رسانه عبری: اسرائیل یک منطقه مهاجرت‌زا خواهد شد

به گزارش مجله خبری نگار، گزارش تازه‌ای که از سوی وزارت کار اسرائیل منتشر شده و روز پنج‌شنبه ۳ ژوئیه (۱۳ تیر) در روزنامه اقتصادی کالکالیست به چاپ رسیده، نشان می‌دهد که جنگ مستمر اسرائیل، پیامد‌هایی ویرانگر بر بازار کار این رژیم داشته است و به‌ویژه، مناطق شمالی، نیرو‌های ذخیره و زنان بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند.

شمال اسرائیل، در مرز با لبنان، قربانی اصلی پیامد‌های اقتصادی جنگ

بر اساس داده‌های منتشرشده، شهر‌ها و روستا‌های نزدیک به مرز‌های شمالی (در شعاع ۰ تا ۳.۵ کیلومتر از مرز) دچار افت شدید در نرخ اشتغال شده‌اند. نرخ اشتغال در این مناطق از ۸۲ درصد در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ به ۶۷ درصد در نیمه دوم ۲۰۲۴ کاهش یافته است؛ یعنی افتی معادل ۱۵ واحد درصد.

در مقایسه، نواحی اطراف غزه (در شعاع ۰ تا ۷ کیلومتر) کاهش ملایم‌تری را تجربه کرده‌اند، به‌طوری‌که نرخ اشتغال از ۸۶ درصد به ۸۰ درصد رسیده است؛ معادل ۶ واحد درصد کاهش.

گزارش کالکالیست این تفاوت را ناشی از تخلیه اجباری و مستمر در مناطق شمالی، بسته‌شدن شرکت‌ها و کارخانه‌ها و فروپاشی خدمات حیاتی می‌داند که موجب ازهم‌پاشیدگی کامل محیط کاری در این مناطق شده است.

شکاف ساختاری بین شمال و جنوب، بحرانی مزمن

بر اساس داده‌های ارائه‌شده در این گزارش، حتی پیش از آغاز جنگ، وضعیت اقتصادی و شغلی در جنوب بهتر از شمال بوده است؛ نرخ اشتغال در شهر‌های اطراف غزه به ۹۱ درصد می‌رسید، ۳۲ درصد از ساکنان این مناطق تحصیلات دانشگاهی داشتند و میانگین حقوق ماهانه حدود ۱۳۴۰۰ شِکِل (معادل ۴۰۱۳ دلار) بود.

در مقابل، مناطق شمالی که تخلیه شده‌اند، از پیش با ضعف‌های ساختاری مواجه بودند، نرخ اشتغال تنها ۷۸ درصد بود، فقط ۲۸ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی و میانگین حقوق کمتر از ۱۲۱۵۰ شِکِل (حدود ۳۶۳۸ دلار) است.

به گفته کالکالیست: «این تفاوت ساختاری، ساکنان شمال را در برابر فروپاشی اقتصادی ناشی از جنگ، بسیار آسیب‌پذیرتر کرده است.»

نسل آینده در معرض فاجعه شغلی

یکی از خطرناک‌ترین شاخص‌های این گزارش، کاهش شدید نرخ اشتغال در گروه سنی ۲۵ تا ۴۰ سال در مناطق شمالی است. این نرخ از ۸۷ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۶۶ درصد در سال ۲۰۲۴ سقوط کرده است. این افت، فاجعه‌بار توصیف شده است.

در میان مردانی که به خدمت ذخیره فراخوانده شده‌اند، نرخ اشتغال ۳.۳ واحد درصد کاهش یافته است، رقمی که چهار برابر کاهش ثبت‌شده در گروه سنی ۴۱ تا ۶۶ سال است.

در گزارش آمده است: «خدمت ذخیره طولانی‌مدت، به دلیل نیاز به حضور دائم یا آمادگی برای خروج فوری، شانس این افراد برای استخدام را کاهش می‌دهد و حتی مسیر شغلی آنان را در درازمدت تهدید می‌کند.»

همسران این سربازان نیز بی‌نصیب نمانده‌اند. نرخ اشتغال در میان آنان بین ۱ تا ۲.۳ واحد درصد کمتر از زنانی است که همسران‌شان در خدمت نیستند. همچنین، اشتغال تمام‌وقت آنان بین ۲ تا ۵ واحد درصد کاهش یافته است.

یواف بن تسور، وزیر کار اسرائیل در گفت‌و‌گو با کالکالیست گفت: «ما توانستیم با ابزار‌هایی مانند مرخصی‌های با حقوق و ممنوعیت اخراج، از فروپاشی عمیق‌تر جلوگیری کنیم، اما تأثیرات منفی همچنان قابل مشاهده است.»

رشد بی‌ثبات بخش فناوری و افول مشاغل سنتی

با وجود بحران کلی در بازار کار اسرائیل، بخش برنامه‌نویسی در دهه گذشته بیشترین رشد را داشته است. سهم شاغلان در این بخش از ۲.۹ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۵.۱ درصد در سال ۲۰۲۴ رسیده است. با این حال، از سال ۲۰۲۳ تاکنون این رشد متوقف شده و به حالتی راکد درآمده است، که تردید‌هایی درباره پایداری این توسعه ایجاد کرده است.

در مقابل، مشاغلی، چون «نمایندگان فروش در فروشگاه‌ها» کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. سهم این گروه از کل اشتغال، از ۴.۲ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۳.۱ درصد در ۲۰۲۴ رسیده است؛ امری که به تحول سریع به سمت تجارت الکترونیک نسبت داده شده است.

خطر بحران ساختاری و ارتباط با تنش نظامی اخیر

در پایان گزارش، کالکالیست هشدار می‌دهد که داده‌های وزارت کار نشان‌دهنده گسترش شکاف‌های اجتماعی و حرفه‌ای است. تنش‌های امنیتی، ضعف ساختاری اقشار حاشیه‌ای را تشدید کرده و نبود یک برنامه اضطراری جامع برای بازار کار را آشکار می‌کند.

کالکالیست نوشت: «آنچه در شمال روی می‌دهد، صرفاً کاهش موقت اشتغال نیست، بلکه فروپاشی کامل پایه‌های استخدام و ثبات اجتماعی است. اگر این شکاف‌ها برطرف نشوند، آثار آن تا نسل‌های آینده ادامه خواهد یافت و شمال به منطقه‌ای مهاجرفرست و فاقد سرمایه‌گذاری تبدیل خواهد شد.»

این هشدار در حالی مطرح می‌شود که تنها چند هفته از جنگ ۱۲ روزه اخیر میان ایران و اسرائیل در ژوئن گذشته می‌گذرد؛ جنگی که اگرچه عمدتاً در حوزه نظامی و راهبردی خلاصه شد، اما به شدت بر روحیه عمومی، امنیت روانی و چشم‌انداز اقتصادی در مناطقی همچون شمال اسرائیل سایه انداخت.

به نظر می‌رسد آثار غیرمستقیم چنین درگیری‌هایی، به‌ویژه در جوامع آسیب‌پذیر، بیش از آن چیزی است که در تحلیل‌های صرفاً نظامی منعکس می‌شود.