، که به طور معمول با نگرانی از آینده و خواست برای محافظت از فرزندان همراه است، می‌تواند آثار منفی و جدی بر روان و شخصیت کودکان بگذارد. شایان آتابای، متخصص روانشناسی سلامت، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما به تشریح پیامد‌های رفتار‌های کنترل‌گرایانه والدین و دلایل آن پرداخت.

علل کنترل‌گری والدین

آتابای می‌گوید: «میل به محافظت از فرزندان به طور طبیعی در انسان‌ها وجود دارد و این رفتار به‌ویژه در شرایط خطرات محیطی گذشته نقش مهمی در بقای بشر ایفا کرده است. اما با کاهش تهدیدات بیرونی در دنیای مدرن، این احساس در والدین باقی می‌ماند و در برخی موارد به رفتار‌های کنترل‌گر تبدیل می‌شود.»

او همچنین به عواملی مانند ترس از تهدیدات محیطی و اجتماعی، دریافت اطلاعات نادرست از رسانه‌ها، و تجربیات شخصی در دوران کودکی اشاره کرد که ممکن است باعث شود والدین با رویکردی افراطی، بیش از حد مراقب فرزندان خود باشند. در جوامع با تنش‌های اجتماعی و اقتصادی بالا، این رفتار بیشتر نمود پیدا می‌کند.

ویژگی‌های والدین کنترل‌گر

آتابای ادامه داد: «والدین کنترل‌گربه‌طور معمول در تمام امور فرزند خود دخالت کرده و محبت‌شان را مشروط به رفتار مطلوب فرزند می‌کنند. این والدین همچنین از اعمال تنبیه‌های سختگیرانه و عدم احترام به حریم خصوصی فرزند خود دریغ نمی‌کنند.»

پیامد‌های منفی کنترل‌گری

کنترل‌گری والدین می‌تواند آسیب‌های جدی به روان فرزندان وارد کند. آتابای توضیح می‌دهد: «این نوع رفتار‌ها می‌تواند موجب کاهش اعتماد به نفس، افزایش اضطراب و استرس، ناتوانی در تصمیم‌گیری مستقل و ایجاد شکاف عاطفی میان والدین و فرزندان شود. همچنین فرزندان والدین کنترل‌گر در آینده ممکن است با مشکلات اجتماعی و روانی مانند وابستگی شدید، ضعف در مهارت‌های اجتماعی و تمایل به رفتار‌های پرخطر رو‌به‌رو شوند.»

او تأکید می‌کند که کنترل بیش از حد نه تنها فرزندان را از خطرات محافظت نمی‌کند، بلکه آنها را در مواجهه با مشکلات روحی و اجتماعی قرار می‌دهد.

راهکار‌های مقابله با پیامد‌های کنترل‌گری والدین

برای کاهش آسیب‌های ناشی از کنترل‌گری، آتابای پیشنهاد می‌کند که والدین باید به‌جای اعمال کنترل شدید، رفتار‌های قاطعانه‌تری را در پیش گیرند و بین حمایت و کنترل تعادل برقرار کنند. همچنین، اصلاح الگوی تربیتی و ایجاد فضای کافی برای رشد و استقلال فرزندان ضروری است.

آموزش والدین برای تغییر سبک تربیتی

این روانشناس بالینی به والدین توصیه می‌کند که از طریق مشاوره‌های تخصصی و حضور در جلسات آموزشی، الگو‌های تربیتی خود را اصلاح کنند. «والدین باید یاد بگیرند که به‌جای کنترل‌گری، فرزندان خود را از نظر عاطفی و معنوی حمایت کنند و استقلال آنها را تقویت کنند.»

آتابای تأکید می‌کند که تغییر رفتار والدین، به ویژه اصلاح سبک تربیتی کنترل‌گر، می‌تواند تاثیرات مثبتی بر رشد روانی فرزندان داشته باشد. آموزش والدین در این زمینه و ایجاد فضا برای استقلال تدریجی فرزندان، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی در آینده کمک کند.